Uztailaren 25

Uztailaren 25a gregoriotar egutegiaren urteko berrehun eta seigarren eguna da, 207.a bisurteetan. 159 egun falta dira urtea amaitzeko.

Jaiotzak Euskal Herrian Margarita López Maturana Jaiotza: Bilbo, 1884 Heriotza: Berriz, 1934ko uztailaren 23a Santiago Urtizberea Jaiotza: Irun, 1909 Heriotza: Donibane Lohizune, 1985eko urtarrilaren 18a Blanca Castilla de Cortázar Jaiotza: Gasteiz, 1951 Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Munduan Elias Canetti Jaiotza: Ruse, 1905 Heriotza: Zürich, 1994ko abuztuaren 14a Arthur Balfour Jaiotza: Whittingehame, 1848 eta 1848 Heriotza: Woking (en) , 1930eko martxoaren 19a Andrea del Sarto Jaiotza: Florentzia, 1486 Heriotza: Florentzia, 1530eko irailaren 29a Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Artikulurik ez duten Uztailaren 25ko jaiotzak Anne Applebaum • Vasily Shukshin • Gojong of the Korean Empire • Tera Patrick • Paulinho • Maxfield Parrish • Agostino Steffani • Raúl Ruiz • Christoph Scheiner • Thurston Moore • Eskuz gaurkotu Heriotzak Euskal Herrian Manolín Martínez Jaiotza: Getxo, 1928ko maiatzaren 21a Heriotza: Zaragoza, 2014 Philippe Ogouz Jaiotza: Donibane Lohizune, 1939ko azaroaren 20a Heriotza: Parisko 15. barrutia, 2019 Joaquín Urkiaga Jaiotza: Bilbo, 1910eko martxoaren 29a Heriotza: Bilbo, 1965 Manuel Sagartzazu Jaiotza: Hondarribia, 1903ko urriaren 15a Heriotza: , 1990 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Munduan Samuel Taylor Coleridge Jaiotza: Ottery St Mary (en) , 1772ko urriaren 21a eta 1772 Heriotza: Londres, 1834 Vladimir Visotski Jaiotza: Mosku, 1938ko urtarrilaren 25a Heriotza: Mosku, 1980 Olivia de Havilland Jaiotza: Tokio, 1916ko uztailaren 1a Heriotza: Parisko 16. barrutia, 2020 Otto Dix Jaiotza: Untermhaus (en) , 1891ko abenduaren 2a Heriotza: Singen (Hohentwiel), 1969 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Artikulurik ez duten Uztailaren 25ko heriotzak Matilde Serao • Rudiger Dornbusch • Jean-Baptiste Pater • Walter De Maria • Isaak Dunayevsky • Johann Bernhard Basedow • Dominique Jean Larrey • Eskuz gaurkotu

Gertaerak Galiziako Egun Nazionala 306 - Yorken Konstantino I Handia (irudian) enperadore izendatu zuten legioek. 1512 - Gaztelako tropak, Albako dukearen agindupean, Iruñean sartu ziren Nafarroako Erresuma konkistatzeko. 1567 - Diego de Losada konkistatzaileak Caracaseko hiria sortu zuen. 1992 - Joko Olinpikoak hasi ziren Bartzelonan. 2000 - Concorde hegazkinaren istripua, Parisko aireportutik aireratzen ari zela. 115 hildako. + Gertaera gehiago... Egutegia << Uztaila >> Al As Az Og Or Lr Ig 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 2023 Aurreko eta hurrengo urteetan 2020: larunbata 2021: igandea 2022: astelehena 2024: osteguna 2025: ostirala 2026: larunbata Izendegia Santutegia: Done Jakue, Karmen Sallés i Barangueras, Kristobare Liziakoa Seaska egutegia: Jakes, Jakobe, Jagoba, Jakue eta Xanti.

Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.

---

Gertaerak

Euskal Herria

• 1512 - Iruñea errenditu eta Gaztelako tropak, Albako dukearen agindupean, hiribildura sartu ziren, Nafarroako Erresumaren inbasioan kokatuta.
• 1593 - Henrike III.a Nafarroakoak, Frantziako errege moduan protestantismoari uko egin eta katolizismora bihurtu zen.
• 2010 - 42 urteko emakume bat hil zuen bere senarrak Bilbon.

Mundua

• 1567 - Diego de Losada konkistatzaileak Caracaseko hiria sortu zuen.
• 306 - Yorken Konstantino I Handia enperadore izendatu zuten legioek.
• 2000 - Concorde hegazkinaren istripua, Parisko aireportutik aireratzen ari zela. 115 hildako.

Arte eta kultura

Euskal Herria

• 2011 - Cyndi Lauper estatubatuar abeslariak Donostiako Trinitate plazan musika emanaldia eskeini zuen.

Mundua

• 1973 - The Mackintosh Man ("Mackintoshen Gizona") filma estreinatu zen, John Hustonek zuzendu eta Paul Newman, Dominique Sanda, James Mason, Michael Hordern, Harry Andrews, Nigel Patrick eta Peter Vaughan aktoreek antzeztu zutelarik.
• 2008 - Brideshead Revisited ("Bridesheaderako Itzulera") filma estreinatu zen, Julian Jarroldek zuzendu eta Emma Thompson, Matthew Goode, Ben Whishaw, Hayley Atwell eta Michael Gambon aktoreek antzeztu zutelarik.

Kirolak

Euskal Herria

• 2009 - Juanma Garate txirrindulari irundarrak Frantziako Tourraren 20. etapa irabazi zuen.
• 2017ko Ordiziako Klasika: Sergei Xilov garaile.
• 2018ko Ordiziako Klasika: Robert Power australiarra garaile.

Mundua

• 1992 - Joko Olinpikoak hasi ziren Bartzelonan.
• 2010 - Alberto Contador madrildar txirrindulariak bere 3. Frantziako Tourra irabazi zuen.

Jaiotzak

Euskal Herria

• 1847 - Santiago Arrillaga, gipuzkoar musikagilea (h. 1915).
• 1884 - Margarita López Maturana, klausurako moja eta Berrizko Mesedeetako Misiolarien sortzailea (h. 1934).
• 1889 - Francisco Euba, Frai Francisco de San Lorenzo, bizkaitar apaiz hirukoiztarra (h. 1936).
• 1909 - Santiago Urtizberea, euskal herritar futbolari eta entrenatzailea (h. 1985).
• 1910 - Shanti Zurutuza, gipuzkoar kirol antolatzaile eta masaje emailea (h. 1988).
• 1934 - Xanti Iparragirre, gipuzkoar bertsolaria (h. 2022).
• 1946 - Clemente Iriarte, nafar futbolaria (h. 2021).
• 1948 - Txiki Benegas, euskal herritar politikari sozialista eta abokatua, PSE-EEren buruzagi nagusienetariko bat, Caracasen (h. 2015).
• 1951 - Blanca Castilla de Cortázar, arabar antropologo eta filosofoa.
• 1956 - Juan Jose Uria, gipuzkoar eskubaloi jokalari ohia.
• 1957 - Santiago Sánchez Sebastián, nafar apaiz katolikoa, Brasilgo Lábrea udalerriko artzapezpikua.
• 1959 - Santiago de Pablo, arabar historialaria, Tabuencan.
• 1960 -
  • Patxi Angulo Martin, gipuzkoar matematikaria, EHUko irakaslea eta dibulgatzailea.
  • Ricardo Gatzagaetxebarria, bizkaitar politikari jeltzalea.
  • Iñaki Ocenda, arabar futbolari ohia eta futbol entrenatzailea.
• 1964 - Javier Etxebarria Iruarrizaga, bizkaitar futbolari ohia.
• 1976 - Unai Hualde, EAJko nafar politikaria.
• 1988 - Unai Iparragirre, gipuzkoar txirrindularia.
• 1992 - Izaskun García, bizkaitar saskibaloi-jokalaria.
• 1995 - Ander Cortés, bizkaitar irrati-esatari eta esport-casterra.
• 1996 -
  • Julen Alonso, gipuzkoar trikitilaria.
  • Lohitzune Rodríguez, bizkaitar dantzaria.
• 1999 - Gexan Elosegi, gipuzkoar futbolaria.

Mundua

• 1016 - Kasimiro I.a Poloniakoa, Poloniako dukea (h. 1058).
• 1109 - Alfontso I.a Portugalgoa, Portugalgo lehen erregea (h. 1185).
• 1562 - Katō Kiyomasa, japoniar daimyōa (h. 1611).
• 1806 - Maria Weston Chapman, estatubatuar abolizionista, esklabotzaren aurkako The Non-Resistant egunkariaren editorea (h. 1885).
• 1829 - Elizabeth Siddal, britaniar olerkari, margolari eta modeloa (h. 1862).
• 1844 - Thomas Eakins, estatubatuar errealismoko margolaria (h. 1916).
• 1846 - Marie Joséphine Nicolas, frantziar margolaria (h. 1903).
• 1848 - Arthur Balfour, Erresuma Batuko lehen ministroa (h. 1930).
• 1876 - Elixabete Bavariakoa, Belgikako erregina ezkontidea (h. 1965).
• 1883 - Alfredo Casella, italiar musikagile, piano-jotzaile eta orkestra-zuzendaria (h. 1947).
• 1886 - Bror von Blixen-Finecke, suediar baroia, idazlea eta afrikar ehiza larriko kirol-ehiztaria (h. 1946).
• 1894 -
  • Walter Brennan, estatubatuar aktorea (h. 1974).
  • Gavrilo Princip, Franz Ferdinand Austriakoa eta honen emazte Sophie Chotek hil zituen serbobosniar abertzalea (h. 1918).
• 1896 - Josephine Tey, eskoziar idazlea (h. 1952).
• 1900 - Zinaida Aksentieva, ukrainar astronomo eta geofisikaria (h. 1969).
• 1905 - Elias Canetti, austriar-britainiar idazlea, 1981eko Literaturako Nobel Saria (h. 1994).
• 1906 - Irène Hamoir, belgikar poeta, saiakeragile eta artista, Belgikako surrealismoaren pertsonalitate garrantzitsuenetarikoa (h. 1994).
• 1907 - Gerardo Sacristán, errioxar margolari eta iraskaslea (h. 1964).
• 1910 - Kim Yong-sik, hegokorear futbolaria (h. 1985).
• 1920 - Rosalind Franklin, ingeles biofisikaria eta kristalografialaria (h. 1958).
• 1921 - Lionel Terray, frantziar eskalatzailea, lehen igoera asko egin zituena (h. 1965).
• 1922 -
  • John B. Goodenough, estatubatuar materia solidoaren fisikaria, 2019ko Kimikako Nobel Saria.
  • Santiago Segura Munguía, espainiar latinista (h. 2014).
• 1923 - Maria Gripe, haur eta gazte literaturako suediar idazlea (h. 2007).
• 1933 - Georgi Atanasov, Bulgariako lehen ministroa (h. 2022).
• 1935 - Adnan Khashoggi, saudiarabiar enpresaburu, arma trafikatzaile eta munduko gizon aberatsenetarikoa (h. 2017).
• 1936 - Glenn Murcutt, australiar arkitektoa.
• 1937 - Colin Renfrew, ingekes arkeologoa.
• 1946 - Susana Solano, kataluniar eskultorea.
• 1952 -
  • Charles Massi, afrikaerditar politikaria (h. 2010).
  • Eduardo Souto de Moura, portugaldar arkitektoa.
• 1954 -
  • Santiago Auserón, Juan Perro, espainiar rock abeslari eta musikagilea.
  • Michelle D. Laxalt, euskal jatorriko estatubatuar eragile politikoa.
• 1955 - Iman, somaliar jatorriko estatubatuar modelo eta aktorea, lehendabiziko afrikar supermodeloetako bat.
• 1956 - Frances Arnold, estatubatuar zientzialari eta ingeniaria, 2018 Kimikako Nobel Saria.
• 1963 - Cristina Torres, espainiar aktorea eta erizain laguntzailea.
• 1966 - Sayuri Yamaguchi, japoniar futbolari ohia.
• 1967 -
  • Günther, suediar abeslari eta modelo ohia.
  • Matt LeBlanc, estatubatuar aktorea.
• 1970 -
  • Ernesto Alterio, argentinar aktorea.
  • Jorge Javier Vázquez, kataluniar telebista aurkezle, aktore, idazle eta antzerki enpresaria.
• 1972 - Masayuki Okano, japoniar futbolari ohia.
• 1973 -
  • Mauricio Aspe, mexikar telenobela-aktorea.
  • Yoichi Doi, japoniar futbolari ohia.
• 1974 - Gareth Thomas, galestar errugbi jokalari ohia.
• 1975 - Yuji Hironaga, japoniar futbolari ohia.
• 1978 - Louise Joy Brown, in vitro ernalketaren bitartez ernaldu zen lehengo pertsona.
• 1980 -
  • Rebeka Dremelj, esloveniar abeslari eta modeloa.
  • Kajsa Ekis Ekman, suediar kazetari, idazle, ekintzaile eta prostituzioaren abolizionista nabarmena.
• 1981 - Yuichi Komano, japoniar futbolaria.
• 1983 - Nirmal Purja, nepaldar alpinista, munduko mendizaletasun errekor ugari dituena.
• 1986 - Hulk, brasildar futbolaria.
• 1988 - Salima Mukansanga, ruandar futbol arbitroa.
• 1990 -
  • Nacer Bouhanni, alemaniar txirrindularia.
  • Wakaso Mubarak, ghanar futbolaria.
• 1993 - Sara Curruchich, Maya Kaktxikel herriko abeslari, sortzaile eta musikaria.

Heriotzak

Euskal Herria

• 1437 - Garcia Lopez de Roncesvalles, Nafarroako Erresumako finantza-gizona.
• 1934 - Demetrio Jauregialtzo, gipuzkoar indianoa, negoziogizona eta Argentinako Idiazabal herriaren fundatzailea (j. 1870).
• 1935 - José Adriano Lizarralde, euskal elizgizon frantziskotarra, idazle eta historialaria (j. 1884).
• 1937 - Leon Intxausti, bizkaitar elizgizon agustindar errekoletoa (j. 1859).
• 1948 - Pierre Dop, euskal historialari eta saiakeragilea (j. 1876).
• 1965 - Joaquín Urkiaga, bizkaitar futbolaria (j. 1910).
• 1969 - Gabino Garriga, bizkaitar idazlea (j. 1885).
• 1990 - Manuel Sagartzazu, gipuzkoar futbolaria (j. 1903).
• 1998 - Carlos Anasagasti Zulueta, bizkaitar misiolaria, Bolivian gotzaina (j. 1910).
• 2014 - Manolín Martínez, bizkaitar futbolaria, Zaragozan (j. 1928).
• 2019 - Philippe Ogouz, lapurtar aktore eta bikoiztailea (j. 1939).
• 2022 - Gregorio Larrañaga, Mañukorta, bizkaitar bertsolaria (j. 1943).

Mundua

• 306 - Konstantzio Kloro, erromatar enperadorea.
• 1190 - Sibila Jerusalemgoa, Jerusalemgo Erresuma Latindarrako erregina (j. 1160).
• 1195 - Herrad Landsbergekoa, Alsaziako moja eta abade andrea, Hortus deliciarum entziklopedia piktorikoaren egilea (j. c. 1130).
• 1409 - Martin I.a Siziliakoa, Siziliako erregea.
• 1492 - Inozentzio VIII.a, Aita santua (j. 1432).
• 1564 - Fernando I.a, Germaniako Erromatar Inperio Santuko enperadorea (j. 1503).
• 1671 - Duarte Fernando Álvarez de Toledo, Nafarroako erregeordea (j. 1620).
• 1676 - François Hédelin, frantziar antzerkigintzako-dramaturgo eta teorialaria (j. 1604).
• 1725 - Gemelli Careri, italiar bidaiari eta abenturazalea (j. 1651).
• 1794 - André Chénier, frantziar olerkaria (j. 1762).
• 1834 - Samuel Taylor Coleridge, ingeles kritikari, filosofo eta olerkaria (j. 1772).
• 1843 - Charles Mackinstosh, eskoziar kimikaria, ziraren asmatzailea (j. 1766).
• 1846 - Louis Bonaparte, Napoleon I.aren anaia, Holandako erregea (j. 1779).
• 1853 - Joaquín Murieta, El Doradoko Robin Hood, mexikar pertsonaia mitikoa (j. 1829).
• 1856 - Vincenzo Tineo, italiar botanikaria (j. 1791).
• 1865 - James Barry, Irlandan jaiotako zirujau militarra, Britainiar Armadakoa.
• 1903 - Prosper Henry, frantziar optikari eta astronomoa (j. 1849).
• 1916 - Maria Aleksandrovna Blank, Vladimir Leninen ama (j. 1835).
• 1934 - Engelbert Dollfuss, Austriako kantzelaria (j. 1892).
• 1940 - Albert Demangeon, frantziar geografoa (j. 1872).
• 1945 - Kurt Gerstein, alemaniar militarra (j. 1905).
• 1949 - Guillermo Tell Villegas Pulido, Venezuelako presidentea (j. 1854).
• 1955 - Ilmari Hannikainen, finlandiar konpositorea (j. 1892).
• 1969 - Otto Dix, alemaniar margolaria, marrazkigilea eta grabatzailea (j. 1891).
• 1972 - Américo Castro, Noucentisme higikundeko espainiar filologo eta idazlea (j. 1885).
• 1973 - Louis St. Laurent, Kanadako lehen ministroa (j. 1882).
• 1980 -
  • Euphemia Haynes, estatubatuar matematikari eta irakaslea (j. 1890).
  • Vladimir Visotski, sobietar antzezlea, idazlea eta abeslaria (j. 1938).
• 1982 -
  • Harold Foster, kanadar-estatubatuar komikigilea (j. 1892).
  • Jordi Rubió i Balaguer, kataluniar historialaria (j. 1887).
• 1984 - Big Mama Thornton, estatubatuar blues eta rhythm and blues abeslaria (j. 1926).
• 1985 - Hamlet Gonashvili, Georgiako ahotsa, georgiar abeslaria eta irakaslea (j. 1928).
• 1986 - Vincente Minnelli, estatubatuar zinemagilea (j. 1903).
• 1991 -
  • Eduardo Guzmán, espainiar kazetari eta idazlea (j. 1908).
  • Lazar Moiseievitx Kaganovitx, Sobietar Batasuneko Alderdi Komunistako buruzagia eta Josef Stalinen laguntzailea (j. 1893).
  • Romà Perpinyà, kataluniar ekonomista (j. 1902).
• 1992 - Philippe Lamour, frantziar abokatua (j. 1903).
• 1995 - Osvaldo Pugliese, argentinar piano jotzaile, musikagile eta orkestra-zuzendaria (j. 1905).
• 1997 - Ben Hogan, estatubatuar golf-jokalaria, golfaren historiako jokalari onenetakoa (j. 1912).
• 1998 - Ángela Ramos, perutar kazetaria, poeta eta antzerkigilea (j. 1896).
• 2001 - Carmen Portinho, ingeniari zibila, hirigile eta feminista, Brasilgo emakumeen eskubideen aldeko borrokan aitzindaria (j. 1903).
• 2003 - John Schlesinger, ingeles zinema zuzendaria (j. 1926).
• 2008 - Randy Pausch, estatubatuar informatika-irakaslea (j. 1960).
• 2009 - Harry Patch, 110 urte bete zuen gizona, Europako pertsona bizidun zaharrena eta Lehen Mundu Gerran borrokatu zuen bizirik geratzen zen azken pertsona izandakoa (j. 1898).
• 2010 - José Segú, kataluniar txirrindularia (j. 1935).
• 2011 - Michael Cacoyannis, greziar zinema-zuzendaria (j. 1922).
• 2013 - Bernadette Lafont, frantziar aktorea, Nouvelle vague mugimenduko musetako bat (j. 1938).
• 2015 - Dieter Kühn, alemaniar idazlea (j. 1935).
• 2017 - Geoffrey Gurrumul Yunupingu, australiar musikaria (j. 1971).
• 2019 - Beji Caid Essebsi, Tunisiako presidentea (j. 1926).
• 2020 -
  • Peter Green, ingeles abeslari, egile abeslari eta gitarra-jotzailea, Fleetwood Mac taldeko kide sortzailea (j. 1946).
  • John Saxon, estatubatuar aktore eta borroka arteetako artista (j. 1936).
• 2021 -
  • Otelo Saraiva de Carvalho, portugaladar militar eta politikaria, 1974ko Krabelinen Iraultzaren arduradun nagusia (j. 1936).
  • Henri Vernes, belgikar zientzia-fikziozko eleberrigile eta komikigilea (j. 1918).
• 2022 -
  • Paul Sorvino, estatubatuar aktorea (j. 1939).
  • David Trimble, Ipar Irlandako lehen ministroa eta 1998ko Bakearen Nobel Saria (j. 1944).

Jaiak eta urteurrenak

• Sehaska egutegiko izendegia: Jakes, Jakobe, Jagoba, Jakue eta Xanti.
• Gasteizko brusadunen eguna.
• Jakue apostoluaren jaieguna (Done Jakue, Santiago, Santio eguna).
• Galiziako Egun Nazionala

Kanpo estekak

• Datuak: Q2720
• Multimedia: 25 July

Uztailaren 24 | Urteko egutegi | Uztailaren 26