صفحهٔ اصلی

دانشنامه‌ای آزاد که همه می‌توانند آن را ویرایش کنند؛
با ۹۶۹٬۰۸۰ مقاله به زبان فارسی

مقالهٔ برگزیده

نرگاو آسمان (نماد صورت فلکی گاو) موجودی اسطوره‌ای در بین‌النهرین باستان است که گیلگمش با آن مبارزه می‌کند. داستان نرگاو آسمان دارای دو روایت اصلی متفاوت است: یک روایت در شعر سومری پیشین آمده و روایت جدیدتر در حماسهٔ گیلگمش به اکدیِ معیار. افزون بر این، در روایت‌های هیتی و هوری حماسه نیز حضور دارد. در نخستین متن‌های بازمانده از بین‌النهرین، نام گیلگمش به صورت «بیلگمس» ثبت شده‌است. پنج شعر سومری دربارهٔ وی وجود دارد. یکی از وام‌گیری‌های آشکار در حماسه، تأثیر روشنِ بیلگمس و نرگاو آسمان بر لوح VI است. نام دیگر این شعر «قهرمان در نبرد» است که بنا بر واژه‌های آغازین شعر انتخاب شده‌است. برخی از محققان متن سومری داستان گودام را با آن در ارتباط می‌دانند. گزارش کامل‌ترِ اکدی در لوح VI حماسهٔ گیلگمش آمده‌است که در آن ایشتار (الهه جنگ و عشق) نرگاو آسمان را برای انتقام رها می‌کند تا شهر اوروک را به آشوب بکشد اما گیلگمش (قهرمان داستان که پادشاه شهر است) و انکیدو موفق می‌شوند آن را شکست دهند. انکیدو مردی وحشی است که از گِل خلق می‌شود تا خنثی‌کننده گیلگمش باشد. پس از درگیری گیلگمش و انکیدو، آن دو رفیق صمیمی و احتمالاً عاشق یکدیگر می‌شوند. به نظر اندرو جرج، شواهدی برای تفسیر اخیر هم در خود حماسه و هم پیش از آن، در شعر مرگ بیلگمس وجود دارد. پس از بازگشت گیلگمش به اوروک از سفر به جنگل سدر، ایشتار به او پیشنهاد ازدواج می‌دهد که معکوس کردن آداب معاشقه در آن زمان بود. گیلگمش پیشنهاد او را رد می‌کند و می‌گوید که ایشتار نمی‌تواند نقش‌های سنتی یک همسر را به عهده بگیرد؛ پس از آن، سرنوشت اغلب وحشتناک معشوقان قبلی او را ترسیم می‌کند.

ادامه… مقاله‌های برگزیده – مقالهٔ امروز

آیا می‌دانستید که …؟

… بریتنی گراینر، برندهٔ دو طلای المپیک، پس از ۱۰ ماه اسارت در روسیه، با یک دلال اسلحه به نام ویکتور بوت مبادله شد و به کشورش بازگشت؟ (در تصویر)
… نخستین صعود به قله کوه اورست توسط تنزینگ نورگای و ادموند هیلاری تحت سفر اکتشافی بریتانیا در ۱۹۵۳ انجام شد؟
… فضاپیمای بوران، رقیب روسی شاتل آمریکایی، تنها هواپیمای فضایی است که برخاست، فرود و پرواز مداری بدون خدمه و در حالت خلبان خودکار انجام داده‌است؟
… اسهال دومین عامل مرگ‌ومیر کودکان زیر ۵ سال است؟
… سیلیکون‌ولی، پررونق‌ترین و بهترین ناحیه کارآفرینی در جهان، در ابتدا از گاراژ اچ‌پی متولد شد؟
… قهوه ترک نام گونه‌ای از قهوه و محصول ترکیه نیست و تنها اشاره به نوعی از آماده‌سازی قهوه دارد؟

بیشتر…

دربارهٔ ویکی‌پدیا

ویکی‌پدیا دانشنامه‌ای اینترنتی با بیش از ۳۲۹ زبان با محتوای آزاد است که با همکاری افراد داوطلب نوشته می‌شود و هر کس که به اینترنت دسترسی داشته باشد می‌تواند مقاله‌های آن را ویرایش کند. هدف ویکی‌پدیا آفرینش و انتشار جهانی یک دانشنامهٔ آزاد به تمامی زبان‌های زندهٔ دنیاست. با رشد روزافزون این دانشنامه گردانندگان آن در بنیاد ویکی‌مدیا چندین پروژهٔ مشابه دیگر همچون ویکی‌واژه، ویکی‌کتاب، ویکی‌گفتاورد، ویکی‌خبر، ویکی‌دانشگاه، ویکی‌سفر، ویکی‌داده و ویکی‌گونه را پدیدآوردند. ویکی‌پدیای فارسی دو سال پس از شروع پروژهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، در ۲۸ آذر ۱۳۸۲ (۱۹ دسامبر ۲۰۰۳) فعالیت خود را آغاز کرد و اکنون در ردهٔ نوزدهم ویکی‌پدیاها قرار دارد و بزرگترین دانشنامهٔ فارسی محسوب می‌شود. ویکی‌پدیای فارسی هم اکنون (۴ مرداد ۱۴۰۲ خورشیدی) ۹۶۹٬۰۸۰ نوشتار دارد.

ادامه… ویکی‌پدیا، بدون نیاز به اینترنت

از میان خبرها

ژائیر بولسونارو

در پی سقوط دولت ائتلافی هلند، نخست‌وزیر مارک روته اعلام کرد که استعفا خواهد داد.
دادگاه عالی انتخابات برزیل، رئیس جمهور سابق ژائیر بولسونارو (در تصویر) را به دلیل سوء استفاده از قدرت پیش از برگزاری انتخابات عمومی سال ۲۰۲۲، تا سال ۲۰۳۰ از نامزدی برای مناصب سیاسی منع کرد.
پس از شلیک منجر به مرگ پلیس فرانسه به یک نوجوان ۱۷ ساله، ناآرامی‌ها در این کشور زبانه کشید.

یادبودها

امروز: چهارشنبه، ۲۶ ژوئیه ۲۰۲۳ میلادی برابر ۴ مرداد ۱۴۰۲ هجری خورشیدی و ۸ محرّم ۱۴۴۵ هجری قمری (UTC)

در لیبریا و مالدیو: روز استقلال

رویدادها

۱۳۷۶ - افتتاح بزرگترین پالایشگاه نفت سنگین جهان در بندرعباس
۲۹۷ - ارتش ساسانی در نقطه‌ای نه چندان دور از رود فرات، ارتش روم به فرماندهی گالریوس، داماد امپراتور روم شرقی را شکست داد.
۱۹۵۶ - جمال عبدالناصر رئیس‌جمهور وقت مصر، آبراه سوئز را که در کنترل انگلستان و فرانسه بود ملی اعلام کرد.
۲۰۱۶ - حمله کلیسا نرماندی توسط عوامل داعش که در آن ژاک امل را سر بریدند.

زادروزها

۱۸۵۶ - زادروز جرج برنارد شاو (در تصویر)، نمایشنامه‌نویس و منتقد بریتانیایی ایرلندی تبار
۱۸۷۵ - زادروز کارل گوستاو یونگ روانپزشک و متفکر سوئیسی
۱۸۹۴ - زادروز آلدوس هاکسلی نویسنده بریتانیایی
۱۹۲۸ - زادروز استنلی کوبریک کارگردان آمریکایی
۱۹۴۳ - زادروز میک جگر خواننده، ترانه‌سرا، تهیه‌کننده موسیقی و فیلم و بازیگر انگلیسی
۱۹۶۴ - زادروز ساندرا بولاک بازیگر آمریکایی، برنده جایزه اسکار

درگذشت‌ها

۱۳۲۳ - درگذشت رضاشاه پادشاه ایران از ۱۳۰۴ تا ۱۳۲۰ خورشیدی و بنیانگذار دودمان پهلوی
۸۱۱ - درگذشت نیکه‌فوروس یکم امپراتور روم شرقی (بیزانس)
۱۸۶۳ - درگذشت ساموئل هیوستون دو دوره رئیس‌جمهور جمهوری تگزاس
۱۸۶۷ - درگذشت اوتو، شاه یونان نخستین شاه یونان معاصر
۱۹۲۵ - درگذشت گوتلوب فرگه ریاضیدان، منطق دان و فیلسوف آلمانی
۱۹۵۲ - درگذشت اوا پرون بانوی اول محبوب آرژانتینی

→ روز قبل – روز بعد ←
یادبودهای ژوئیه – یادبودهای بیشتر…