صفحهٔ اصلی

دانشنامه‌ای آزاد که همه می‌توانند آن را ویرایش کنند؛
با ۹۷۲٬۲۹۴ مقاله به زبان فارسی

مقالهٔ برگزیده

اودا نوبوناگا

اُودا نوبوناگا یکی از سه متحدکنندهٔ ژاپن در اواخر دوره سنگوکو یا جنگ‌های داخلی ژاپن بود. از ۱۴۶۷ میلادی و آغاز جنگ اونین ژاپن دچار آشوب و جنگ‌های داخلی شده بود. نوبوناگا کوشید تا از لحاظ سیاسی ژاپن را یکپارچه کند و عمر خود را در کشورگشایی سپری کرد. وی در نهایت بر یک‌سوم دایمیوهای ژاپن پیروز شد. نوبوناگا در ۱۵۳۴ در ولایت اُواری به دنیا آمد. در ۱۵۴۸ به دنبال بسته شدن یک قرارداد سیاسی مابین پدرش، اودا نوبوهیده، و دایمیوی ولایت مینو به نام سایتو دوسان، با نوهیمه سومین دختر دایمیوی مینو ازدواج کرد. نوبوناگا در ۱۵۵۱ پس از فوت ناگهانی پدرش جانشین وی شد و توانست تمام ولایت اُواری را تحت تسلط خود دربیاورد. در ۱۵۶۰، در نبرد اوکه‌هازاما، فئودال بزرگ ژاپن، ایماگاوا یوشیموتو، را شکست داد و با این پیروزی ناگهان در سراسر ژاپن به شهرت رسید. در ۱۵۶۸، بنا بر درخواست آشی‌کاگا یوشی‌آکی (شوگون پانزدهم) جهت پشتیبانی از وی به کیوتو، پایتخت وقت ژاپن، لشکرکشی کرد، اما پس از مدتی نوبوناگا شروع به محدود کردن قدرت شوگون کرد و قدرت اصلی را در پایتخت در دست خود گرفت. آشی‌کاگا یوشی‌آکی از اینکه دست‌نشاندهٔ نوبوناگا شده بود، راضی نبود و مخفیانه با دایمیوهای مناطق مختلف در ارتباط بود، تا توانست با ائتلاف با برخی از دایمیوها و رهبران پرقدرت مذهبی مانند رهبران معبد انریاکو در کوه هیئی و کننیو، رهبر فرقه هونگانجی، یک ائتلاف علیه نوبوناگا تشکیل دهد. از آغاز ۱۵۷۱ نوبوناگا حمله به جبههٔ مشترکی که بر ضد او تشکیل شده بود، را آغاز و دستور آتش زدن کوه هیئی را صادر کرد. در بهار ۱۵۷۳ نوبوناگا شوگون پانزدهم را به تبعید فرستاد. بدین ترتیب وی بعد از حدود ۲۴۰ سال به حکمرانی شوگون‌سالاری آشی‌کاگا پایان داد.

ادامه… مقاله‌های برگزیده – مقالهٔ امروز

آیا می‌دانستید که …؟

… لوتار فون آرنو دو لا پریر، موفق‌ترین فرمانده زیردریایی تمامی دوران، تقریباً همه شناورهای قربانی خود را با شلیک توپ روی عرشه غرق کرده‌است؟ (در تصویر)
… عروسک باربی رنگ صورتی خاص خودش را دارد و تنها برندی است که می‌تواند از این نوع رنگ صورتی استفاده کند؟
… بشنداس به دستور جهانگیرشاه، از هند به ایران سفر کرد تا نقاشی دقیقی از چهرهٔ شاه عباس صفوی ترسیم کند؟
… جویدن آدامس باعث کاهش امکان بروز کرم گوش می‌شود؟
… در زبان انگلیسی، نیت به فردی گفته می‌شود که نه درس می‌خواند، نه شاغل است و نه مهارتی می‌آموزد؟
… مقایسهٔ چهرهٔ شی جین پینگ، رئیس‌جمهور چین، با شخصیت پو خرسه در افکار عمومی، باعث لغو اکران فیلم وینی پو: خون و عسل در هنگ‌کنگ شد؟

بیشتر…

دربارهٔ ویکی‌پدیا

ویکی‌پدیا دانشنامه‌ای اینترنتی با بیش از ۳۲۹ زبان با محتوای آزاد است که با همکاری افراد داوطلب نوشته می‌شود و هر کس که به اینترنت دسترسی داشته باشد می‌تواند مقاله‌های آن را ویرایش کند. هدف ویکی‌پدیا آفرینش و انتشار جهانی یک دانشنامهٔ آزاد به تمامی زبان‌های زندهٔ دنیاست. با رشد روزافزون این دانشنامه گردانندگان آن در بنیاد ویکی‌مدیا چندین پروژهٔ مشابه دیگر همچون ویکی‌واژه، ویکی‌کتاب، ویکی‌گفتاورد، ویکی‌خبر، ویکی‌دانشگاه، ویکی‌سفر، ویکی‌داده و ویکی‌گونه را پدیدآوردند. ویکی‌پدیای فارسی دو سال پس از شروع پروژهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، در ۲۸ آذر ۱۳۸۲ (۱۹ دسامبر ۲۰۰۳) فعالیت خود را آغاز کرد و اکنون در ردهٔ نوزدهم ویکی‌پدیاها قرار دارد و بزرگترین دانشنامهٔ فارسی محسوب می‌شود. ویکی‌پدیای فارسی هم اکنون (۸ شهریور ۱۴۰۲ خورشیدی) ۹۷۲٬۲۹۴ نوشتار دارد.

ادامه… ویکی‌پدیا، بدون نیاز به اینترنت

از میان خبرها

امبرائر لجسی ۶۰۰ آرای-۰۲۷۹۵

یک جت تجاری (در تصویر) در استان تور روسیه سقوط کرد. گزارش‌ها حاکی از کشته‌شدن یوگنی پریگوژین و نه سرنشین دیگر این پرواز است.
سرتا تاویسین، نخست‌وزیر تایلند شد.
هان مانت به عنوان نخست‌وزیر کامبوج سوگند یاد کرد. او جانشین پدرش هون سن، که ۳۸ سال در قدرت بود، شد.
تیم ملی فوتبال زنان اسپانیا پس از شکست انگلستان برای نخستین بار قهرمان جام جهانی فوتبال زنان شد.
ماه‌نشین لونا ۲۵ روسیه بر روی سطح ماه سقوط کرد.

یادبودها

امروز: چهارشنبه، ۳۰ اوت ۲۰۲۳ میلادی برابر ۸ شهریور ۱۴۰۲ هجری خورشیدی و ۱۴ صفر ۱۴۴۵ هجری قمری (UTC)

در ایران: روز مبارزه با تروریسم

رویدادها

۱۸۱۳ - جنگ‌های ناپلئونی: ژنرال فرانسوی دومینیکو واندم و هزاران نفر از سربازانش در جنگ کالم به اسارت درآمدند.
۱۸۶۲ - جنگ داخلی آمریکا: جیمز لانگستریت و استونول جکسون با هم متحد شدند و در دومین جنگ بول ران به پیروزی رسیدند.
۱۹۸۱ - در یک بمب‌گذاری در جلسهٔ هیئت دولت در ایران، محمدعلی رجایی، رئیس‌جمهور و محمدجواد باهنر، نخست‌وزیر جمهوری اسلامی کشته شدند.
۱۹۸۳ - گویون بلوفورد فضانورد آمریکایی (در تصویر)، نخستین سیاه‌پوست دنیا بود که به فضا مسافرت کرد.
۱۹۹۹ - مردم تیمور شرقی برای استقلال از اندونزی در یک همه‌پرسی تحت نظارت سازمان ملل رأی دادند.

زادروزها

۱۷۴۸ - زادروز ژاک لویی داوید نقاش فرانسوی، از پیشگامان سبک نئوکلاسیسیسم
۱۷۹۷ - زادروز مری شلی نویسندهٔ انگلیسی، خالق فرانکشتاین
۱۸۷۱ - زادروز ارنست رادرفورد فیزیکدان هسته‌ای اهل نیوزلند، برندهٔ جایزه نوبل شیمی سال ۱۹۰۸
۱۹۳۰ - زادروز وارن بافت سرمایه‌گذار، تاجر و بشردوست آمریکایی
۱۹۵۴ - زادروز الکساندر لوکاشنکو رئیس‌جمهور بلاروس از ۲۰ ژوئیه ۱۹۹۴ تاکنون
۱۹۷۲ - زادروز کامرون دیاز مانکن و بازیگر آمریکایی، ایتالیایی، آلمانی و کوبایی

درگذشت‌ها

۱۰۰۰ - درگذشت شیخ بهایی دانشمند نامدار قرن دهم و یازدهم هجری
۱۲۸۶ - کشته شدن اتابک اعظم صدراعظم سه پادشاه قاجار، ناصرالدین‌شاه، مظفرالدین‌شاه و محمدعلی‌شاه
۱۳۲۱ - درگذشت نخودکی اصفهانی فقیه و فیلسوف
۱۳۶۰ - کشته‌شدن محمدعلی رجایی، دومین رئیس‌جمهور ایران و محمدجواد باهنر سومین نخست‌وزیر ایران در جریان انفجار دفتر نخست‌وزیری.
۱۱۸۱ - درگذشت الکساندر سوم پاپ کلیسای کاتولیک رم
۱۹۲۸ - درگذشت ویلهلم وین فیزیکدان آلمانی
۱۹۴۰ - درگذشت جوزف جان تامسون فیزیکدان انگلیسی، برندهٔ جایزه نوبل فیزیک سال ۱۹۰۶، پدر جرج پاجت تامسون
۲۰۰۳ - درگذشت چارلز برانسون بازیگر آمریکایی
۲۰۰۶ - درگذشت نجیب محفوظ نمایشنامه‌نویس مصری، برندهٔ جایزه نوبل ادبیات سال۱۹۸۸
۲۰۱۳ - درگذشت شیموس هینی شاعر و نویسندهٔ اهل کشور ایرلند شمالی، برندهٔ جایزه نوبل ادبیات سال ۱۹۹۵

→ روز قبل – روز بعد ←
یادبودهای اوت – یادبودهای بیشتر…