Ten artykuł dotyczy państwa. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Magyarország Węgry
Flaga Węgier Herb Węgier
Hymn: Ferenc Kölcsey: "Hymnus, a' Magyar nép zivataros századaiból" ("Hymn, z burzliwych wieków narodu Węgierskiego")
Język urzędowy	węgierski
Stolica	Budapeszt
Ustrój polityczny	republika
Głowa państwa	prezydent János Áder
Szef rządu	premier Viktor Orbán
Powierzchnia  • całkowita  • wody śródlądowe	109. na świecie 93 030 km² 690 km² (0,74%)
Liczba ludności (2011)  • całkowita   • gęstość zaludnienia	81. na świecie ▼9 962 000[1] 107 osób/km²
PKB (2010)  • całkowite   • na osobę	▲132,276 mld. USD[2] ▲13 210 USD[2]
PKB (PPP) (2010)  • całkowite   • na osobę	▲188,403 mld. USD[2] ▲18 816 USD[2]
Jednostka monetarna	forint (HUF)
Niepodległość	rozpad Austro-Węgier 31 października 1918
Strefa czasowa	UTC +1 - zima UTC +2 - lato
Kod ISO 3166	HU
Domena internetowa	.hu
Kod samochodowy	H
Kod samolotowy	HA
Kod telefoniczny	+36
Węgry w Wikicytatach

Węgry (węg. Magyarország) – państwo śródlądowe w Europie Środkowej, od 1955 członek ONZ, od 1999 członek NATO, od 2004 członek Unii Europejskiej.

Do 1946 Królestwo Węgier, z epizodem Węgierskiej Republiki Ludowej (XI 1918-III 1919) i Węgierskiej Republiki Rad (III-VIII 1919), 1946-1949 Republika Węgierska. Po przejęciu pełni władzy przez partię komunistyczną i stworzeniu państwa monopartyjnej dyktatury partii komunistycznej 1949-1989 Węgierska Republika Ludowa. WRL, państwo satelitarne ZSRR, była członkiem Organizacji Narodów Zjednoczonych, większości organizacji wyspecjalizowanych ONZ od 1955, a także Układu Warszawskiego i RWPG jako element bloku wschodniego. W latach 1956–1962 powstanie węgierskie 1956 (stłumiona przez Armię Radziecką próba uniezależnienia się od ZSRR) było przedmiotem debaty w Radzie Bezpieczeństwa ONZ^[3]. W wyniku obrad Trójkątnego Stołu (czerwiec 1989) nastąpiła transformacja ustrojowa i po przeprowadzonych 25 marca 1990 wolnych wyborach Węgierska Republika Ludowa została przekształcona w demokrację parlamentarną, Republikę Węgierską (proklamowaną oficjalnie 23 października 1989). 1 stycznia 2012 nowa Konstytucja Węgier ustanowiła nową nazwę: Węgry - Magyarország.

[edytuj] Geografia

 Osobny artykuł: Geografia Węgier.

Topografia Węgier

Węgry są nieomal w całości położone w nizinnej i równinnej Kotlinie Panońskiej. Wyjątkami są Średniogórze Północnowęgierskie – należące do Karpat pasmo średnich gór (Börzsöny, Gödöllő, Cserhát, Mátra z najwyższym szczytem Węgier Kékes, Góry Bukowe, Góry Tokajskie) na północnym wschodzie kraju oraz Alpy Węgierskie (Góry Szoprońskie i Kőszeg) na granicy zachodniej. Największe rzeki Węgier to Dunaj, Cisa i Drawa. Na Węgrzech leży największe jezioro Europy Środkowej – Balaton. W mieście Hévíz znajduje się największe na świecie jezioro termiczne - Hévíz.

[edytuj] Historia

 Osobny artykuł: Historia Węgier.

Chrzest króla Stefana I

Ják

Mapa fizyczna Węgier, 1867-1920

Wyszegrad - Dunaj

Balaton

Pierwotnie zamieszkująca tereny Węgier ludność celtycka została w I w. p.n.e. podbita przez Rzymian, którzy założyli na terenach w zakolu Dunaju prowincję o nazwie Panonia. Po upadku Rzymu tereny te zajmowane były kolejno przez Hunów, Wandalów, Gepidów i Awarów, zaś w początkach IX wieku powstało tu słowiańskie Państwo Wielkomorawskie, któremu kres położyło pojawienie się pod koniec IX wieku Madziarów pod wodzą Arpada.

Dynastia Arpadów panowała na Węgrzech do 1301 roku. Za twórcę państwa uważany jest, koronowany w 1001 pierwszy król Węgier, Stefan I Święty, który ostatecznie przeprowadził chrystianizację swojego państwa. W latach 1241–1242 Węgry, jak wiele innych krajów wschodniej Europy, zostały zniszczone przez najazdy mongolskiej Złotej Ordy.

Szczyt potęgi państwo węgierskie osiągnęło za panowania Ludwika Andegaweńskiego (1342–1382), także króla Polski, kiedy Węgry sięgały od Adriatyku po Morze Czarne i skutecznie przeciwstawiały się ekspansji Turcji w Europie. Ich powrót do potęgi nastąpił za czasów Macieja Korwina (1458–1490), który przyłączył do królestwa Śląsk, Łużyce, Morawy oraz Dolną Austrię. Potęga Węgier załamała się jednak zupełnie po 1526 w wyniku klęski w bitwie z Imperium Osmańskim pod Mohaczem. Po wojnie domowej pomiędzy pretendującym do tronu Ferdynandem Habsburgiem a Janem Zapolyą - wybranym przez szlachtę węgierską królem Węgier, cały teren dzisiejszych Węgier został opanowany przez Turcję. Część terytorium dotychczasowego królestwa dostała się rodzinie Habsburgów jako dziedzina rodowa – w konsekwencji postanowień układu wiedeńskiego (1515) pomiędzy Jagiellonami i Habsburgami, z części utworzono Księstwo Siedmiogrodu, którego pierwszym władcą był Jan Zygmunt Zapolya, zięć Zygmunta Starego, częścią centralną z Budą zarządzał bezpośrednio (jako prowincją turecką) sułtan Sulejman Wspaniały. Zostało to ustalone postanowieniami pokoju z 1541 między Imperium Osmańskim a Imperium Habsburgów.

Po pokoju w Karłowicach (1699) i wycofaniu się Turków z Europy Środkowej, w wyniku klęski w bitwie pod Wiedniem (w trakcie ostatniej ofensywy Imperium Osmańskiego w Europie Środkowej) i dalszych klęsk w wojnie toczonej do roku 1699 z Ligą Świętą (Państwo Kościelne, Rzeczpospolita Obojga Narodów, Republika Wenecka i Imperium Habsburgów), do których w 1686 dołączyło Carstwo Rosyjskie, całość terytorium Królestwa Węgier znalazła się pod władzą Habsburgów. Węgry, które stanowiły osobne królestwo, w 1804 roku weszły jako prowincja do nowo utworzonego Cesarstwa Austrii, na czele którego stanął Franciszek I. W wyniku słabości wewnętrznej i klęski w wojnie z Prusami (1866) Austria zmuszona została do nadania drugiemu pod względem znaczenia narodowi monarchii – Węgrom – statusu współgospodarza i w 1867 powstały Austro-Węgry. Całkowitą samodzielność uzyskano dopiero po I wojnie światowej.

W okresie rozpadu monarchii austro-węgierskiej, po rozpoczętej 31 października 1918 r. rewolucji Węgry zostały 16 listopada 1918 ogłoszone republiką, której prezydentem został Mihály Károlyi. W marcu 1919 władzę przejęli komuniści, proklamując Węgierską Republikę Rad – dyktaturę bolszewicką pod przywództwem Béli Kuna. Węgierska Republika Rad przetrwała przez 133 dni i została obalona w wyniku inwazji wojsk rumuńskich i czechosłowackich. W 1920 Węgry utraciły, w wyniku traktatu w Trianon dostęp do morza oraz dwie trzecie swego terytorium (Burgenland, Słowacja, Zakarpacie, Siedmiogród, Wojwodina, Chorwacja i Slawonia), z 325 tys. km² pozostało 93 tys. km². W wyniku ustaleń traktatu Węgry utraciły również niemal dwie trzecie ludności (pozostało 8 z 21 milionów). Poza granicami Węgier znalazło się 3,5 milionów Węgrów (co stanowiło ⅓ tego narodu), głównie w południowej Słowacji i siedmiogrodzkim Seklerlandzie oraz części Wojwodiny, w tym obszary o zwartym osadnictwie i większości węgierskiej. Węgry uznane za pozostałość Austro-Węgier i stronę wojującą w I wojnie światowej zostały obarczone na kolejne 33 lata płatnością reparacji wojennych. Oprócz tego zmniejszono liczebność armii węgierskiej do 32 tysięcy i zakazano obowiązkowej służby wojskowej. Politycy francuscy (Georges Clemenceau) otwarcie przyrzekli Węgrom w chwili podpisania traktatu możliwość jego rewizji w oparciu o kryterium etnograficzne i statut Ligi Narodów, obietnica ta nie została dotrzymana. Wobec postanowień traktatu na Węgrzech w całym okresie międzywojennym dominowała chęć rewizji jego postanowień, uznawanych za sprzeczne z zasadą samostanowienia narodów. Zdominowało to politykę zagraniczną Królestwa Węgier i jego stosunki z sąsiadami.

Formalnie Węgry ogłoszono ponownie monarchią, jednak tron pozostał nieobsadzony. Dwukrotne próby odzyskania korony przez króla Karola IV nie powiodły się, a na czele państwa stanął były admirał austro-węgierskiej floty – Miklós Horthy.

W wyniku kryzysu gospodarczego i rewizjonistycznej propagandy, nastąpiło zbliżenie z III Rzeszą, przystąpienie do Paktu Trzech i od czerwca 1941 udział w II wojnie światowej po stronie Państw Osi. W sierpniu 1943 rząd Węgier i regent Horthy zaproponował aliantom traktat pokojowy, co w marcu 1944 spowodowało zajęcie Węgier przez Wehrmacht. Wobec konsekwentnych prób zawarcia zawieszenia broni podejmowanych, również po niemieckiej okupacji Węgier, przez regenta i rząd węgierski, w październiku 1944 (po wkroczeniu Armii Czerwonej na terytorium Węgier) Niemcy dokonali zamachu stanu na Węgrzech, uprowadzając i internując regenta Miklosa Horthy'ego i wprowadzając rząd marionetkowy Ferenza Szalasiego i faszystowskiej partii strzałokrzyżowców. Już w październiku 1944 część Węgier została zajęta przez Armię Czerwoną (wojska węgierskie walczyły wyłącznie na wschodnim froncie), ostatnie walki zakończyły się na terenie Węgier 4 kwietnia 1945.

Po wojnie kraj należał do tzw. bloku wschodniego, będącego pod kontrolą ZSRR. Próba odzyskania niepodległości i demokratyzacji w 1956 (powstanie węgierskie) zakończyła się krwawą radziecką interwencją zbrojną.

W roku 1989 Węgry podważyły żelazną kurtynę dzielącą bloki wschodni i zachodni, otwierając granicę z Austrią. W 1990 przeprowadzono na Węgrzech pierwsze po II wojnie światowej wolne i demokratyczne wybory.

25 kwietnia 2011 roku prezydent Pal Schmitt podpisał nową Konstytucję Węgier, która weszła w życie 1 stycznia 2012 roku. Konstytucja Węgier jest krytykowana przez opozycję węgierską i międzynarodowe organizacje zajmujące się prawami człowieka za konserwatyzm i "brak niektórych mechanizmów demokratycznego równoważenia władzy". Konstytucja zmieniła nazwę państwa z Republika Węgierska na Węgry^[4].

[edytuj] Ustrój polityczny

 Osobny artykuł: Ustrój polityczny Węgier.

Budynek parlamentu w Budapeszcie

Kontury ustroju politycznego Węgier zostały zarysowane podczas obrad tzw. Trójkątnego Stołu (jesień 1989). Węgry są od tego czasu demokratyczną republiką o charakterze parlamentarno-gabinetowym. Jednoizbowy parlament wybierany co cztery lata w wyborach powszechnych i tajnych, częściowo metodą proporcjonalną, po części w okręgach jednomandatowych. Prezydenta wybiera Zgromadzenie Narodowe na okres pięciu lat (może kandydować na drugą kadencję). Rząd tworzy lider zwycięskiego ugrupowania – ma on zazwyczaj charakter koalicyjny. Na Węgrzech istnieją dwa główne ugrupowania: wywodząca się z czasów WRL Węgierska Partia Socjalistyczna (MSzP) oraz Fidesz. Socjaliści współrządzą zazwyczaj z wywodzącymi się z antykomunistycznej opozycji liberałami (Związek Wolnych Demokratów).

Prezydenci Republiki Węgierskiej:

• Árpád Göncz (1990–2000)
• Ferenc Mádl (2000–2005)
• László Sólyom (2005-2010)
• Pál Schmitt (2010-2012)

Prezydent Węgier:

• Pál Schmitt (2012)

Premierzy Republiki Węgierskiej:

• József Antall (1990–1993)
• Péter Boross (1993–1994)
• Gyula Horn (1994–1998)
• Viktor Orbán (1998–2002)
• Péter Medgyessy (2002–2004)
• Ferenc Gyurcsány (2004-2009)
• Gordon Bajnai (2009-2010)
• Viktor Orbán (2010-2012)

Premier Węgier:

• Viktor Orbán (od 2012 )

[edytuj] Podział administracyjny

 Osobny artykuł: podział administracyjny Węgier.

Podział administracyjny

Węgry podzielone są na 19 komitatów (węg. megye), 22 miasta na prawach komitatów (węg. megyei jogú város), 214 miast (węg. város), 2898 gmin (węg. község).

[edytuj] Największe miasta

 Osobny artykuł: Miasta Węgier.

	miasto	liczba mieszkańców (tys.)	Budapeszt Debreczyn Segedyn
1	Budapeszt	1 722
2	Debreczyn	208
4	Segedyn	170
3	Miszkolc	169
5	Pecz	159
6	Győr	130
7	Nyíregyháza	118
8	Kecskemét	112
9	Székesfehérvár	102
10	Szombathely	81,4
11	Szolnok	76,8
12	Tatabánya	71,9
13	Kaposvár	67,8
14	Békéscsaba	67
15	Zalaegerszeg	61,7
16	Veszprém	61,1
17	Eger	57
18	Érd	56,9
19	Sopron	55,4
20	Dunaújváros	53,2

[edytuj] Demografia

[edytuj] Struktura narodowościowa

• Węgrzy: 89,9%
• Romowie: 4%
• Niemcy: 2,6%
• Serbowie: 2%
• Jasowie: 1%
• Słowacy: 0,8%
• Rumuni: 0,7%

[edytuj] Struktura wyznaniowa

 Osobne artykuły: Podział administracyjny Kościoła katolickiego na Węgrzech, Eparchia budapeszteńska i węgierska i Świadkowie Jehowy na Węgrzech.

Bazylika św. Stefana

• Rzymskokatolicy: 51,9%
• Ateiści: 24,6%
• Kalwini: 15,9%
• Luteranie: 3,0%
• Unici (Grekokatolicy): 2,6%
• Wolnomyśliciele: 0,7%
• Zielonoświątkowcy: 0,6%
• Świadkowie Jehowy: 0,2%
• Unia Baptystystyczna: 0,2%
• Prawosławni: 0,2%
• Żydzi: 0,1%

[edytuj] Gospodarka

 Osobny artykuł: Gospodarka Węgier.

[edytuj] Przemysł

Na Węgrzech występują stosunkowo różnorodne, choć mało zasobne złoża surowców mineralnych. Eksploatuje się tu głównie boksyty (systemem odkrywkowym), ponadto eksploatacja niewielkich złóż rudy manganu, miedzi, cynku, ołowiu, uranu, węgla brunatnego, węgla kamiennego, rudy żelaza, oraz niewielkie złoża ropy naftowej i gazu ziemnego. Rozwinięty przemysł chemiczny (nawozy i tworzywa sztuczne), maszynowy (produkcja obrabiarek, maszyn rolniczych, sprzętu gospodarstwa domowego), elektrotechniczny i elektroniczny (silniki elektryczne, sprzęt oświetleniowy, telekomunikacyjny i sprzęt gospodarstwa domowego, udział m.in. Siemensa, Philipsa i General Electric), metalurgiczny (hutnictwo aluminium), samochodowy i środków transportu (m.in. fabryki General Motors, Audi, Ford, autobusy, samochody ciężarowe, lokomotywy spalinowe, wagony kolejowe oraz statki rzeczne), spożywczy (winiarski, olejarski, owocowo-warzywny, mięsny, tytoniowy), odzieżowy i obuwniczy, cementowy, porcelanowo-fajansowy oraz przemysł poligraficzny.

[edytuj] Rolnictwo

Wysoko rozwinięte rolnictwo, Węgry posiadają najwyższy w Europie odsetek gruntów ornych wynoszący prawie 50%, łąki i pastwiska 12,5%, sady 2,5%. Rolnictwo cechuje wysoki poziom mechanizacji i chemizacji. Uprawia się pszenicę, kukurydzę, jęczmień, buraki cukrowe, słonecznik, ziemniaki, rośliny pastewne, konopie i tytoń. Rozwinięte warzywnictwo (papryka, pomidory, cebula) i sadownictwo (morele, brzoskwinie, jabłonie, śliwy), uprawa winorośli zajmuje ponad 4% powierzchni gruntów ornych. Ponadto pszczelarstwo oraz hodowla bydła, trzody chlewnej, owiec i drobiu.

[edytuj] Turystyka

Rozwinięta turystyka, przynosząca znaczne dochody. Węgry odwiedza ponad 30 mln turystów rocznie^{[potrzebne źródło]}. Duża i nowoczesna baza hotelowa, znane kąpieliska nad Balatonem, liczne miejscowości wypoczynkowe i uzdrowiska (np. Eger, Hajduszoboszlo, Sopron, Hollókő, Pecz, Jawaryn, Szentendre, Ostrzyhom).

[edytuj] Dni świąteczne

• 1 stycznia,
• 15 marca,
• Poniedziałek Wielkanocny,
• Poniedziałek Zielonych Świątek,
• 1 maja,
• 20 sierpnia,
• 23 października,
• 1 listopada,
• 25 i 26 grudnia

[edytuj] Kultura

Budapeszt

Dunaújváros

Győr

Sopron

Pecz

Székesfehérvár

Szombathely

Balaton

Szeged

Dunaj

Cisa

Kékes

A U S T R I A

S Ł O W A C J A

R U M U N I A

S ŁO W E N I A

C H O R W A C J A

S E R B I A

U K R A I N A

Miszkolc

Nyíregyháza

Debreczyn

Węgrzy są w Europie narodem o tyle nietypowym, że przez długi czas nieznane było ich pochodzenie; oni sami chętnie widzieli swych przodków w Hunach. W rzeczywistości pra-Węgrzy, tak jak przodkowie Finów, Estończyków oraz innych ludów ugrofińskich, wywodzą się z północnej Azji. Mimo że po osiedleniu się nad Dunajem i Cisą szybko przyjęli wzorce zachodnioeuropejskiej kultury - byli wręcz określani jako wschodni bastion Europy - zachowali wiele ze swej odrębności. Turcy uważają Węgrów za swoich pobratymców, bardziej jednak po to by podkreślić swoją obecność w Europie niż opierając się na solidnych podstawach. Zupełną odrębność zachowała wiejska muzyka ludowa. Pieśni typu lamentu, zwykle śpiewane przez kobiety, zachowały archaiczny rytm i brzmienie, niespotykane u innych narodów europejskich. Nierówny rytm łączy się w nich z uderzeniem akcentem na pierwszą sylabę jaki występuje w języku węgierskim. Brzmienia powszechnie uważane za ludową muzykę węgierską, jak rozsławiony na świecie czardasz, w rzeczywistości mają pochodzenie cygańskie. Tego rodzaju muzyka taneczna powstała z połączenia ludowej muzyki Romów i muzyki miast. Ta grupa etniczna przybywała na teren Węgier od XV wieku i jak żadna inna wpłynęła na życie muzyczne kraju. Dzięki Węgrom i tutejszym kompozytorom muzyka cygańska stała się sławna na całym świecie. Sami Romowie, mimo wieków asymilacji, podobnie jak w wielu innych krajach pozostają jednak nadal na dnie piramidy społecznej. Ceniona i charakterystyczna jest kuchnia węgierska. Węgierskie słowo gulyás - gulasz weszło do słowników wielu języków europejskich. Tradycyjnie jada się go na ostro z papryką. Inną tradycyjną potrawą węgierską jest halászlé czyli zupa rybna. Do posiłków pija się wino, których na Węgrzech jest szeroki wybór. Tradycyjnie w Polsce mianem węgrzyna określano białe wino z Tokaju. Leżący najbliżej granicy ośrodek winiarstwa przez wieki zaopatrywał piwnice szlacheckie w całej Rzeczypospolitej. Jeden z gatunków tego nosi polską nazwę: szamorodni, czyli samorodny, nadaną przez polskich odbiorców. Słodkie, mocne, o intensywnym bukiecie aszu jest określane jako wino królów - król win. Do innych tradycyjnych miejsc wyrobu win na Węgrzech należy rejon Egeru, skąd pochodzi czerwona wytrawna Egri Bikavér, czyli bycza krew. Turyści szczególnie licznie odwiedzają winnice na północnych brzegach Balatonu, szczególnie rejon Badacsony. Najwięcej jednak win w kraju produkuje się na stokach gór Mátra w Gyöngyös. Pochodzi stąd złocistożółty Gyöngyös - Bor. To poprzez wino w czasie pokoju zacieśniała się przyjaźń polsko-węgierską, którą podkreśla znane przysłowie, występujące w polskiej i węgierskiej wersji językowej: Polak, Węgier, dwa bratanki, i do szabli, i do szklanki.

Około połowy Węgrów przyznaje się do przynależności do kościoła rzymskokatolickiego, pozostali są w większości wyznania protestanckiego gł. kalwińskiego i luterańskiego^{[potrzebne źródło]}. Oprócz tego powszechni są także wyznawcy innych religii. Około 1/4 Węgrów nie należy do żadnego związku wyznaniowego^{[potrzebne źródło]}. Regularnie w praktykach religijnych udział bierze mniej, niż 10% społeczeństwa, przy czym dysproporcje te są różne w zależności od wyznania i regionu^{[potrzebne źródło]}. W samym Budapeszcie do kościołów na niedzielne nabożeństwa chodzi około 2-4% mieszkańców, podczas gdy na niektórych terenach wiejskich nawet do 40%^{[potrzebne źródło]}. Jednakże rytm głównych świąt i uroczystości wyznacza kalendarz świąt chrześcijańskich. Szczególnie obchodzonym dniem na Węgrzech jest 25 kwietnia - dzień św. Marka Buza Szentelo. W tym dniu na wioskach tradycyjnie obchodzi się i święci się pola. Z kolei świętem zbiorów jest 20 sierpnia - dzień św. Stefana. W to święto patrona Węgier odbywa się w całym kraju wiele zabaw i imprez kulturalnych.

[edytuj] Zobacz też

Portal:
Węgry

• Ambasada Węgier w Warszawie
• historia Węgier
• komunikacja na Węgrzech
• powstanie węgierskie 1956
• stosunki polsko-węgierskie
• Uniwersytety na Węgrzech
• Węgierska Republika Ludowa
• władcy Węgier
• Polak, Węgier, dwa bratanki, i do szabli, i do szklanki

Przypisy

[edytuj] Linki zewnętrzne

Informacje w siostrzanych projektach

 Ilustracje i media  w Wikimedia Commons
 Definicje słownikowe  w Wikisłowniku
 Cytaty  w Wikicytatach
 Wiadomości  w Wikinews

• Informacje i ciekawy artykuł o Węgrzech
• Budapeszt i Węgry – przewodnik
• Interaktywna mapa topograficzna Węgier
• Węgrzy na Słowacji i w krajach sąsiednich
• Podręcznik do nauki węgierskiego na WikiBooks (start:październik 2008)
• Węgry w katalogu Open Directory Project

p • d • e Podział administracyjny Węgier Komitaty Bács-Kiskun • Baranya • Békés • Borsod-Abaúj-Zemplén • Budapeszt • Csongrád • Fejér • Győr-Moson-Sopron • Hajdú-Bihar • Heves • Jász-Nagykun-Szolnok • Komárom-Esztergom • Nógrád • Pest • Somogy • Szabolcs-Szatmár-Bereg • Tolna • Vas • Veszprém • Zala

p • d • e Państwa Europy Albania • Andora • Austria • Belgia • Białoruś • Bośnia i Hercegowina • Bułgaria • Chorwacja • Czarnogóra • Czechy • Dania • Estonia • Finlandia • Francja • Grecja • Hiszpania • Holandia • Irlandia • Islandia • Kazachstan • Liechtenstein • Litwa • Luksemburg • Łotwa • Macedonia • Malta • Mołdawia • Monako • Niemcy • Norwegia • Polska • Portugalia • Rosja • Rumunia • San Marino • Serbia • Słowacja • Słowenia • Szwajcaria • Szwecja • Turcja • Ukraina • Watykan • Węgry • Wielka Brytania • Włochy Państwo nieuznawane na arenie międzynarodowej Naddniestrze[1] Terytoria zależne Gibraltar (Wielka Brytania) • Guernsey (Wielka Brytania) • Jan Mayen (Norwegia) • Jersey (Wielka Brytania) • Svalbard (Norwegia) • Wyspa Man (Wielka Brytania) • Wyspy Owcze (Dania) Państwo sui generis/terytorium sporne Kosowo[2] ↑ Mołdawska Republika Naddniestrza nie jest uznawana przez żadne państwo. ↑ Republika Kosowa jednostronnie ogłosiła niepodległość, która jest uznawana przez 81 ze 193 państw członkowskich ONZ. Obecnie działa tam administracja Organizacji Narodów Zjednoczonych - UNMIK, administracja Republiki Kosowa oraz specjalna misja Unii Europejskiej - EULEX.

Członkostwo w organizacjach międzynarodowych p • d • e Organizacja Narodów Zjednoczonych Dokumenty Karta Narodów Zjednoczonych • Rezolucje Zgromadzenia Ogólnego ONZ • Rezolucje Rady Bezpieczeństwa ONZ Członkostwo Członkowie ONZ • Członkowie Rady Bezpieczeństwa ONZ Główne organy Zgromadzenie Ogólne • Rada Bezpieczeństwa • Rada Gospodarcza i Społeczna • Rada Powiernicza • Rada Praw Człowieka • Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości • Sekretariat Programy, fundusze i biura UNCTAD • UNDCP • UNDP • UNEP • UNFPA • UN-HABITAT • UNHCR • UNICEF • UNOOSA • UNODC • UNOSAT • UNRWA • WFP • UNRIC • UNV Organizacje wyspecjalizowane Bank Światowy • FAO • ICAO • IFAD • IMO • ITU • MFW • ILO • UPU • WHO • WIPO • WMO • UNESCO • UNIDO • UNITAR Siły pokojowe BINUB • MINURSO • MINUSTAH • MONUA • MONUC • ONUB • UNAMA • UNAMIR • UNCRO • UNDOF • UNEF • UNFICYP • UNIFIL • UNMEE • UNMIL • UNMIN • UNMIS • UNMIT • UNOCI • UNOMIG • UNOTIL • UNPROFOR • UNPSG • UNRWA • UNTSO Inne: UNPC • UNCCP Liga Narodów p • d • e Unia Europejska Państwa członkowskie Austria (1995) • Belgia (1958) • Bułgaria (2007) • Cypr (2004) • Czechy (2004) • Dania (1973) • Estonia (2004) • Finlandia (1995) • Francja (1958) • Grecja (1981) • Hiszpania (1986) • Holandia (1958) • Irlandia (1973) • Litwa (2004) • Luksemburg (1958) • Łotwa (2004) • Malta (2004) • Niemcy (1958/1990) • Polska (2004) • Portugalia (1986) • Rumunia (2007) • Słowacja (2004) • Słowenia (2004) • Szwecja (1995) • Węgry (2004) • Wielka Brytania (1973) • Włochy (1958) Terytoria specjalne wchodzące w skład Unii na podst. art. 349 TFUE Athos (gr.) • Azory (port.) • Büsingen am Hochrhein (niem.) • Campione d'Italia (wł.) • Ceuta (hiszp.) • Gibraltar (bryt.) • Gujana Francuska (fr.) • Gwadelupa (fr.) • Livigno (wł.) • Helgoland (niem.) • Madera (port.) • Martynika (fr.) • Melilla (hiszp.) • Reunion (fr.) • Saint-Barthélemy * (fr.) • Saint-Martin * (fr.) • Wyspy Alandzkie (fiń.) • Wyspy Kanaryjskie (hiszp.) Oficjalni kandydaci Chorwacja • Czarnogóra • Islandia • Macedonia • Serbia • Turcja Państwa aplikujące Albania Terytoria, które wchodziły w skład EWG/UE Algieria (1958-1962 jako de iure część Francji) • Grenlandia (1973-1985) • Saint-Pierre i Miquelon (1976-1985 jako departament zamorski Francji) * do 22 lutego 2007 wchodził w skład UE jako integralna część Gwadelupy, ponownie jako część Unii od 1 grudnia 2009 p • d • e Rada Europy Państwa członkowskie Albania • Andora • Armenia • Austria • Azerbejdżan • Belgia • Bośnia i Hercegowina • Bułgaria • Chorwacja • Cypr • Czarnogóra • Czechy • Dania • Estonia • Finlandia • Francja • Grecja • Gruzja • Hiszpania • Holandia • Irlandia • Islandia • Liechtenstein • Litwa • Luksemburg • Łotwa • Macedonia • Malta • Mołdawia • Monako • Niemcy • Norwegia • Polska • Portugalia • Rosja • Rumunia • San Marino • Serbia • Słowacja • Słowenia • Szwajcaria • Szwecja • Turcja • Ukraina • Węgry • Wielka Brytania • Włochy Kandydaci Białoruś Obserwatorzy Izrael • Japonia • Kanada • Meksyk • Stany Zjednoczone • Stolica Apostolska p • d • e Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE) Albania • Andora • Armenia • Austria • Azerbejdżan • Białoruś • Belgia • Bośnia i Hercegowina • Bułgaria • Chorwacja • Cypr • Czechy • Czarnogóra • Dania • Estonia • Finlandia • Francja • Gruzja • Grecja • Holandia • Hiszpania • Irlandia • Islandia • Kanada • Kazachstan • Kirgistan • Liechtenstein • Litwa • Luksemburg • Łotwa • Macedonia • Malta • Mołdawia • Monako • Niemcy • Norwegia • Polska • Portugalia • Rosja • Rumunia • San Marino • Serbia • Słowacja • Słowenia • Stany Zjednoczone • Szwajcaria • Szwecja • Tadżykistan • Turcja • Turkmenistan • Ukraina • Uzbekistan • Węgry • Wielka Brytania • Włochy p • d • e Pakt Północnoatlantycki (NATO) Państwa członkowskie Albania • Belgia • Bułgaria • Chorwacja • Czechy • Dania • Estonia • Francja • Grecja • Hiszpania • Holandia • Islandia • Kanada • Litwa • Luksemburg • Łotwa • Niemcy • Norwegia • Polska • Portugalia • Rumunia • Słowacja • Słowenia • Stany Zjednoczone • Turcja • Węgry • Wielka Brytania • Włochy Kandydaci Bośnia i Hercegowina • Czarnogóra • Macedonia Potencjalni kandydaci Finlandia • Gruzja • Serbia • Szwecja p • d • e Grupa Wyszehradzka  Czechy •  Polska •  Słowacja •  Węgry p • d • e Inicjatywa Środkowoeuropejska Albania • Austria • Białoruś • Bośnia i Hercegowina • Bułgaria • Czarnogóra • Chorwacja • Czechy • Macedonia • Mołdawia • Polska • Rumunia • Serbia • Słowacja • Słowenia • Ukraina • Węgry • Włochy p • d • e Światowa Organizacja Handlu (WTO) Albania • Angola • Antigua i Barbuda • Arabia Saudyjska • Argentyna • Armenia • Australia • Bahrajn • Bangladesz • Barbados • Belize • Benin • Boliwia • Botswana • Brazylia • Brunei • Burkina Faso • Burundi • Chile • Chiny • Chorwacja • Czad • Demokratyczna Republika Konga • Dominika • Dominikana • Dżibuti • Egipt • Ekwador • Fidżi • Filipiny • Gabon • Gambia • Ghana • Grenada • Gruzja • Gujana • Gwatemala • Gwinea • Gwinea Bissau • Haiti • Honduras • Hongkong • Indie • Indonezja • Islandia • Izrael • Jamajka • Japonia • Jordania • Kambodża • Kamerun • Kanada • Katar • Kenia • Kirgistan • Kolumbia • Kongo • Korea Południowa • Kostaryka • Kuba • Kuwejt • Lesotho • Liechtenstein • Macedonia • Madagaskar • Makau • Malawi • Malediwy • Malezja • Mali • Maroko • Mauretania • Mauritius • Meksyk • Mjanma • Mołdawia • Mongolia • Mozambik • Namibia • Nepal • Niger • Nigeria • Nikaragua • Norwegia • Nowa Zelandia • Oman • Pakistan • Panama • Papua-Nowa Gwinea • Paragwaj • Peru • Republika Południowej Afryki • Republika Środkowoafrykańska • Republika Zielonego Przylądka • Rwanda • Saint Kitts i Nevis • Saint Lucia • Saint Vincent i Grenadyny • Salwador • Senegal • Sierra Leone • Singapur • Sri Lanka • Stany Zjednoczone • Suazi • Surinam • Szwajcaria • Tanzania • Tajlandia • Tajwan • Togo • Tonga • Trynidad i Tobago • Tunezja • Turcja • Uganda • Ukraina • Urugwaj • Wenezuela • Wietnam • Wybrzeże Kości Słoniowej • Wyspy Salomona • Zambia • Zimbabwe • Zjednoczone Emiraty Arabskie • Unia Europejska, w tym poszczególne kraje członkowskie: Austria • Belgia • Bułgaria • Cypr • Czechy • Dania • Estonia • Finlandia • Francja • Grecja • Hiszpania • Holandia • Irlandia • Litwa • Luksemburg • Łotwa • Malta • Niemcy • Polska • Portugalia • Rumunia • Słowacja • Słowenia • Szwecja • Węgry • Wielka Brytania • Włochy p • d • e Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) Państwa członkowskie Australia • Austria • Belgia • Chile • Czechy • Dania • Estonia • Finlandia • Francja • Grecja • Hiszpania • Holandia • Irlandia • Islandia • Izrael • Japonia • Kanada • Korea Południowa • Luksemburg • Meksyk • Niemcy • Norwegia • Nowa Zelandia • Polska • Portugalia • Słowacja • Słowenia • Stany Zjednoczone • Szwajcaria • Szwecja • Turcja • Węgry • Wielka Brytania • Włochy • Unia Europejska (Komisja Europejska bierze udział w pracach OECD) Kandydaci Rosja Obserwatorzy Tajwan Współpracujący Brazylia • Chiny • Indie • Indonezja • Republika Południowej Afryki Organizacje afiliowane Międzynarodowa Agencja Energetyczna • Agencja Energii Nuklearnej • Europejska Konferencja Ministrów Transportu • Klub Sahelu

p • d • e Kraje alpejskie  Austria •  Francja •  Liechtenstein •  Monako •  Niemcy •  Słowenia •  Szwajcaria •  Węgry •  Włochy

vep:Mad'jaranma

I Feel You (ang. Czuje Cię) – singel grupy Depeche Mode promujący album Songs of Faith and Devotion. Singel wydany 15 lutego 1993 roku. "I Feel You" przenosi Depeche Mode do bardziej rockowego brzmienia, większą wagę postawiono tu na użycie instrumentów bardziej kojarzących się z muzyką rockową, a więc Alan Wilder gra na perkusji, Martin Gore na gitarze elektrycznej. B-Side tego singla zawiera piosenkę One Caress, która została wydana również samodzielnie w USA.

Na okładce płyty można zauważyć cztery symbole, każdy z nich reprezentuję jednego z członków grupy. By się dowiedzieć jaki symbol należy do kogo, należy przyjrzeć się cyferkom w prawym rogu każdego symbolu. Te, na pozór, bezsensowne liczby to daty urodzenia poszczególnych członków zespołu. Utwór został wykorzystany w jednej ze scen w filmie "Głową w mur"

Utwór odegrano na pogrzebie zmarłego tragicznie 7 maja 2004 r. w Iraku dziennikarza Waldemara Milewicza.^[1]

[edytuj] Wydania Mute Records

[edytuj] 7": Mute / Bong21 (UK)

1. "I Feel You" (4:34)
2. "One Caress" (3:30)

[edytuj] 12": Mute / 12Bong21 (UK)

1. "I Feel You [Throb Mix]" (6:47) (remixed by Mark Stent)
2. "I Feel You" (4:34)
3. "I Feel You [Babylon Mix]" (7:53) (remixed by Supereal and John Crossley)
4. "One Caress" (3:30)

[edytuj] 12": Mute / L12Bong21 (UK)

1. "I Feel You [Life's Too Short Mix]" (8:35) (remixed by Brian Eno)
2. "I Feel You [Swamp Mix]" (7:28) (remixed by Brian Eno)
3. "I Feel You [Afghan Surgery Mix]" (4:58) (remixed by Danny Briottet)
4. "One Caress" (3:30)

[edytuj] CD: Mute / CDBong21 (UK)

1. "I Feel You" (4:34)
2. "One Caress" (3:30)
3. "I Feel You [Throb Mix]" (6:47)
4. "I Feel You [Babylon Mix]" (7:53)

[edytuj] CD: Mute / LCDBong21 (UK)

1. "I Feel You [Life's Too Short Mix]" (8:35)
2. "I Feel You [Swamp Mix]" (7:28)
3. "I Feel You [Afghan Surgery Mix]" (4:58)
4. "I Feel You [Helmet at the Helm Mix]" (6:41) (remixed by Mark Stent)

[edytuj] CD: Mute / CDBong21X (EU)

1. "I Feel You" (4:34)
2. "One Caress" (3:30)
3. "I Feel You [Throb Mix]" (6:47)
4. "I Feel You [Babylon Mix]" (7:53)
5. "I Feel You [Life's Too Short Mix]" (8:35)
6. "I Feel You [Swamp Mix]" (7:28)
7. "I Feel You [Afghan Surgery Mix]" (4:58)
8. "I Feel You [Helmet at the Helm Mix]" (6:41)