Tuisblad

Welkom by Wikipedia, die vrye ensiklopedie wat deur enigiemand verbeter en uitgebrei kan word.	Dinsdag, 27 Februarie 2024 Hier is tans 114 957 artikels in Afrikaans.
Help ons om ’n wêreldklas-ensiklopedie in Afrikaans te skep.

Inleiding • Hulp • Kontak

Gebruikersportaal • Voorbladartikels • Kategorieë • Stel ’n vraag

Voorbladartikel

Venus is die tweede planeet van die Son af. Dit is 'n rotsplaneet met die digste atmosfeer van al die rotsplanete in die Sonnestelsel en die enigste een met 'n massa en grootte van naby dié van sy buurman die Aarde. Dit wentel nader aan die Son as die Aarde en lyk van die Aarde af altyd of dit naby die Son is, as óf die "oggendster" óf die "aandster". Hoewel dieselfde vir Mercurius geld, lyk Venus baie prominenter, want dit is die helderste voorwerp in ons naglug buiten die Son en die Maan. Dit is selfs helderder as enige ster. Omdat hy so helder is, is Venus histories 'n algemene en belangrike voorwerp vir mense, beide in hulle kultuur en in sterrekunde.

Venus het 'n swak magnetosfeer en 'n uiters dik atmosfeer van koolstofdioksied wat, tesame met sy planeetwye wolkkombers van swaelsuur, 'n uiterse kweekhuiseffek veroorsaak. Dit lei tot 'n gemiddelde oppervlaktemperatuur van 737 K (464 °C) en 'n verpletterende druk van 92 keer dié van die Aarde by seevlak. Dit verander die lug in 'n oorkritieke vloeistof, terwyl die druk, temperatuur en straling by hoogtes van 50 km bo die oppervlak baie soos die Aarde s'n is.

Toestande wat dalk gunstig vir lewe op Venus is, is in sy wolklae geïdentifiseer: Onlangse navorsing het aanduidings, maar nie oortuigende bewyse nie, gevind vir lewe op die planeet. Venus kon vroeg in sy geskiedenis vloeibare oppervlakwater gehad het, moontlik genoeg om oseane te vorm, maar 'n wegholkweekhuiseffek het eindelik alle water laat verdamp, en dit is toe deur die sonwind die ruimte ingedra.

Venus het vermoedelik 'n kern, mantel en kors, waarvan laasgenoemde interne hitte deur vulkanisme vrystel. Dit hervorm die oppervlak deur dit te hernu in plaas van deur plaattektoniek. Op 26 Oktober 2023 is die resultate van 'n studie egter bekend gemaak waarvolgens Venus in antieke tye plaattektoniek en gunstiger omstadighede vir lewe kon gehad het. Venus is een van twee planete in die Sonnestelsel wat nie natuurlike satelliete, of mane, het nie.

Venus se rotasie is deur die sterk strome en sleuring van sy atmosfeer verlangsaam en omgekeer in 'n retrograde beweging. Dié rotasie – tesame met die 224,7 aarddae wat dit Venus neem om 'n volle omwenteling om die Son te voltooi ('n Venusjaar) en 'n Venusdag van 117 aarddae – lei daartoe dat 'n Venusjaar net minder as twee Venusdae lank is. Venus en die Aarde se wentelbane is die naaste aan mekaar van al die planete: Hulle sinodiese periode (die tyd tussen konjunksies) is 1,6 jaar.

In 1961 het Venus die teiken van Wenera 1, die eerste interplanetêre vlug in die mens se geskiedenis, geword. Daarna het ander noodsaaklike interplanetêre eerstes gevolg, soos die eerste sagte landing op 'n ander planeet (Wenera 7, 1970). Dié tuie het dit duidelik gemaak dat 'n uiterse kweekhuiseffek onleefbare oppervlaktoestande geskep het, 'n feit wat die mens meer geleer het in sy voorspellings van aardverwarming.

Dié bewyse het die mens laat afsien van wetenskapsfiksie-idees dat Venus bewoonbaar is of selfs bewoon word. Tog is voorstelle vir nog vlugte gedoen, óf as verbyvlugte óf vir 'n swaartekragslinger vir vlugte na Mars óf om Venus se atmosfeer binne te gaan en op veilige afstande bo die oppervlak te bly waar toestande meer met dié op Aarde ooreenstem.

...lees verder

In die nuus

President Cyril Ramaphosa maak die datum vir die algemene verkiesing bekend: 29 Mei.
Ná Estland word Griekeland die tweede land en die eerste ooit met 'n oorwegend Oosters-Ortodokse bevolking om in 2024 selfdegeslaghuwelike te wettig.
Die Suid-Afrikaanse krieketkaptein en -keurder Mike Procter‎ sterf op 77 in Durban.
Die Russiese regsgeleerde, politikus, finansiële aktivis en uitgesproke kritikus van die Russiese diktator Wladimir Poetin, Aleksei Nawalni, sterf op 47 op omstrede manier in 'n Siberiese strafkolonie.
Van 3 Februarie tot 17 Maart word die 2024-Sesnasies-toernooi tussen die nasionale spanne van Engeland, Frankryk, Ierland, Italië, Skotland en Wallis beslis. Terselfdertyd word die Europese Nasiesbeker tussen die nasionale spanne van België, Duitsland, Georgië, Nederland, Pole, Portugal, Roemenië en Spanje beslis.

Het u geweet...

...dat geboue rondom die Fullerton Hotel Singapoer bo 'n sekere hoogte verbied word deur die plaaslike owerheid, sodat die historiese gebou direk vanaf die see waargeneem kan word?

...dat die baardskeerder-spinnekop nie 'n ware spinnekop is nie?

...dat 'n springhaas nie werklik 'n haas is nie, maar 'n knaagdier?

...dat die baardskeerder-spinnekop nie 'n ware spinnekop is nie?

... dat die Groot en die Klein Magellaanse Wolk na Ferdinand Magellaan vernoem is, maar dat Al Soefi dit reeds meer as 500 jaar voor hom opgeteken het? Hy verwys daarna in sy "Boek van sterre" wat uit 964 dateer.

Vandag in die geskiedenis

27 Februarie: Onafhanklikheidsdag in die Dominikaanse Republiek (1844)

1751 – Ryk Tulbagh neem oor as goewerneur van die Kaap.
1881 – Eerste Vryheidsoorlog: Die Boere van Transvaal behaal 'n deurslaggewende oorwinning in die Slag van Majuba, die laaste militêre botsing met Groot-Brittanje.
1900 – Tweede Vryheidsoorlog: Generaal Piet Cronje gee met 4 000 man oor by Paardeberg en word as krygsgevangene in hegtenis geneem en na Sint Helena gestuur.
1933 – Die Reichstag-gebou word, in ’n sleutelgebeurtenis in die vestiging van die Naziregering in Duitsland, aan die brand gesteek.
1976 – Die Arabiese Demokratiese Republiek Sahara word uitgeroep in die Marokkaans besette Wes-Sahara.