Y Moan - Những ca khúc về Tây Nguyên
Y
Moan Ênuôl (6/9/
1957 – 1/10/
2010)
Là một nhạc sĩ, ca sĩ người
Ê Đê (
Việt Nam). Giọng ca của ông đã được đông đảo công chúng đón nhận và đạt nhiều giải thưởng cao khu vực và toàn quốc và được phong tặng danh hiệu
Nghệ sĩ Nhân dân vào ngày
16/ 9/2010
Y Moan tên đầy đủ là Y Moan Ênuôl, tên thật là Y Bliêo, sinh tại buôn M’Ðrắk (nay là huyện M'Đrăk,
Đắk Lắk) trong một gia đình dân tộc Ê Đê, sau chuyển về sinh sống tại buôn Dhă, xã Lạc
Giao, thành phố
Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk. Nhà nghèo, cuối lớp 6 ông phải bỏ học để giúp cha mẹ làm nương rẫy.
Năm
1975, khi 18 tuổi, ông được tuyển vào Đoàn văn công giải phóng Đắk Lắk, làm quen dần với âm nhạc chính thống và nhanh chóng trở thành một ca sĩ hát chính của Đoàn. Năm
1976, ông đoạt huy chương vàng tại hội diễn ca múa nhạc toàn quốc.
Năm
1979, ông vào học ở Nhạc viện
Hà Nội. Tại đây, nhạc sĩ
Nguyễn Cường đã phát hiện ra tài năng của Y Moan và bồi dưỡng cho ông. Sau đó, Y Moan cũng đã tiếp tục được tu nghiệp tại
Bulgaria, Đức, Nga,
Hungary,
Romania.
Năm
1981, Sở Văn hóa - thông tin Ðắk Lắk mời nhạc sĩ Nguyễn Cường vào Ðắk Lắk để sáng tác các ca khúc cho tỉnh và đây cũng được coi như một bước ngoặt lớn đưa sự nghiệp của Y Moan lên đến đỉnh cao. Tên tuổi của Y Moan được khẳng định từ đây, không chỉ trong phạm vi cộng đồng các buôn làng Tây nguyên mà còn đưa Tây nguyên đến với công chúng Việt Nam và một số nước trên thế giới.
Ông thành công với các nhạc sỹ sáng tác phong cách
Tây Nguyên như: Trần Tiến, Nguyễn Cường, Y Phôn Ksơr, Mạnh Trí,
Linh Nga, Đức Hùng,
Quang Dũng, Vũ Lân, Sĩ Hùng
... Những ca khúc của Nguyễn Cường được Y Moan biểu diễn rất thành công như "Ơi M’Ðrắk", "Ly cà phê Ban Mê", "Anh muốn sống bên em trọn đời",...
Y Moan đã từng biểu diễn ở nhiều nước như Trung Quốc, Triều Tiên, Hàn
Quốc, Thái Lan, Đức, Ba Lan, Tiệp Khắc, Pháp, v.v...
Không chỉ ca hát, ông còn sáng tác nhiều bài hát về Tây Nguyên, như Bài ca quê hương, Đi chơi với gió.
Năm
1997, Y Moan được Nhà nước Việt Nam phong tặng danh hiệu
Nghệ sĩ Ưu tú, ngày 4/8/2010, được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân vì những đóng góp cho sự nghiệp âm nhạc.
Ông qua đời tại Buôn Ma Thuột bởi căn bệnh ung thư dạ dày, hưởng dương 53 tuổi.
" Cuộc đời tôi vừa được ca hát, vừa trồng cà phê, vừa được sống giữa núi rừng, sống với thiên nhiên. Người ta vẫn hỏi tôi, tại sao không dời nhà về thành phố, tại sao không đi diễn nhiều, tại sao không làm kinh tế, câu trả lời của tôi rất giản dị, tôi yêu cuộc sống ở cao nguyên, tôi yêu thiên nhiên quê mình, tôi thích cách sống như vậy, và dù không biết đó có phải là lựa chọn đúng hay không, nhưng tôi không bao giờ hối hận về sự lựa chọn của mình. " - Y Moan