Главна страница

Од Википедија — слободната енциклопедија

Добре дојдовте на Википедија

слободната енциклопедија што може секој да ја уредува
имаме 136.352 статии на македонски јазик
Избрана статија за оваа седмица
Полна месечина

Месечина — единствен природен сателит на планетата Земја и најблиско небесно тело до неа. Со околу една четвртина од пречникот на Земјата (споредливо со ширината на Австралија), таа е најголемиот природен сателит во Сончевиот Систем во однос на големината на неговата планета, петти по големина сателит во Сончевиот Систем, и е поголема од која било позната џуџеста планета. Месечината е објект со планетарна маса кој формирал диференцирано карпесто тело, што ја прави сателитска планета според геофизичките дефиниции на терминот. На Месечината и недостасува значајна атмосфера, хидросфера или магнетно поле. Нејзината површинска гравитација е околу една шестина од Земјината (0,1654 g); Јупитеровата месечина Ија е единствениот сателит во Сончевиот Систем за која се знае дека има повисока гравитација и густина.

Кружи околу Земјата на просечно растојание од 384.400 км или околу 30 пати поголемо од пречникот на Земјата, нејзиното гравитациско влијание малку го продолжува денот на Земјата и е главниот двигател на плимата и осеката на Земјата. Орбитата на Месечината околу Земјата има орбитален период од 27,3 денови. За време на секој период од 29,5 денови, количината на видлива површина осветлена од Сонцето варира од 0 до 100%, што резултира со месечеви мени кои ја формираат основата за месеците од месечевиот календар. Месечината е плимно заклучена за Земјата, што значи дека должината на целосната ротација на Месечината околу сопствената оска предизвикува нејзината иста страна (блиската страна) секогаш да биде свртена кон Земјата, а нешто подолгиот месечев ден е ист како орбиталниот период. Според тоа, 59% од вкупната површина на Месечината може да се види од Земјата преку поместувања на поради либрација. (Дознајте повеќе...)


Слика на денот
Mating of Lampides boeticus (Linnaeus, 1767) - Pea Blue.jpg
Долгоопашести синци (Lampides boeticus) како се парат.
Дали сте знаеле…

Занимливости од содржините на Википедија:

Марк Твејн во 1907 г.
На денешен ден…

Денес е 30 мај 2023 г.

Настани:

1498  Кристофер Колумбо, шпански морепловец со Италијанско потекло, со шест бродови испловил од шпанското пристаниште Санлукар на третото патување во Новиот Свет, при што ги открил Тринидад и брегот на Јужна Америка.
1969  Гибралтар добил статус на британски доминион со внатрешна самоуправа.
1973  Западна Германија и Чехословачка потпишале Договор за нормализација на односите, ставајќи крај на 32-годишните несогласувања меѓу двете земји.
1981  Во Бангладеш, во обидот за државен удар, бил убиен претседателот Ајаур Рахман.
1998  Во земјотресот, што ја зафатил северната авганистанска покраина Тахар, загинале најмалку три илјади лица.

Родени:

1220  Александар Невски — голем кнез на Новгород и Владимир и руски светец.
1845  Амадеј Iкрал на Шпанија.
1875  Џовани Џентиле — италијански неохегелијански идеалистички филозоф и политичар.
1876  Владимир Назор — хрватски писател.
1896  Хауард Хокс — американски филмски режисер.
1909  Бени Гудман — американски џез-музичар.
1922  Александар Матковски — македонски историчар, прв доктор на историски науки од Македонија и прв историчар ориенталист.
1928  Густав Леонхарт — холандски клавијатурист и диригент, истакнат деец во областа на автентичната музичка изведба
1932  Хосе Мело — филипински правник.
1934  Алексеј Леонов — советски космонаут.
1936  Димитар Димитров — македонски поет.
1937  Љубиша Георгиевски — македонски политичар и филмски и театарски режисер.
1946  Драган Џаиќ — српски и југословенски фудбалер.
1949  Симјон Симев — македонски поет.
1950  Саво Костадиновски — македонски поет.
1950  Бертранд Делано — градоначалник на Париз.
1951  Здравко Чолиќ — босанско-српски поп-пејач.
1955  Топер Хедон — англиски рок-музичар, член на групата „Клеш“ (The Clash).
1958  Мари Фредриксон — шведска поп-пејачка, членка на групата „Роксет“ (Roxette).
1959  Блаж Слишковиќ — босански и југословенски фудбалер и тренер.
1964  Венко Андоновски — македонски писател.
1964  Том Морело — американски рок-музичар, член на групата „Саундгарден“ (Soundgarden).
1966  Томас Хеслер — германски фудбалер.
1973  Лариса Косорукова — израелска кану-спринтерка.
1974  Николина Кујача — македонска глумица.
1980  Стивен Џерард — англиски фудбалер и тренер.
1981  Девендра Банхарт — фолк-рок-музичар.
1986  Марко Симоновиќ — српски кошаркар.
1993  Зак Ледеј — американски кошаркар.
1996  Александар Головин — руски фудбалер

Починале:

1431  Јованка Орлеанка — француска национална хероина од Стогодишната војна (1337 - 1453.).
1574  Шарл IXкрал на Франција.
1594  Балинт Балаши — ренесансен лирски поет, основач на современата унгарска лирика.
1640  Петар Паул Рубенс — фламански сликар.
1744  Александар Поуп — англиски поет.
1778  Франсоа Волтер — француски писател, историчар и филозоф.
1905  Боривоје Јовановиќ-Брана — војвода на Српскиот комитет на четничката акција.
1918  Георгиј Валентинович Плеханов — руски филозоф, политичар, историчар, критичар, естетичар и социолог.
1951  Херман Брох — австриски писател.
1960  Борис Пастернак — руски и советски писател.
1963  Рибејро Коуто — бразилски писател и дипломат.
1986  Хенк Мобли — американски џез-музичар.
1989  Зинка Миланов — американска оперска пејачка.
1994  Павле Савиќ — српски физичар и хемичар.
Што е Википедија?

Википедија е енциклопедија напишана преку соработка на многу од нејзините читатели. Таа е посебен вид на мрежно место, наречено вики, што го прави придонесот кон неа брз и лесен.

Сакате да помогнете?
Започнете со нашиот вовед!

Други области
  • Селска чешма — централниот форум за дискусија на Википедија, место каде што можете да поставувате прашања и да давате коментари.
  • Портал на заедницата — проекти, ресурси и активности за сите кои сакаат да се вклучат во проектот.
  • На други јазици — Википедија е повеќејазичен проект. Освен на македонски, Википедија е достапна и на преку 300 други јазици.
Збратимени проекти

Википедија е проект на Фондацијата Викимедија — непрофитна организација која опфаќа и други проекти:

Commons-logo.svg
Ризница
Складиште на слики, снимки и други мултимедијални содржини
Wikinews-logo-51px.png
Викивести
Вести со права за слободна употреба
Wiktionary-logo-51px.gif
Викиречник
Речник и лексикон
Wikiquote-logo-51px.png
Викицитат
Збирка на цитати
Wikibooks-logo-35px.png
Викикниги
Учебници и прирачници со права за слободна употреба
Wikisource-logo.png
Викиизвор
Библиотека на дела со права за слободна употреба
Wikispecies-logo-35px.png
Викивидови
Именик на видови
Wikiversity-logo-41px.png
Викиуниверзитет
Материјали и активности за учење со права за слободна употреба
Wikimedia-logo-35px.png
Мета-вики
Усогласување на проектот „Викимедија“
Wikidata-logo.svg
Википодатоци
База на слободни знаења
Wikivoyage-logo.svg
Википатување
Отворен туристички водич