Sarloha

Сe Vikipediá
Bə navigasijə dəvarde Bə nəve dəvarde
Xaš omayon ba Vikipediá!
Hár kasi sarbast sarost kárdey zına ozoda ensiklopediá.
Isatna Tolıši zıvonada 5,695 maqola heste.

Hamma portálon

Həftə vyžnijə nyvyštəj

NASA loqotip
NASA loqotip

NASA (ing. National Aeronautics and Space Administration, "Milli Aeronavtika və Kosmik Idorəbykə") AIŠ-i mylki kosmik progrəmon bə žimon dəvordonije gorə perosnijə ičro kardə kišvərə agentlijie. NASA, 1958-nə sori fevralədə bino byə NASA agentli xələfe. 2006-nə sori fevralə mangədə NASA ǧəbul kardə missijə “Kosmik tədǧiǧətonədə ijən elmi kəšfonədə avangard bej”e. NASA bə žimon ovoštonijə elmi tədǧiǧaton əsosən de Zəmini Mušahidə Sistemi, Zəmin planeti tikəjən cok mušahidə karde, heliofizikə ijən astrofizikə elmon tikəjən nyǧylijədə omute ijən avtomatinə sistemon vositə Həši sistemi aid byə fəza čisimon kəšf kardə koj əhotə kardeje. NASA 18 800 kəs ko kardəkəsyš heste. Agentlij dastə kardə xəbon rəjrə bə čo kišvəron ijən bejnəlxəlǧ təškiləton pevylo kardə.

Tarixyš 1957-nə oktjabri 4-ədə SSR iminə kərə bə kosmos suni pejkyš vadoj AIŠ-i yštə tožə bino kardə kosmik progrəmi ǧyrbəǧ karde məčburyş karde. AIŠ kongresi SSR yn gəmi kišvəri milli betəhlukə tərəf kardə bənə təhdid ǧyjmətyş noj ijən dastpocə bə hərəkət ovašte xəbəš doj. 7 mang dəvom kardə no-pegəton nətičədə tožə kosmik agentlik bino noj həxədə bə rozi oməj. Yn agentlijəti bino noj gornə xysusi komissijə NASA binošon karde. NASA ijən vej de elm odəmon, həmən nemes elm mytəxəssisi byə Verner fon Brauni no-pegətonyš barde. De komissijə məsləhəti 1958-nə ijuli 29-də tožə kosmik agentlik NASA əsosyšon noj. (bə məǧolə dəvarde...)

Zyndəjon?

  • "Titanik"i film "Titanik"i yštənisən boho bə sə oməj.
  • Dynjoədə ən ǧədimə universiteti əsos 989-nə sorədə noə Misiri əl-Əzhər universitete.
  • 1893-nə sordə Rusijədə caj kašte bino noj byə.
  • Atakama dašti kali vyronədə 400 sorisə bəbe vote ki, voš vojdəni.
  • Ženon takardə kəpot 1400 sor cymi bənav bə əməl omə.
  • Šymə yštənpərədə pərejədə šymə mu 2 kərə rə dyroz bedə.
  • Bə “Coca-Cola” rang umžən nykən əv havz bəbe.
  • Be dandonə muš i gylə čujə həjvone čuje.
  • "Avšumə əntər"-i gyrd dyždə gylə bolo 12 sm, goniš 170 ǧr bejdə.
  • Ejnštejn nyvyšte və handesə ve, fik kardəbe.
  • Ǧədim Romədə šišədə hozy kardə ǧabon tely inən nyǧəku boho bedəbin.

Ruži vyžnijə šikil


Mikelančelo. Ce Intiboh Dovri Byrhoz
Intiboh dovr ijən Renesans (fr. Renaissance, ital. Rinascimento - "Tožə bə dynjo ome") - ce Avropə fərhəngi tarixədə, ce mijonə sasor ijən nuyə dovri fərhəngi mijonədə gylə mərhələ bə Həšinyštə de Dylə Avropə XIV sasori əvvəl XVI sasori oxo əhotə kardejdə. Intiboh syxani ce italjanon humaniston nyvyštəšone (Čorčio Vazari). Bəj ysətnə məno XIX sasosri fransyz tarixəkə Jil Mišle doəše. Adam Mets ǧejd kardəš be bəpe ce Avropə Intiboh Dovr syxan de Mysylmonon Intiboh Dovri syxani i vyrədə bynyvyeton. (bə dumo dəvarde...)

Həftə vyžnijə musiǧi


Šopen - Sonaton

Tarixədə ymruž

Vyžnijə məǧolə

Ğədimə Misir
Ğədimə Misir

Ǧədimə Misir – ce Afrika xəremi-xəšəxuni səmtisə ce Niləru ovəjzi orəxədə kišvəre.
Bə Misiri žimon doə Niləru ce Mijonə Afrikədə bə istilonku səš pegətəše. Ym ru 700 km ro šure-šure de šami bə Mijonə dyjo (Aralyg) emedə. Bə dyjo emə vyrədə Niləru bə dy xycə poə bedə ǧəč bedə. Penə vyronku bino pegətə Niləru šamədə vyrə gətə zəminonədə Misir vyrə gətedəbe. Cəmə e.b.n. V-IV həzosoronədə ce žimoni binoə onemoni vylo bəpešt Misirədə gədə-gədə hyrdə kešvəron onoj bino bedə.
Bənəj Šumeron ijo har gylə məhol yštən–boštə ənəšykyr be. Cəvon mərəngoə šəhər kišvəri bə ro noə rijə, ləškər ijən yštən əlejdə Xydošon hestbešone. Ym məholon de jəndy dastbədast dojdəbin i bedəbin jaən ki, deijəndy čang kardəbin. Mande pešo ičonəti bej havər še-še ve bej bə -Penə (Xəremi) ijən Žinə (Nyso) latə čo-čo bin. Ce latə-laton jolon de dave eǧandero, hežo dylošon bə ičonəti bon. By vaxti ce Misiri “oroǧ-toroǧi navonə vaxt” votə bedə. E.b.n. III həzominə sori dair bə syǧə vəslonədə ce ǧədimə Misri xəremi podšon nomə ašmard nyvyštə bə. Mande be bəzyne ymon podšo nin, gasbuən ce gylə oroǧ-toroǧi siprišoninbu. Mylxəs cə vaxton barədə bəməku zynəj kame ijən “oroǧ-toroǧi navonə vaxt”-i canədə žimonyš kardəše, əjən zyndənimon. Mande e.b.n III həzosorondə igləlijə kišvəri bej votedən cəjoən ijo 2 gylə podšo oroǧ-toroǧ byə. Ce Misiri tarix cyjo bino bejdə. Bə Misiri podšon “firon”-on votə byən. Ašmardə bedə ki, ce Misiri bə 30 gylə nezi podšoə oroǧ-toroǧyš byəše. (bə dumo dəvard...)

Kategorijon

TeətrZyvononƏdəbijotTəhsilFəlsəfəƏnənonAšbozətiMediaMifologijəMuzejonMusiǧiHənəkonNəčiməsənətRəssamətiKinoVərzyšTurizm


XəritonIǧlimGitonDiyonTaryxi gardyšonTaryxi kišvəronParkonŠəhəronTəǧvimKišvəronDyjonOkeanonArxeologijəImperijonInǧylobonČangonSulhə myǧovilonTaryxəvonon


KompjuterBiotexnologijəElektronikəIstehsolotAvžoronInternetMemarətiMyhəndisətiNanotexnologijəNuvəAvtomatin kardeTispir:TelekommunikasijəTibbNəǧlijot


XyjzonTəhsilXošvaxtIǧtisodijotZyvononEtnikə gruponFəlsəfəMalijəHuǧuǧKoSənətkorətiŠəxsijətonƏholiSijosətXəšəti


ČərəjononMəntyǧDini xodimonFilosofonMifologijəMistikəSektonMetafizikəOntologijəEstetikəEtikəEpistemologijəSijosəti fəlsəfəDini fəlsəfəFəlsəfə nəzərijon


TəbobətHisobArxeologijəAstronomijəElmi odəmonInformasijəKompjuteri elmBiologijəFizikəGeologijəKimjəPsixologijəSosial elmonTətbıği elmonKosmos

Ce Vikimedia čo projekton