Главна страница

Од Википедија — слободната енциклопедија

Добре дојдовте на Википедија

слободната енциклопедија што може секој да ја уредува
имаме 137.149 статии на македонски јазик
Избрана статија за оваа седмица
Приказ на Кориолисовата сила
Приказ на Кориолисовата сила

Кориолисова сила — закривиување на предметите во движење кога тие се разгледуваат во вртежен појдовен систем. Во појдовен систем со вртење во насока на стрелките, закривеноста е на лево од движењето на предметот, додека пак вртењето во насоката спротивна на насока на часовникот, закривеноста ќе биде кон десно. Иако препознаена од останатите, математичкиот израз за Кориолисовата сила се појаваува прв пат во научна статија во 1835 година напишана од францускиот научник Гаспар-Гистав Кориолис, како дел од теоријата за воденичарски тркала. Во почетоците на XX век, поимот Кориолисова сила почна да се употребува во поврзаност со метеорологијата.

Њутновите закони за движењето го опишуваат движењето на предметите во (незабрзувачки) инерцијални системи. Кога Њутновите закони се пренесени во истовремен вртежен појдовен систем, се појавуваат Кориолисовата и центрифугалната сила. Двете сили се пропорционални во однос на масата на предметот. Кориолисовата сила пропорционална на стапката на вртење и центрифугалната сила е пропорционална на квадратот на тоа движење. Кориолисовата сила дејствува во насока нормална на оската на вртење и брзината на телото во вртежен систем и è пропорционална на брзината на предметот во вртежен систем. Центрифугалната сила дејствува нанадвор во радијална насока и е пропорционален на растојанието на телото од оската на вртежниот систем. Овие дополнителни сили се наречени инерцијални сили, замислени сили или „псевдосили“. Тие ја дозволуваат Њутновите закони за вртежни системи. Тие се чинителите на исправка кои не постојат при незабрзувачки или инерцијални појдовни системи. (Дознајте повеќе...)


Слика на денот

Долината Лидер кај Пахалгам во Џаму и Кашмир, Индија.
Дали сте знаеле…

Занимливости од содржините на Википедија:

Сообаќај во Стокхолм на првиот ден од променетата страна на возење
Сообаќај во Стокхолм на првиот ден од променетата страна на возење
На денешен ден…

Денес е 21 јули 2023 г.

Настани:

1542  Папата Павле II донел одлука за основање на инквизиција во Рим.
1798  По победата во Битката кај пирамидите, Наполеон Бонапарт станува владетел на Египет.
1962  Со решение на Извршниот совет на НР Македонија, името на „Радио Скопје“ е променето во „Радио-Телевизија Скопје“.
1983  Во станицата „Восток“ на Антарктикот, измерена е најниската температура на Земјата, која изнесувала -89,2 °C.
1994  Рускиот писател Александар Солженицин пристигнува во Москва по двомесечно патување низ Русија, по 20 години прогонство.
2013  Филип станува крал на Белгија, по абдикацијата на татко му, Алберт II.

Родени:

1476  Ана Сфорца — ќерка на Галеацо Марија Сфорца.
1816  Паул Јулиус фон Ројтер — основач на британската новинскa агенцијa Ројтерс.
1893  Ханс Фалада — германски писател.
1899  Ернест Хемингвејамерикански писател, добитник на Нобеловата награда за литература во 1954 година.
1911  Маршал Меклуанканадски писател.
1948  Кет Стивенс — британски пејач и музичар.
1951  Робин Вилијамс — американски глумец.
1955  Бела Тар — унгарски филмски режисер.
1957  Тихомир Арсиќ — српски глумец.
1964  Јенс Вајслоггермански ски-скокач.
1969  Изабел Верт — германска јавачка и дресерка на коњи.
1984  Драган Гаиќ — словенечки ракометар.
2000  Ерлинг Браут Холанд — норвешки фудбалер.

Починале:

1870  Јозеф Штраусавстриски композитор.
1977  Ли Милер — американска фотографка.
1984  Живко Фирфовмакедонски етномузиколог, педагогдиригент и музички деец.
1998  Ален Шепардамерикански космонаут.
2001  Крсте Црвенковскимакедонски политичар.

Празници:

* Прокопиовден — ден на светецот Прокопиј Ерусалимски
Што е Википедија?

Википедија е енциклопедија напишана преку соработка на многу од нејзините читатели. Таа е посебен вид на мрежно место, наречено вики, што го прави придонесот кон неа брз и лесен.

Сакате да помогнете?
Започнете со нашиот вовед!

Други области
  • Селска чешма — централниот форум за дискусија на Википедија, место каде што можете да поставувате прашања и да давате коментари.
  • Портал на заедницата — проекти, ресурси и активности за сите кои сакаат да се вклучат во проектот.
  • На други јазици — Википедија е повеќејазичен проект. Освен на македонски, Википедија е достапна и на преку 300 други јазици.
Збратимени проекти

Википедија е проект на Фондацијата Викимедија — непрофитна организација која опфаќа и други проекти:

Ризница
Складиште на слики, снимки и други мултимедијални содржини
Викивести
Вести со права за слободна употреба
Викиречник
Речник и лексикон
Викицитат
Збирка на цитати
Викикниги
Учебници и прирачници со права за слободна употреба
Викиизвор
Библиотека на дела со права за слободна употреба
Викивидови
Именик на видови
Викиуниверзитет
Материјали и активности за учење со права за слободна употреба
Мета-вики
Усогласување на проектот „Викимедија“
Википодатоци
База на слободни знаења
Википатување
Отворен туристички водич