صفحهٔ اصلی

دانشنامه‌ای آزاد که همه می‌توانند آن را ویرایش کنند؛
با ۹۶۸٬۴۵۳ مقاله به زبان فارسی

مقالهٔ برگزیده

فلق صد و سیزدهمین سوره از سوره‌های قرآن است که به نام «قل اعوذ برب الفلق» نیز شناخته می‌شود. این سوره به همراه سوره ناس، به نام معوذتین شناخته می‌شود. تعداد آیات سوره به اتفاق مفسران و منابع، ۵ آیه است. محتوای سوره شامل دستور و توصیه به پیامبر اسلام برای استعاذه به خدا برای در امان ماندن از سه شرِ شب، حسودان و ساحران می‌باشد.

در مکی یا مدنی بودن سوره، اختلافاتی گزارش شده‌است. بیشتر منابع این سوره را مدنی دانسته‌اند و در مقابل گروهی سوره را مکی گزارش کرده‌اند. از این میان، جابر بن زید، عطا، عکرمه، ابن‌عباس و ابن عاشور، سوره را مکی گزارش کرده‌اند و در مقابل، ثعلبی، فخر رازی، ابن‌کثیر، طباطبایی و طبرسی، سوره را مدنی گزارش کرده‌اند. به گزارش معرفت، قرآن پژوه شیعه، این سوره بیستمین سوره نازل شده بر محمد است. در خصوص شأن نزول سوره، روایت‌های مختلفی را گزارش کرده‌اند. سیوطی، مفسر اهل سنت در درالمنثور به ماجرای سِحر شدن پیامبر اسلام توسط لبید بن اعصم یهودی اشاره دارند. بر اساس این داستان، محمد، گروهی را برای یافتن طلسم که در چاهی انداخته شده‌بود، فرستاد و پس از آن، سوره فلق نازل شد. روایات دیگری در منابع شیعه و سنی نزول این سوره را برای حفظ محمد از گزندها یا حفظ او از دشمنی از طایفه جن دانسته‌اند. تفاسیر اسلامی در معنا کردن کلماتی از سوره، دچار اختلاف شده‌اند از جمله کلمه «فلق» که به معنای صبح یا شکاف بسیار وسیع به کار برده شده‌است.

ادامه... مقاله‌های برگزیده – مقالهٔ امروز

آیا می‌دانستید که …؟

… سی‌تی اسکن بالاتنه نفرتیتی، همسر آخناتون و ملکه مصر باستان، نشان داد که در لایهٔ زیر آن، مجسمه دیگری از او است که زیبایی کمتری دارد و پیرتر است؟ (در تصویر)
… غرق کشتی بخار چرخ‌پره‌ای اس‌اس سلطانا، مرگبارترین فاجعه دریایی در تاریخ ایالات متحده آمریکا است؟
…استاد منصور یکی از معدود تصاویر رنگی پرنده منقرض‌شده دودو را از روی یک نمونه زنده نقاشی کرده‌است؟
… تا پیش از ۱۹۲۰ میلادی، بر طبق قوانین خدمات پستی ایالات متحده، مردم آمریکا می‌توانستند کودکان را پست کنند؟
… خورشید گرفتگی ۱۶ ژوئیه ۲۱۸۶، طولانی‌ترین خورشیدگرفتگی کامل است که بین ۴۰۰۰ سال پیش از میلاد تا ۶۰۰۰ پس از میلاد محاسبه شده‌است؟
… استانبول تنها شهری در دنیا است که در دو قاره قرار دارد؟

بیشتر…

دربارهٔ ویکی‌پدیا

ویکی‌پدیا دانشنامه‌ای اینترنتی با بیش از ۳۲۹ زبان با محتوای آزاد است که با همکاری افراد داوطلب نوشته می‌شود و هر کس که به اینترنت دسترسی داشته باشد می‌تواند مقاله‌های آن را ویرایش کند. هدف ویکی‌پدیا آفرینش و انتشار جهانی یک دانشنامهٔ آزاد به تمامی زبان‌های زندهٔ دنیاست. با رشد روزافزون این دانشنامه گردانندگان آن در بنیاد ویکی‌مدیا چندین پروژهٔ مشابه دیگر همچون ویکی‌واژه، ویکی‌کتاب، ویکی‌گفتاورد، ویکی‌خبر، ویکی‌دانشگاه، ویکی‌سفر، ویکی‌داده و ویکی‌گونه را پدیدآوردند. ویکی‌پدیای فارسی دو سال پس از شروع پروژهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، در ۲۸ آذر ۱۳۸۲ (۱۹ دسامبر ۲۰۰۳) فعالیت خود را آغاز کرد و اکنون در ردهٔ نوزدهم ویکی‌پدیاها قرار دارد و بزرگترین دانشنامهٔ فارسی محسوب می‌شود. ویکی‌پدیای فارسی هم اکنون (۲۹ تیر ۱۴۰۲ خورشیدی) ۹۶۸٬۴۵۳ نوشتار دارد.

ادامه… ویکی‌پدیا، بدون نیاز به اینترنت

از میان خبرها

ژائیر بولسونارو

دادگاه عالی انتخابات برزیل، رئیس جمهور سابق ژائیر بولسونارو (در تصویر) را به دلیل سوء استفاده از قدرت پیش از برگزاری انتخابات عمومی سال ۲۰۲۲، تا سال ۲۰۳۰ از نامزدی برای مناصب سیاسی منع کرد.
پس از شلیک منجر به مرگ پلیس فرانسه به یک نوجوان ۱۷ ساله، ناآرامی‌ها در این کشور زبانه کشید.
در روسیه، گروه مزدور واگنر به رهبری یوگنی پریگوژین، پس از آنکه بر علیه دولت شورش کرد از مواضع خود عقب‌نشینی نمود.

یادبودها

امروز: پنجشنبه، ۲۰ ژوئیه ۲۰۲۳ میلادی برابر ۲۹ تیر ۱۴۰۲ هجری خورشیدی و ۲ محرّم ۱۴۴۵ هجری قمری (UTC)

رویدادها

۶۱ قمری - ورود کاروان حسین بن علی به سرزمین کربلا.
۶۱ قمری - روبرویی حسین بن علی با حر بن یزید ریاحی در قصر بنی‌مقاتل.
۱۲۷۲ - واگذاری شیلات شمال ایران به استفان لیانازوف سرمایه دار روسی
۷۴۷ - ابومسلم خراسانی شروع جنبش سیاه‌جامگان را علنی کرد. این جنبش نهایتاً منجر به سقوط حکومت بنی امیه شد.
۱۸۷۱ - بریتیش کلمبیا (در نقشه) به عنوان ششمین استان کانادا به کنفدراسیون کانادا پیوست.
۱۹۵۱ - عبدالله اول، پادشاه اردن، زمان بازدید ازمسجدالاقصی در اورشلیم، به‌دست یک فلسطینی عضو گروه حسینی ترور شد.
۱۹۶۹ - ماه‌نشین آپولو ۱۱ روی دریای آسایش فرود آمد و نیل آرمسترانگ و باز آلدرین نخستین کسانی شدند که بر روی سطح ماه راه رفتند.
۱۹۷۶ - فضاپیمای وایکینگ ۱ پس از یازده ماه سفر فضایی بر سطح مریخ فرود آمد.
۲۰۰۸ - دماوند به عنوان نخستین اثر طبیعی در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد.
۱۳۳۱ - در پی چهار روز تظاهرات در حمایت از دکتر مصدق که به قیام ۳۰ تیر مشهور است دولت قوام السلطنه سقوط کرد.

زادروزها

۱۳۰۴ - زادروز فرانچسکو پترارک اندیشمند، مورخ، نویسنده، شاعر و انسان‌شناس ایتالیایی
۱۵۱۹ - زادروز اینوسنت نهم از پاپ‌های کلیسای کاتولیک رم
۱۸۶۴ - زادروز اریک آکسل کارلفلدت شاعر سوئدی، برندهٔ جایزه نوبل ادبیات پس از مرگش در سال ۱۹۳۱
۱۹۱۹ - زادروز ادموند هیلاری کوهنورد، کاشف نیوزلندی، اولین فاتح اورست به همراه تنزینگ نورگی
۱۹۴۷ - زادروز کارلوس سانتانا نوازندهٔ گیتار و گیتار الکتریک اهل مکزیک
۱۹۸۰ - زادروز ژیزل بوندشن مانکن برزیلی

درگذشت‌ها

۱۰۳۱ - درگذشت روبر دوم پادشاه فرانسه
۱۸۶۶ - درگذشت برنهارت ریمان ریاضیدان آلمانی
۱۹۰۳ - درگذشت لئون سیزدهم از پاپ‌های کلیسای کاتولیک رم
۱۹۲۳ - درگذشت پانچو وییا از برجسته‌ترین ژنرال‌های انقلاب مکزیک
۱۹۳۷ - درگذشت گولیلمو مارکونی مهندس برق اهل ایتالیا، برندهٔ جایزه نوبل فیزیک سال ۱۹۰۹
۱۹۷۳ - درگذشت بروس لی استاد هنرهای رزمی، بازیگر آمریکایی - چینی

→ روز قبل – روز بعد ←
یادبودهای ژوئیه – یادبودهای بیشتر…

نگارهٔ برگزیدهٔ امروز

دریاچه ارواح یا دریاچه ممرز در ۳۲ کیلومتری شهر نوشهر و در نزدیکی روستای صلاح الدین کلا قرار گرفته‌است. نام محلی آن دریاچه دشت ممرز است اما به دلیل باتلاقی بودن دریاچه و همچنین وجود درختان کمر شکسته که در اغلب اوقات نیز پوشیده از مه است به دریاچه ارواح بیشتر شناخته می‌شود. این دریاچه، یک پدیده نمونه طبیعی تاریخی است که به منظور حفظ گونه‌های جانوری و گیاهی آن به شماره ۴۰۲ ثبت ملی شده‌است. این دریاچه از نظر زمین‌شناسی احتمالاً مربوط به دوره «کرتاسه میانی» تا «کواترنری» است. طول دریاچه ۳۰۰ متر و عرض آن ۷۰ متر و در مجموع دارای سطحی معادل ۴۰ هکتار و سطح دریاچه و اطراف آن از درختان توسکا و ممرز پوشیده شده‌است.

بایگانی ژوئیه ۲۰۲۳ – نگاره‌های برگزیدهٔ بیشتر

درون‌مایه

دانش طبیعی و صوری: اخترشناسی – زیست‌شناسی – شیمی – زمین‌شناسی – فیزیک – آمار – احتمالات – ریاضیات – سامانه‌ها – علوم رایانه – منطق

دانش اجتماعی و انسانی: آموزش – ادبیات – اقتصاد – انسان‌شناسی – باستان‌شناسی – تاریخ – جامعه‌شناسی – جغرافیا – روان‌شناسی – زبان‌شناسی – ارتباطات – علوم سیاسی – فلسفه

دانش کاربردی: پزشکی – حقوق – رایانه – بهداشت – فناوری اطلاعات – فناوری – کسب و کار – کشاورزی – مدیریت – مهندسی

فرهنگ و هنر: بزرگان و مشاهیر – رسانه‌ – سرگرمی‌‌ – هنرهای نمایشی – هنرهای تجسمی – سینما – موسیقی – معماری – نقاشی – ورزش

پروژه‌های خواهر ویکی‌پدیا

ویکی‌پدیا توسط بنیاد غیرانتفاعی ویکی‌مدیا اداره می‌شود که چندین پروژه چند زبانه و محتوای رایگان دیگر را اداره می‌کند:

ویکی‌انبار
انبار رسانه‌ها
مدیاویکی
توسعهٔ نرم‌افزار ویکی
فراویکی
هماهنگی پروژهٔ ویکی‌مدیا
ویکی‌کتاب
کتاب‌های درسی و راهنمای رایگان
ویکی‌داده
پایگاه دانش رایگان
ویکی‌خبر
اخبار با محتوای رایگان
ویکی‌گفتاورد
مجموعه‌ای از نقل قول‌ها
ویکی‌نبشته
کتابخانه با محتوای رایگان
ویکی‌گونه
فهرست گونه‌ها
ویکی‌دانشگاه
ابزارهای آموزشی
ویکی‌سفر
راهنمای سفر
ویکی‌واژه
فرهنگ واژگان

زبان‌های ویکی‌پدیا

ویکی‌پدیای فارسی در سال ۱۳۸۲ بنیان‌گذاری شده و هم‌اکنون ۹۶۸٬۴۵۳ نوشتار دارد. ویکی‌پدیا در بسیاری از زبان‌ها وجود دارد؛ برخی از بزرگ‌ترین آن‌ها در زیر فهرست شده‌اند.

۱٬۰۰۰٬۰۰۰+ نوشتار

۲۵۰٬۰۰۰+ نوشتار

۱۰۰٬۰۰۰+ نوشتار

فهرست کامل ویکی‌پدیاها