صفحهٔ اصلی

دانشنامه‌ای آزاد که همه می‌توانند آن را ویرایش کنند؛
با ۹۷۸٬۰۵۴ مقاله به زبان فارسی

مقالهٔ برگزیده

فتح تهران یکی از رویدادهای جنبش مشروطه ایران است که طی آن نیروهای مشروطه‌خواه از گیلان و نیروهای بختیاری از اصفهان در نزدیکی تهران به یکدیگر پیوستند و با فتح تهران، پایتخت سلطنت قاجار را در تاریخ ۲۵ تیر ۱۲۸۸ از کنترل محمدعلی شاه خارج کردند. در پی این رویداد، محمدعلی شاه از سلطنت خلع شد و با افتتاح مجلس شورای ملی دوم، استقرار حکومت سلطنت مشروطه در ایران، پس از وقفه‌ای چند ماهه، دوباره از سر گرفته شد. در پی کشمکش‌های متعددی که در سال‌های ۱۲۸۶ و ۱۲۸۷ بین محمدعلی شاه قاجار و مجلس شورای ملی روی داده بود، در روز دوم تیر ۱۲۸۷ شاه مجلس شورای ملی را منحل و در تهران حکومت نظامی اعلام کرد. اگرچه شاه اعلام کرده بود همچنان به مشروطه وفادار است، بسیاری از مشروطه‌خواهان در تهران و سایر شهرهای ایران دستگیر یا فراری شدند. در تبریز، اما نیروهای حکومتی نتوانستند کنترل شهر را در دست گیرند و مجاهدان مشروطه به رهبری ستارخان و باقرخان، دست به مقاومت مسلحانه زدند. مقاومت مردم تبریز امید مشروطه‌خواهان را زنده نگه داشت و در حالی که فعالان سیاسی تبعیدی و علمای نجف کودتای محمدعلی شاه را محکوم می‌کردند، در رشت و اصفهان، جنبش‌هایی شکل گرفت که نهایتاً به تسخیر این شهرها توسط مشروطه‌خواهان انجامید. در روز ۱۵ اردیبهشت ۱۲۸۸، چندصد نفر از نیروهای مشروطه‌خواه رشت به فرماندهی محمدولی خان تنکابنی و یپرم خان قزوین را تصرف کردند تا در گام بعدی به سمت تهران حرکت کنند.

ادامه… مقاله‌های برگزیده – مقالهٔ امروز

آیا می‌دانستید که …؟

… محمد مصدق، در رقابت با شخصیت‌هایی مانند دوایت آیزنهاور، وینستون چرچیل و ژوزف استالین به‌عنوان شخص سال ۱۹۵۱ انتخاب شد؟ (در تصویر)
… آگور مقامی رسمی در روم باستان بود که خواست خدایان را از روی اشتهای «مرغ‌های مقدس» پیش‌بینی می‌کرد؟
… آلمان نازی با ساخت توپ وی-۳ قصد داشت از فاصله ۱۶۵ کیلومتری، لندن را از خاک فرانسه به توپ ببندد؟
… طرفین درگیر در جنگ سیسپلاتین، که توان پیروزی بر یکدیگر نداشتند، سرانجام پذیرفتند سرزمین مورد اختلافشان کشوری نوین به نام اروگوئه شود؟
… زندانی بودن یوهان فلودروس در ایران تا پانصد روز توسط اتحادیه اروپا مخفی نگه داشته شد و از طریق نیویورک تایمز فاش شد؟
… بزاق در روم باستان برای درمان التهاب چشم استفاده می‌شد؟

بیشتر…

دربارهٔ ویکی‌پدیا

ویکی‌پدیا دانشنامه‌ای اینترنتی با بیش از ۳۲۹ زبان با محتوای آزاد است که با همکاری افراد داوطلب نوشته می‌شود و هر کس که به اینترنت دسترسی داشته باشد می‌تواند مقاله‌های آن را ویرایش کند. هدف ویکی‌پدیا آفرینش و انتشار جهانی یک دانشنامهٔ آزاد به تمامی زبان‌های زندهٔ دنیاست. با رشد روزافزون این دانشنامه گردانندگان آن در بنیاد ویکی‌مدیا چندین پروژهٔ مشابه دیگر همچون ویکی‌واژه، ویکی‌کتاب، ویکی‌گفتاورد، ویکی‌خبر، ویکی‌دانشگاه، ویکی‌سفر، ویکی‌داده و ویکی‌گونه را پدیدآوردند. ویکی‌پدیای فارسی دو سال پس از شروع پروژهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، در ۲۸ آذر ۱۳۸۲ (۱۹ دسامبر ۲۰۰۳) فعالیت خود را آغاز کرد و اکنون در ردهٔ نوزدهم ویکی‌پدیاها قرار دارد و بزرگترین دانشنامهٔ فارسی محسوب می‌شود. ویکی‌پدیای فارسی هم اکنون (۲۴ مهر ۱۴۰۲ خورشیدی) ۹۷۸٬۰۵۴ نوشتار دارد.

ادامه… ویکی‌پدیا، بدون نیاز به اینترنت

از میان خبرها

کلودیا گلدن

جایزه یادبود نوبل علوم اقتصادی به کلودیا گلدن (در تصویر) برای «تلاش‌هایش در گسترش درک جهان از نتایج بازار کار زنان» تعلق گرفت.
کلوین کیپتوم در طی مسابقات دو و میدانی شیکاگو رکورد ماراتن جهانی را شکست.
پس از آن که حماس و دیگر گروه‌های شبه‌نظامی فلسطینی یک سری حملات را از نوار غزه انجام دادند که صدها کشته برجای گذاشت، اسرائیل وضعیت جنگی اعلام کرد.
زمین‌لرزه‌ای در هرات افغانستان بیش از ۲۰۰۰ کشته برجای گذاشت.
جایزه صلح نوبل به نرگس محمدی به‌خاطر «مبارزه در برابر ستم بر زنان در ایران و تلاش برای تقویت حقوق بشر و آزادی برای همه» اهدا شد.

یادبودها

امروز: دوشنبه، ۱۶ اکتبر ۲۰۲۳ میلادی برابر ۲۴ مهر ۱۴۰۲ هجری خورشیدی و ۳۰ ربیع‌الاول ۱۴۴۵ هجری قمری (UTC)

روز جهانی غذا

رویدادها

۱۷۹۳ - ماری آنتوانت ملکه فرانسه و همسر لویی شانزدهم، پس از پیروزی انقلاب فرانسه، توسط شورشیان با گیوتین گردن زده شد.
۱۹۴۶ - ۱۰ تن از دوازده نفر مقامات آلمان نازی که در دادگاه نورنبرگ به مرگ محکوم شده بودند، اعدام گشتند.
۱۹۶۴ - چین نخستین بمب اتمی خود را آزمایش کرد و به پنجمین قدرت اتمی دنیا تبدیل شد.
۱۹۷۸ - کاردینال لهستانی «کارول جوزف وویتیلا»، با نام پاپ ژان پل دوم (در تصویر)، به عنوان نخستین پاپ غیر ایتالیایی کلیسای کاتولیک روم از زمان قرن ۱۶ میلادی، انتخاب شد.
۱۹۹۳ - دوران ریاست جمهوری عمر حسن البشیر، رئیس‌جمهور سابق سودان آغاز شد، وی از ماه فوریه سال ۲۰۰۹ میلادی به اتهام ارتکاب جنایات جنگی و جنایت علیه بشریت در دارفور، تحت تعقیب دیوان بین‌المللی کیفری قرار گرفت.

زادروزها

۱۸۵۴ - زادروز اسکار وایلد شاعر، داستان‌نویس، نمایشنامه‌نویس و نویسندهٔ ایرلندی
۱۸۸۶ - زادروز داوید بن گوریون اولین نخست‌وزیر کشور اسرائیل
۱۸۸۸ - زادروز یوجین اونیل نمایشنامه‌نویس برجستهٔ آمریکایی، برندهٔ جایزهٔ ادبی نوبل سال ۱۹۳۶
۱۹۰۸ - زادروز انور خوجه همزمان دبیر اول حزب کارگر و رهبر آلبانی از پایان جنگ جهانی دوم تا زمان مرگش در سال ۱۹۸۵
۱۹۲۷ - زادروز گونتر گراس نویسنده، مجسمه‌ساز و نقاش آلمانی
۱۹۸۳ - زادروز لورین خوانندهٔ سوئدی-مراکشی‌تبار

درگذشت‌ها

۱۳۶۸ - درگذشت مرتضی حنانه موسیقیدان و آهنگساز ایرانی
۱۵۹۱ - درگذشت گرگوری چهاردهم از پاپ‌های کلیسای کاتولیک روم
۱۹۴۶ - درگذشت آلفرد یودل سیاستمدار و ژنرال آلمانی و رئیس ستاد کایتل در دوره رایش سوم
۱۹۴۶ - درگذشت ویلهلم کایتل فیلد مارشال آلمانی در دوره رایش سوم، رئیس ستاد فرماندهی عالی ورماخت و وزیر جنگ آلمان نازی در جنگ جهانی دوم
۱۹۴۶ - درگذشت یواخیم فون ریبنتروپ وزیر امور خارجه آلمان نازی از سال ۱۹۳۸ تا ۱۹۴۵
۱۹۵۹ - درگذشت جورج مارشال از رهبران نظامی آمریکا بین دو جنگ بزرگ جهانی، برندهٔ جایزه صلح نوبل سال ۱۹۵۳ به خاطر ارائه طرح مارشال

→ روز قبل – روز بعد ←
یادبودهای اکتبر – یادبودهای بیشتر…