Ай — Јердиҥ спутниги. Ол јерди айландыра эбирет. Кӱнге эҥ ле јуук спутник, Меркурий ле Венерада спутник јок. Јаркындузыла экинчи јерде. Ай бойыныҥ кемиле Кӱнниҥ системазында бежинчи јерде турат, Јер ле Айдыҥ ӧзӧгиниҥ ортозы — 384 467 км (0,00257 а.е., Јердиҥ ~30 диаметри). Јердиҥ теҥеризинде Айдыҥ кӧрӱнип турар кеми — −12,71m. Айдыҥ јарыгы айаста — 0,25 — 1 лк.
Ай Јер планетаныҥ јаҥыс спутниги. Кӱнге эҥ ле јуук спутник, не дезе Кӱнге јуук Меркурий ле Венера деген планеталарда спутник јок. Ай јаркыныла экинчи јерде турат, нениҥ учун дезе ол јерге јуук. Јердиҥ јуугында Айдыҥ јылдыстык кеми 12,71m.
Ай 4,51 млрд јыл кайра бӱткен. Је мындый гипотеза база бар: «Јер ле Тейя деп планета (кеми кайда да Марс кире) сӱзӱжип, табарышканынаҥ улам оодыгынаҥ Ай бӱткен». Ай — кижи барып јӱрген јаҥыс астроном объект болуп јат.
Алтай улуста айла колбулу кӧп куучындар, соојындар, чӧрчӧктӧр бар.
(тӱзедер…) 
.jpg)
