La lasta tago de junio; je mil verstoj ĉirkaŭe estas Ruslando – nia patrujo.
Egala bluo kovras la tutan ĉielon, sur ĝi estas nur unu nubeto… ĝi kvazaŭ flosas, kvazaŭ degelas. Kalmo, varmo… la aero varmas kiel ĵus melkita lakto!
Alaŭdoj sonore trilas; rukulas grandkropaj kolomboj; silente ŝvebas hirundoj; ĉevaloj ronkas kaj maĉas; hundoj ne bojas, sed staras, humile svingetante siajn vostojn.
Odoras fumo, ankaŭ herboj – kaj iomete odoras gudro, kaj iomete ledo. Kanaboj jam fortikiĝis kaj ellasas sian pezan, sed agrablan odoron.
Jen profunda, sed longa ravino kun malkrutaj deklivoj. Ambaŭflanke estas kelkaj vicoj da grandkronaj salikoj kun fenditaj trunkosuboj. En la ravino fluas rojo; sur ĝia fundo etaj ŝtonoj kvazaŭ tremetas sub la hela ondetaro. Fore, ĉe la limrando de l’ tero kaj ĉielo estas blua linio de granda rivero.
Laŭlonge de l’ ravino unuflanke estas akurataj grenejetoj, ĉeloj kun bone fermitaj pordoj; aliflanke staras kvin aŭ ses pinaj domoj kun ligno-tabulaj tegmentoj. Super ĉiu tegmento estas stango kun nestokesto, super ĉiu sojlo surfirste estas lada ĉevalkapo kun densa kolhararo. La malglataj fenestraj vitroj rebrilas per ĉielarkaj koloroj. Sur la ŝutroj estas pentritaj kruĉoj kun bukedoj. Antaŭ ĉiu domo dece staras sendifekta benko; sur la ĉedomaj remparetoj buliĝintaj katoj kuŝas streĉinte siajn travideblajn orelojn; post la altaj sojloj videblas mallumaj friskaj enirejoj.
Mi kuŝas sur sternita ĉevaltuko ĉe la rando de l’ ravino; ĉirkaŭe estas grandaj amasoj da ĵus falĉita, langvore odoranta fojno. La sagacaj mastroj disĵetis la fojnon antaŭ siaj domoj: ĝi ankoraŭ iom sekiĝos sub la arda suno, kaj poste oni portos ĝin en la fojnejon! Kia ĝuo estos dormi sur ĝi!
Krispaj infanaj kapetoj elstaras el ĉiu fojnamaso, kokinoj kun surkapaj plumtufoj serĉas muŝojn kaj skarabojn, blanklipa hundido baraktas en implikiĝintaj fojneroj.
Blondaj junuloj, vestitaj en puraj malalte zonitaj ĉemizoj, en pezaj borderitaj botoj, apoginte la brustojn sur la maljungitaj ĉaregoj, klaĉe interŝanĝas viglajn vortojn, vidigante la dentojn.
El fenestro rigardas rondvizaĝa junulino; eble ŝi ridas pro iliaj vortoj, eble pro la baraktado de la infanoj en la surŝutita fojno.
Alia junulino per siaj fortaj manoj tiras el la puto grandan malsekan sitelon… La sitelo tremas kaj balanciĝas sur la ŝnuro, faligante longajn fajrecajn gutojn.
Antaŭ mi staras maljuna mastrino en nova kvadratita jupo kaj en novaj molaj ŝuoj.
Kolĉeno kun grandaj vitraj bidoj trifoje ĉirkaŭas ŝian malhelan magran kolon, ŝia griza kapo estas zonita per flava tuko kun ruĝaj makuletoj; ĝi pendas tuj super ŝiaj malbriliĝintaj okuloj.
Sed afable ridetas la maljunaj okuloj, ridetas la tuta faltoplena vizaĝo. La maljunulino verŝajne finvivas sian sepan jardekon, sed ankoraŭ videblas, ke en sia junaĝo ŝi estis belulino!
Per la disigitaj sunumitaj fingroj de l’ dekstra mano, ŝi tenas poton da malvarma ne senkremigita lakto, kiun ŝi prenis en la kelo; la roseroj, kvazaŭ bidetoj, kovras la poton. Sur la maldekstra manplato ŝi donas al mi grandan pecon da ankoraŭ varma pano: “Manĝu je via sano, alveturinta gasto!”
Koko subite kokerikis kaj vigle ekbatis siajn flugilojn, responde al li senhaste blekis bovido, enfermita ie.
– Kia aveno! – sonas la voĉo de mia koĉero.
Ho, bonstato, paco, abundo de libera rusa vilaĝo! Ho, kvieto kaj graco!
Kaj mi pensas: por kio ni bezonas la krucon sur la kupolo de Sankta Sofio en Carurbo, kaj ĉion, kion aspiras ni, urbanoj?
Februaro 1878
Tradukis en la rusa lingvo Aleksander Korĵenkov
Notoj de la tradukinto
1. Ravino (овраг). Kvankam laŭ PIV ravino estas “Profunda kruta valeto en montaro”, ni uzas ĉi tiun vorton por nelarĝa (de kelkaj metroj ĝis kelkaj metrodekoj) longa kavo en ĝenerale ebena regiono, ofte kun rojo en la malsupro. Aliaj vortoj: (longa) malreliefaĵo, kanjoneto, valeto. Angle: gully, France: ravine.
2. Ĉedoma rempareto (завалинка). Surŝutaĵo (turfo, skorio, segaĵo, pajlo, torfo k. s.) ĉirkaŭ eksteraj muroj de la tradicia orientslava ligna domo por protekto de la domo kaj fundamento kontraŭ vintra frosto. la surŝutaĵo estas konservata inter la dommuro kaj lignotabula mureto vertikala; supre de ĝi estas lignotabula kovrilo, varmsezone uzata kiel benko. Vidu la Vikipedian bildon https://mallonge.net/zavalinka.
3. Enirejo (сени). Nehejtata kaj neloĝata kromkonstruaĵo ĉe la tradicia rusa domo, kiu troviĝas inter la domo mem kaj la sojlo. Forme simila al la Eŭropa verando, la enirejo servas ne por somera manĝado aŭ ripozado, sed por konservado de varmo en la domo vintre, ĉar oni eniras de ekstere ne rekte en la domon, sed unue en la enirejon, poste fermas ties enirpordon, demetas la suprajn vestojn kaj feltbotojn, kaj eniras en la antaŭĉambron (foje en la kuirejon) de la loĝdomo. Kutime en la enirejo estas vestohokoj, instrumentujoj, neĝŝoveliloj ktp.
4. … la kupolo de Sankta Sofio en Carurbo… En januaro 1878 Ruslanda armeo konkeris la urbon Adrianopol (nun: Edirne en la Eŭropa parto de Turkio, 20 km de Bulgario) kaj pretiĝis ataki Konstantinopolon (nun: Istanbulo), kiu en Ruslando estis nomata Carurbo. Tamen la atako ne okazis pro la San-Stefana pactraktato aranĝita la 19an de februaro.
Ĉi tiu traduko aperis en jena libro
Turgenev, Ivan Sergejeviĉ. Versaĵoj en prozo / Tradukis el la rusa Vladimir Jurganov, Aleksander Korĵenkov, Ludmila Novikova; Postparolo kaj notoj de Aleksander Korĵenkov. — Kaliningrado: Sezonoj, 2024. — 56 pagoj. — (Literatura suplemento al La Ondo de Esperanto, 2023).
Ĉi tiu libro ne estas aĉetebla. Ĝin ricevas senpage ĉiu abonanto de La Ondo de Esperanto.
Oni ne rajtas represi ĉi tiun tekston sen permeso de la tradukinto, Aleksander Korĵenkov.
Ĉe represo aŭ citado bonvolu indiki la fonton:
La Ondo de Esperanto https://sezonoj.ru/2024/05/turgenev
“La Ondo” en Telegramo: t.me/esperanto_news
Alklaku la supran bildon por vidi la abonmanierojn.
Vizitoj 63