Tuisblad

Welkom by Wikipedia, die vrye ensiklopedie wat deur enigiemand verbeter en uitgebrei kan word.	Maandag, 1 Januarie 2024 Hier is tans 113 766 artikels in Afrikaans.
Help ons om ’n wêreldklas-ensiklopedie in Afrikaans te skep.

Inleiding • Hulp • Kontak

Gebruikersportaal • Voorbladartikels • Kategorieë • Stel ’n vraag

Voorbladartikel

Tsjeggië (Tsjeggies: Česko, [ˈtʃɛsko], luister (hulp·inligting)), amptelik die Tsjeggiese Republiek (Česká republika, [ˈtʃɛskaː ˈrɛpuˌblɪka], luister (hulp·inligting)), is 'n landingeslote land in Sentraal-Europa. Dit is die westelike deel van die voormalige Tsjeggo-Slowakye. Dit grens in die weste en noordweste aan Duitsland, in die noordooste aan Pole, in die ooste aan Slowakye en in die suide aan Oostenryk. Die hoofstad en grootste stad is Praag. Die land bestaan uit die historiese gebiede van Boheme in die weste en Morawië in die ooste, wat deur 'n uitgestrekte plato, die Boheems-Morawiese Hoogland, van mekaar geskei word, asook dele van Silesië (die vroeëre Oostenryks-Silesië, tans meestal Tsjeggies-Silesië genoem). Hulle vervul tans geen administratiewe funksie meer nie omrede die federale tradisies van die voorloperstaat Tsjeggo-Slowakye nie voortgesit word nie. Die Tsjeggiese Republiek is sedert 1999 lid van NAVO en sedert 2004 lid van die Europese Unie.

Ná die Slag van Mohács in 1526 het die Tsjeggiese lande onder die heerskappy van die Huis van Habsburg geval. Dit het later deel geword van die Keiserryk Oostenryk en Oostenryk-Hongarye.

Die onafhanklike Tsjeggo-Slowaakse Republiek is in 1918 gevorm ná die ineenstorting van die Oostenryk-Hongaarse ryk as gevolg van die Eerste Wêreldoorlog. Ná die München-ooreenkoms, Duitse besetting, die daaropvolgende Westerse trouebreuk in die ooreenkomste van die Verdrag van Versailles, en dankbaarheid vir die bevryding van die grootste deel van Tsjeggo-Slowakye deur die Rooi Leër, het die Kommunistiese Party van Tsjeggo-Slowakye 'n meerderheidsoorwinning (38%) in die verkiesing van 1946 behaal. In 'n staatsgreep het die land in 1948 'n kommunistiese staat geword.

In 1968 het groterwordende ontevredenheid met die regering tot pogings gelei om die kommunistiese bewind te hervorm. Die gebeurtenisse, wat as die Praagse Lente van 1968 bekend staan, is beëindig met 'n inval deur die magte van die Warskouverdraglande (met uitsluiting van Roemenië); die troepe het tot die sogenaamde Fluweelrewolusie in 1989 in die land gebly, toe die kommunistiese bewind ineengestort het. In 1993 het Tsjeggo-Slowakye vreedsaam in sy samestellende state, Tsjeggië en Slowakye, verdeel.

...lees verder

In die nuus

Egipte, Ethiopië, Iran, Saoedi-Arabië en die Verenigde Arabiese Emirate sluit by BRICS aan.
Algerië, Guyana, Sierra Leone, Slowenië en Suid-Korea is die nuwe niepermanente lede in die Verenigde Nasies se Veiligheidsraad.
België neem die voorsitterskap van die Europese Unie by Spanje oor.
Die Estniese stad Tartu fungeer saam met die Oostenrykse Bad Ischl en die Noorse Bodø as Europese Kultuurhoofstede 2024.
Die Suid-Afrikaanse sangeres Zahara sterf op 36.

Het u geweet...

... dat Montreal in Kanada die tweede grootste Franstalige stad in die wêreld is? Dit is met die 3,9 miljoen inwoners in die metropolitaanse gebied die grootste stad van die Franstalige provinsie Quebec en die tweede grootste in Kanada.

... dat 'n lid van die Britse koningshuis in Suid-Afrika gesterf het? Prins Christian Victor van Sleeswyk-Holstein het tydens die Anglo-Boereoorlog op 29 Oktober 1900 in Pretoria aan maagkoors gesterf.

... dat Winston Churchill 'n krygsgevangene in Suid-Afrika was? Tydens die Anglo-Boereoorlog is hy in Natal deur boeremagte gevang. Op 12 Desember 1899 ontsnap hy uit die Staatsmodelschool waar hy aangehou is en vlug te voet en per trein na Lourenço Marques.

...dat 'n springhaas nie werklik 'n haas is nie, maar 'n knaagdier?

... dat die Bastille, een van Parys se geskiedkundige bakens, nie meer bestaan nie? Dit is tussen 16 Julie 1789 en Oktober 1790 deur Pierre-François Palloy afgebreek.