Գլխավոր էջ

Վիքիպեդիա

Ազատ հանրագիտարան, որը կարող է խմբագրել յուրաքանչյուր ոք։

Շաբաթվա հոդված

Վատիկան քաղաք, ինքնիշխան պետություն, որը տեղակայված է Հռոմ քաղաքում։ 44 հեկտար մակերեսով (110 ակր) և մոտ 1000 բնակչությամբ այն աշխարհի ամենափոքր պետությունն է և՛ տարածքով և՛ բնակչությամբ։ Այնուամենայնիվ, պաշտոնապես այն ինքնիշխան չէ, բայց ինքնիշխանությունը գտնվում է պապականության ձեռքում։

Հոգևոր կամ եկեղեցական-մենիշխանական պետություն է (թեոկրատիայի տեսակ), որը ղեկավարվում է Հռոմի պապի կողմից։ Բարձրագույն պետական իշխանությունն իրականացնում է տարբեր ազգային պատկանելիություն ունեցող կաթոլիկ հոգևորականությունը։ 1377 թվականին Ավիգոնից պապերի վերադարձից հետո նրանց նստավայրը հիմնականում Վատիկանի Առաքելական պալատն է, որը գտնվում է ներկայիս Վատիկան քաղաքում, չնայած որ երբեմն նստավայրը տեղափոխվել է Հռոմի Քուիրինալյան պալատ կամ այլ տեղ։

Վատիկանը տարբերվում է պապական աթոռից, որը գալիս է վաղ քրիստոնեական ժամանակներից և հիմնական եպիսկոպոսական աթոռն է 1,2 միլիարդ լատինական և արևելյան կաթոլիկ հավատակիցներով ամբողջ աշխարհում։ Մյուս կողմից անկախ քաղաք-պետությունը ստեղծվեց 1929 թվականին Պապական աթոռի և Իտալիայի միջև Լաթերանի պայմանագրով, որով այն ներկայացվում էր որպես նոր ստեղծված...Ավելին⇒

Առաջարկել հոդված | Չափանիշներ

Նորություններ

Շարունակվող իրադարձություններ՝ Իսրայելա-պաղեստինյան պատերազմ (2023) • Արցախի Հանրապետության բնակչության էթնիկ զտումներ (2023) • Ռուսաստանի ներխուժում Ուկրաինա

նոյեմբերի 20-ին Հայաստանի շախմատի տղամարդկանց հավաքականը արժանացել է Չեռնոգորիայի Բուդվա քաղաքում կայացած Եվրոպայի թիմային առաջնության բրոնզե մեդալի։
նոյեմբերի 19-ին Արգենտինայի նախագահ է ընտրվել Խավիեր Միլեյը (լուսանկարում)։
նոյեմբերի 17-ին Նյու Յորքի հանրային գրադարանի Հումանիտար հետազոտությունների կենտրոնը անվանակոչվել է Վարդան Գրեգորյանի անունով։
Նոյեմբերի 2-ին թողարկվել է The Beatles-ի «Now and Then» սինգլը, որը ստեղծվել է արհեստական ինտելեկտի միջոցով՝ հիմնված Ջոն Լենոնի արխիվային դեմո ձայնագրության վրա։
հոկտեմբերի 30-ին France Football ամսագիրը 2023 թվականի «Ոսկե գնդակ» մրցանակը շնորհել է Լիոնել Մեսսիին (տղամարդիկ) և Այտանա Բոնմատիին (կանայք):
հոկտեմբերի 25-ին զինված անձը Միացյալ Նահանգների Մեն նահանգի Լյուիսթոն քաղաքի երկու վայրերում հրաձգային զենքով սպանել է 18 մարդու և վիրավորել ևս 13-ին:
հոկտեմբերի 24-ին չեխ բլոգեր Կամիլ Բարտոշեկը ուղղաթիռից 1 միլիոն դոլար է ցրել, իր կինոնկարում ներառված մրցույթի մասնակիցների համար։
հոկտեմբերի 10-ին Երևան քաղաքի 15-րդ քաղաքապետ է ընտրվել Տիգրան Ավինյանը։
հոկտեմբերի 7-ին Աֆղանստանի Հերաթ նահանգում երկու երկրաշարժ է տեղի ունեցել , երկուսն էլ՝ 6,3 մագնիտուդ ուժգնությամբ։

Վերջերս մահացածներ՝ Կոլետ Մազ • Գևորգ Բաղդասարյան • Մաթևոս Ասատրյան • Մեթյու Փերի • Հիբա Աբու Նադա • Լի Քեցյան • սըր Բոբի Չարլթոն

Հաջորդ թողարկում | Պահոց | Խմբագրել

Գիտե՞ք, որ․․․

...մազերը սանրելու, հյուսելու, կտրելու, գանգրացնելու, չորացնելու ժամանակ որոշ երեխաներ կարող են կորցնել գիտակցությունը։
...ռուս այս արկածախնդիրը (լուսանկարում), 1934 թվականին հռչակվել է եվրոպական պետության թագավոր և իշխել 12 օր։
...բողոքող կամ գործադուլավոր արհմիությունները որպես բողոքի նշան օգտագործում են մուլֆիլմի հերոսի (լուսանկարում)։
...ավստրալիական այս ավիաընկերությունը գործել է երկու տարի, սակայն ոչ մի թռիչք չի իրականացրել։
...որոշ երկրներում տարածված է մետաղադրամների աղավաղումը, սակայն այդ գործողությունը օրենքով չի պատժվում։
...բզեզները, մեղուները, կրետները ևս կարող են բնակվել հյուրանոցներում։

Հաջորդ թողարկում | Արխիվ | Խմբագրել

Ներկայացում

Վիքիպեդիան առցանց, բազմալեզու, խմբակային հանրագիտարանային նախագիծ է, որն աշխատում է վիքի ձևաչափով։ Նախագիծը նպատակ ունի տրամադրել ազատ, հավաստի և ստուգելի բովանդակություն, որը յուրաքանչյուրը կարող է փոփոխել և բարելավել։

Վիքիպեդիան առաջնորդվում է հիմնարար սկզբունքներով, իսկ բովանդակությունը հրապարակվում է Creative Commons BY-SA արտոնագրի ներքո։ Այն կարելի է պատճենել և օգտագործել՝ պահպանելով սույն արտոնագրի պայմանները։ Վիքիպեդիայում ողջ տեղեկատվությունը ներկայացված է ազատ, առանց գովազդի և իր օգտագործողների անձնական տվյալների օգտագործման։

Վիքիպեդիայի հոդվածների հեղինակները կամավորներն են։ Նրանք կոորդինացնում են իրենց ջանքերը համաձայն համայնքում ընդունված կանոնների և ուղեցույցների ու առանց առաջնորդների։

Այս պահին Հայերեն Վիքիպեդիայում կա՝
303 553 հոդված	496 ակտիվ խմբագիր

Համագործակցություն

Վիքիպեդիան հանրագիտարան է, որն ստեղծվել և զարգանում է քեզ նման այցելուների կողմից։ Այստեղ գործում է «մեկը բոլորի համար, բոլորը՝ մեկի համար» սկզբունքը։

Առաջին անգա՞մ ես փորձում. օգտվի՛ր օգնության դասընթացից։ Չգիտես՝ ինչի՞ց սկսել. ահա մի քանի խորհուրդ։

Մասնակցի՛ր այս ամիս կազմակերպվող նախագծերին։

Նախագծի էջ | Հաջորդ թողարկում

Այս օրը պատմության մեջ

1812 թ. – սկսվեց Բերեզինայի ճակատամարտը, Ֆրանս Ռուսական պատերազմի նշանավոր մարտերից մեկը, որը տևեց 3 օր։
1856 թ. – ծնվել է Հենրի Մորգենթաուն, ամերիկյան դիվանագետ, ԱՄՆ դեսպանը Օսմանյան կայսրությունյում (1913 - 1916 թթ.), դատապարտել է Հայոց ցեղասպանությունը, դրան անդրադարձել իր հուշերում (մահ. 1943 թ.)։
1906 թ. – ծնվել է Սոս Ալիխանյանը, հայ գիտնական, գենետիկ, ԽՍՀՄ-ում մոլեկուլային գենետիկայի և հակաբիոտիկներ սինթեզող միկրօրգանիզմների գենետիկայի հիմնադիրներից, կենսաբանական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր (մահ. 1985 թ.)։
1913 թ. – մահացել է Սարգիս Կուկունյանը, հայ ազգային-ազատագրական շարժման գործիչ (ծն. 1863 թ.)։
1917 թ. – ստեղծվեց Հոկեյի ազգային լիգան՝ NHL-ը։
1942 թ. – տեղի ունեցավ «Կասաբլանկա» նշանավոր ֆիլմի պրեմիերան։
1963 թ. – մահացել է Ամելիտա Գալլի-Կուրչին, իտալացի օպերային երգչուհի, «Մետրոպոլիտեն օպերայի» մեներգչուհի, (ծն. 1882 թ.)։
1966 թ. – մահացել է Համաստեղը, արևմտահայ բանաստեղծ, համարվում է սփյուռքահայ գրականության հիմնադիրներից մեկը (ծն. 1895 թ.)։
1994 թ. – Ջոխար Դուդաևի մարտիկները Չեչնիայի մայրաքաղաք Գրոզնիի գրավման փորձ արեցին, ինչը կանխվեց Ռուսաստանի զինված ուժերի հատուկ ստորաբաժանումների կողմից։