صفحهٔ اصلی

دانشنامه‌ای آزاد که همه می‌توانند آن را ویرایش کنند؛
با ۹۸۸٬۶۸۱ مقاله به زبان فارسی

مقالهٔ برگزیده

مرداویج زیاری (درگذشت ۳۲۳ هجری) بنیان‌گذار دودمان زیاریان در سده چهارم هجری و دهم میلادی است. مرداویج با لشکرکشی‌های پیاپی توانست بر سرزمین‌های گرگان، قومس، طبرستان، دیلم، گیلان، قزوین، ری، اصفهان و خوزستان فرمان راند و خود را شاهنشاه بنامد. مرداویج خواهرزادهٔ هروسندان بن تیرداد، از اشراف گیلان، بود که تبارنامهٔ او به شاهان ساسانی می‌رسد. او همراه دایی خود در ابتدا به سپاه علویان طبرستان پیوست و پس از آن در میان سپاهیان سامانیان و علویان طبرستان مشهور شد و به فرماندهی بخشی از لشکریان سامانی و علوی رسید. وقتی در میان علویان بود، با اختلاف افتادن میان سرداران این جبهه، حسن بن قاسم (حاکم علوی) دایی او را همراه چند تن دیگر به قتل رساند و این موجب شورش بزرگان دیلم بر داعی علوی شد. پس از آن اسفار بن شیرویه توسط دیلمیان ریاست یافت و مرداویج پس از کشتن داعی، حسن بن قاسم، مدتی در خدمت اسفار بود. پس از مدتی مرداویج با از میدان خارج کردن اسفار توانست تمامی قلمرو او را خود به دست آورد. او پس از قدرت یافتن، در سال ۳۱۹ هجری با لشکرکشی به همدان توانست پیروزی بزرگی به دست آورد و سپس خوزستان و اصفهان را هم به قلمرو خود افزود. مرداویج گرچه در ابتدا به خلافت عباسی اعلان اطاعت کرد، ولی اواخر قصد داشت حکومت ساسانیان را احیا کند. وی در نامه‌ای از قصد خود برای فتح بغداد و به تخت نشستن در تیسفون خبر داده‌است. وی با برتر دانستن ایرانیان بر عرب‌ها و ترک‌ها، موجب اختلاف‌افکنی میان سربازان ترک و دیلمی خود شد که در نهایت منجر به قتل او توسط سربازان تُرکش شد. پس از مرداویج سردارانش با وشمگیر، برادر او، بیعت کردند.

ادامه… مقاله‌های برگزیده – مقالهٔ امروز

آیا می‌دانستید که …؟

…برج مکشی خورشیدی یکی از روش‌های تولید انرژی تجدیدپذیر است، که عملاً فقط یک بار در اسپانیا آزمایش شده‌است؟ (در تصویر)
… برندهٔ نخستین مدال طلای المپیک از ایران امامعلی حبیبی، نخستین بار در فیلم ببر مازندران به کارگردانی ساموئل خاچیکیان به روی صحنه رفت؟
…زکریای رازی تمامی ادیان را تقبیح می‌کرد و تمام کسانی که ادعای پیامبری کرده‌اند، شیاد می‌دانست؟
… سیا قصد داشت با انجام عملیات مونگوس و صحنه‌سازی ظهور دوم مسیح، مردم کوبا را علیه دولت کمونیستی فیدل کاسترو بشوراند؟
… برای مطالعه در مورد تجزیه بدن انسان و سایر جانوران، پژوهشگاه‌های تخصصی وجود دارد؟
…یکی از ترجمه‌های مرزبان‌نامه با نام دستور شاهی فی حکایت پادشاهی، از کتاب اصلی یک فصل بیشتر دارد؟

بیشتر…

دربارهٔ ویکی‌پدیا

ویکی‌پدیا دانشنامه‌ای اینترنتی با بیش از ۳۲۹ زبان با محتوای آزاد است که با همکاری افراد داوطلب نوشته می‌شود و هر کس که به اینترنت دسترسی داشته باشد می‌تواند مقاله‌های آن را ویرایش کند. هدف ویکی‌پدیا آفرینش و انتشار جهانی یک دانشنامهٔ آزاد به تمامی زبان‌های زندهٔ دنیاست. با رشد روزافزون این دانشنامه گردانندگان آن در بنیاد ویکی‌مدیا چندین پروژهٔ مشابه دیگر همچون ویکی‌واژه، ویکی‌کتاب، ویکی‌گفتاورد، ویکی‌خبر، ویکی‌دانشگاه، ویکی‌سفر، ویکی‌داده و ویکی‌گونه را پدیدآوردند. ویکی‌پدیای فارسی دو سال پس از شروع پروژهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، در ۲۸ آذر ۱۳۸۲ (۱۹ دسامبر ۲۰۰۳) فعالیت خود را آغاز کرد و اکنون در ردهٔ نوزدهم ویکی‌پدیاها قرار دارد و بزرگترین دانشنامهٔ فارسی محسوب می‌شود. ویکی‌پدیای فارسی هم اکنون (۲۶ دی ۱۴۰۲ خورشیدی) ۹۸۸٬۶۸۱ نوشتار دارد.

ادامه… ویکی‌پدیا، بدون نیاز به اینترنت

از میان خبرها

فردریک دهم

به دنبال کناره‌گیری مارگرته دوم از سلطنت، فردریک دهم (در تصویر) به عنوان پادشاه دانمارک جانشین او شد.
لای چینگ ته به عنوان رئیس‌جمهور تایوان انتخاب شد.
ائتلافی به رهبری ایالات متحده، همزمان با حملات مداوم به کشتی‌ها در دریای سرخ، مجموعه‌ای از حملات هوایی را علیه حوثی‌ها در یمن آغاز کردند.
باستان شناسان در دره اوپانو در جنگل‌های آمازون، کهن‌ترین شهرهای باستانی آمازونی را با بقای بیش از هزار سال کشف کردند.
در کرمان ایران، دست‌کم ۸۹ تن به‌وسیلهٔ بمب‌گذاری داعش طی مراسم سالگرد ترور قاسم سلیمانی کشته شدند.

یادبودها

امروز: سه‌شنبه، ۱۶ ژانویه ۲۰۲۴ میلادی برابر ۲۶ دی ۱۴۰۲ هجری خورشیدی و ۴ رجب ۱۴۴۵ هجری قمری (UTC)

رویدادها

۱۳۵۷ - محمدرضا پهلوی پس از ۳۷ سال پادشاهی، ایران را به مقصد مصر ترک کرد.
۱۹۴۵ - آغاز جنگ بوداپست برای شکستن محاصره نیروهای ارتش شوروی توسط نیروهای آلمان نازی.

زادروزها

۱۹۰۱ - زادروز فولخنثیو باتیستا ثالدیوار سیاستمدار کوبایی، رئیس‌جمهور کوبا قبل از انقلاب کوبا
۱۹۳۱ - زادروز یوهانس راو سیاستمدار و رئیس‌جمهور اسبق آلمان
۱۹۳۳ - زادروز سوزان سونتاگ نویسنده، نظریه‌پرداز ادبی و فعال سیاسی آمریکایی
۱۹۵۹ - زادروز شاده آدو خواننده، آهنگساز، شاعر و تهیه‌کننده موسیقی نیجریه‌ای-بریتانیایی
۱۹۷۹ - زادروز عالیه خواننده سبک پاپ و بازیگر و مدل فَشِن آمریکایی
۱۹۸۸ - زادروز نیکولاس بنتنر فوتبالیست دانمارکی

درگذشت‌ها

۱۵۹۵ - درگذشت مراد سوم دوازدهمین سلطان امپراتوری عثمانی
۱۷۹۴ - درگذشت ادوارد گیبون تاریخ‌نگار انگلیسی
۱۸۸۶ - درگذشت آمیلکاره پونکیلی آهنگساز ایتالیایی
۱۹۱۹ - درگذشت فرانسیسکو پائولا رودریگوس آلوز پنجمین رئیس‌جمهور برزیل
۱۹۴۲ - درگذشت کارول لمبارد بازیگر آمریکایی
۱۹۵۷ - درگذشت آرتورو توسکانینی (در تصویر) آهنگساز و موسیقی‌دان و رهبر ارکستر ایتالیایی.

→ روز قبل – روز بعد ←
یادبودهای ژانویه – یادبودهای بیشتر…