Abuztuaren 22

Abuztuaren 22a gregoriotar egutegiaren urteko berrehun eta hogeita hamalaugarren eguna da, 235.a bisurteetan. 131 egun falta dira urtea amaitzeko.

Jaiotzak Euskal Herrian Beatriz Fernandez Fernandez Jaiotza: Portugalete, 1964 Jokin Mujika Jaiotza: Itsasondo, 1962 Pierre Bidart Jaiotza: Baigorri, 1947 Heriotza: Sofia, 2010eko irailaren 16a José Olivares Jaiotza: Algorta, 1892 Heriotza: Buenos Aires, 1960ko uztailaren 14a Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Munduan Johann Wolfgang von Goethe Jaiotza: Frankfurt am Main, 1749 eta 1749 Heriotza: Weimar, 1832ko martxoaren 22a Claude Debussy Jaiotza: Saint-Germain-en-Laye, 1862 Heriotza: Parisko 16. barrutia, 1918ko martxoaren 25a Dua Lipa Jaiotza: Westminster eta Londres, 1995 Ray Bradbury Jaiotza: Waukegan (Illinois), 1920 Heriotza: Los Angeles, 2012ko ekainaren 5a Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Artikulurik ez duten Abuztuaren 22ko jaiotzak James Corden • Alexander Bogdanov • Charles Percier • Erol Gelenbe • Ananda Coomaraswamy • Eskuz gaurkotu Heriotzak Euskal Herrian Martin de Barcos Jaiotza: Baiona, 1600 Heriotza: Saint-Cyran-en-Brenne Abbey (en) , 1678 Juan Baskardo Jaiotza: Kaparrotsu, 1584 Heriotza: Viana, 1659 Émile Lafourcade-Cortina Jaiotza: Bastida, 1864ko urtarrilaren 4a Heriotza: Épinay-sur-Seine, 1904 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Munduan Plinio Zaharra Jaiotza: Como, 20(e)ko hamarkada, 23 eta 24 Heriotza: Estabia, 79 Jean-Honoré Fragonard Jaiotza: Grasse, 1732ko apirilaren 5a Heriotza: Paris, 1806 Anders Zorn Jaiotza: Mora Parish (en) , 1860ko otsailaren 18a Heriotza: Mora Parish (en) , 1920 Roger Martin du Gard Jaiotza: Neuilly-sur-Seine, 1881eko martxoaren 23a Heriotza: Château du Tertre (en) , 1958 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Artikulurik ez duten Abuztuaren 22ko heriotzak Alexandre-Gabriel Decamps • Nikolaus Lenau • Oliver Lodge • Khalid ibn al-Walid • Alexandr Yakovlev • Jacob Bronowski • Xianfeng Emperor • Franz Joseph Gall • Vicco von Bülow • Eskuz gaurkotu

Gertaerak 1777 - Juan Antonio Mogel euskal idazle eta apaizak Inkisizioaren epaimahai aurrean agertu behar izan zuen Logroñon. 1791 - Esklaboen matxinada piztu zen Saint-Domingue kolonia frantziarrean, Haitiko Iraultza hasiz (irudian). 1864 - Lehenengo Ginebrako Konbentzioa sinatu zuten, geroago Nazioarteko Gurutze Gorria izango zenari hasiera emanez. 1991 - Sobietar Batasuneko armada hiru errepublika baltikoetatik (Estonia, Letonia eta Lituania) erretiratu zen. 2004 - Garrasia eta Madonna, Edvard Munch norvegiarraren bi margolan, lapurtu zituzten egunez Osloko museotik. + Gertaera gehiago... Egutegia << Abuztua >> Al As Az Og Or Lr Ig 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 2023 Aurreko eta hurrengo urteetan 2020: larunbata 2021: igandea 2022: astelehena 2024: osteguna 2025: ostirala 2026: larunbata Izendegia Santutegia: Andre Maria Erregina, Joan Wall, Filipe Benizi, Fabrizio Toledokoa, Sinforiano Autungoa Seaska egutegia: Miren, Mirentxu eta Mirena.

Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.

---

Gertaerak

Euskal Herria

• 1638 - Getariako itsas-gudua bere kostaldean.
• 1777 – Joan Antonio Mogel euskal idazle eta apaizak Inkisizioaren epaimahai aurrean agertu behar izan zuen Logroñon.

Mundua

• 1791 - Esklaboen matxinada piztu zen Saint-Domingue kolonia frantziarrean, Haitiko Iraultza hasiz.
• 1864 - Lehenengo Ginebrako Konbentzioa sinatu zuten, geroago Nazioarteko Gurutze Gorria izango zenari hasiera emanez.
• 1910 - Japoniak Korearen anexioa iragarri zuen ofizialki.
• 1922 - Irlandako Armadaren komandante buru zen Michael Collins hil zuten segada batean Cork konderriko Béal na mBláth herrixkan.
• 1945 - Potsdam-go Biltzarra: Europako mapa politikoa definitu zen Bigarren Mundu Gerraren ostean.
• 1991 - Sobietar Batasuneko armada hiru errepublika baltikoetatik (Estonia, Letonia eta Lituania) erretiratu zen.
• 2006 - Hegazkin errusiar bat erori zen Ukraina eta Errusiako mugan. 171 hildako, horien artean 45 haur.

Arte eta kultura

Mundua

• 1997 - G.I. Jane filma estreinatu zen, Ridley Scottek zuzendu eta Demi Moore, Viggo Mortensen eta Anne Bancroft aktoreek antzeztu zuten.
• 2004 – Garrasia eta Madonna, Edvard Munch norvegiarraren bi margolan, lapurtu zituzten egunez Osloko museotik.

Jaiotzak

Euskal Herria

• 1848 - Mañex Zubiat, baxenafar bertsolaria (h. 1924).
• 1863 - Juan Izurrategi Berrostegieta, bizkaitar idazlea (h. 1938).
• 1873 - Albert Constantin, baxenabartar idazle eta politikari euskaltzalea (h. 1957).
• 1879 - Valentin Zubiaurre Agirrezabal, bizkaitar margolaria, Madrilen (h. 1963).
• 1891 - Bernardo Maria Garro, Otxolua, mundakar itzultzailea eta euskal idazlea (h. 1960).
• 1892 - José Olivares, Tellagorri, bizkaitar idazlea eta kazetaria (h. 1960).
• 1908 - Félix Bolico Ilundain, nafar futbolaria.
• 1914 - Hipolita Ibaibarriaga, bizkaitar erraketista (h. 1939).
• 1916 - Jose Antonio Loidi, gipuzkoar idazlea, euskarazko lehen polizia eleberria idatzi zuena (h. 1999).
• 1935 - Eñaut Etxamendi, baxenafar idazle, irakasle, laborari eta abeslaria.
• 1939 - Julio Arbosa, arabar espeleologoa, artista eta ekintzaile soziala (h. 2007).
• 1941 - Andoni Arrizabalaga, bizkaitar ETAkide historikoa (h. 1984).
• 1947 - Pierre Bidart, euskal herritar antropologoa (h. 2010).
• 1956 - Carlos Chivite, zentronikoar politikaria, PSNko idazkari orokorra (h. 2008).
• 1957 - Begoña Errazti, bizkaitar politikaria, Eusko Alkartasunako presidente ohia.
• 1962 - Jokin Mujika, gipuzkoar txirrindulari ohia.
• 1964 -
  • Beatriz Fernandez Fernandez, bizkatar filologo eta idazlea, EHUko irakasle eta ikertzailea.
  • Erramun Osa, Euskaltzaindiako idazkariordea.
• 1970 - Santiago Crespo, nafar txirrindulari ohia.
• 1974 - Jean Marie Usandizaga, lapurtar errugbilari ohia.
• 1975 - Bihotz Gorospe, bizkaitar irakaslea, abeslaria eta musikagilea.
• 1977 - Andoni Eguskiza, bizkaitar pilotari ohia.
• 1978 - Jorge Barrena, nafar futbolari ohia.
• 1983 - Jabier Oteiza, gipuzkoar pilotari ohia.
• 1996 - Mikel Gurrutxaga Barruetabeña, gipuzkoar futbolaria.
• 1998 - Ander Iruarrizaga, bizkaitar futbolaria.

Mundua

• 980 - Avizena, persiar mediku, filosofo eta zientzialaria (h. 1037).
• 1647 - Denis Papin, frantziar fisikaria eta asmatzailea.
• 1760 - Leon XII.a, Aita santua (h. 1829).
• 1792 - Gong Zizhen, txinatar idazlea eta poeta (h. 1841).
• 1800 - Edward Bouverie Pusey, ingeles teologo anglikanoa (h. 1882).
• 1818 - Rudolf von Jhering, alemaniar legelaria (h. 1892).
• 1834 - Samuel Pierpont Langley, estatubatuar astronomo eta fisikaria (h. 1906).
• 1839 - Johann Georg Mezger, herbeheretar medikua, fisioterapiaren aitzindaria (h. 1909).
• 1841 - Joaquín Crespo, Venezuelako presidentea (h. 1898).
• 1842 - Emilie Mundt, daniar margolaria (h. 1922).
• 1847 - John Forrest, Australiaren esploratzailea, politikaria, eta Australiako estreinako lehen ministroa (h. 1918).
• 1854 - Milan I.a Serbiakoa, Serbiako erregea (h. 1901).
• 1862 - Claude Debussy, frantziar musikagilea (h. 1918).
• 1874 - Max Scheler, alemaniar filosofoa (h. 1928).
• 1887 - Lutz Graf Schwerin von Krosigk, Alemaniako kantzilerra (h. 1977).
• 1891 - Jacques Lipchitz, lituaniar eskultore kubista (h. 1973).
• 1893 - Dorothy Parker, estatubatuar olerkaria (h. 1967).
• 1898 - Alexander Calder, estatubatuar eskultore, marrazkilari eta pintorea (h. 1976).
• 1902 - Leni Riefenstahl, alemaniar atleta, aktore, zinema zuzendaria eta argazkilaria (h. 2003).
• 1904 - Deng Xiaoping, Txinako Herri Errepublikako buruzagi komunista nabarmena (h. 1997).
• 1905 - John Lyng, Norvegiako lehen ministroa (h. 1977).
• 1908 - Henri Cartier-Bresson, frantziar argazkilaria, fotokazetaritzaren sortzailea (h. 2004).
• 1913 - Bruno Pontecorvo, italiar fisikaria (h. 1993).
• 1917 -
  • Ko Arima, japoniar futbolaria.
  • John Lee Hooker, estatubatuar blues musikaria (h. 2001).
• 1920 -
  • Ray Bradbury, zientzia fikzio, fantasia, beldur eta misteriozko estatubatuar idazlea (h. 2012).
  • Denton Cooley, estatubatuar medikua, bihotz artifizial oso bat gizaki baten gorputzean jartzea lortu zuen lehen kirurgialaria (h. 2016).
• 1923 - André Fermigier, frantziar kazetari eta argitaratzailea (h. 1988).
• 1925 -
  • Honor Blackman, ingeles aktorea (h. 2020).
  • Alberto Ongaro, italiar idazle, kazetari eta komikigilea (h. 2018).
• 1926 - Ángela Jeria, txiletar arkeologoa (h. 2020).
• 1928 -
  • Vicente Iturat, espainiar txirrindularia (h. 2017).
  • Karlheinz Stockhausen, alemaniar musikagilea (h. 2007).
• 1930 - Gylmar dos Santos Neves, brasildar futbol atezaina (h. 2013).
• 1931 - Ruy Guerra, brasildar zinemagile, idazle eta aktorea.
• 1933 - Sylva Koscina, jugoslaviar-italiar aktorea (h. 1994).
• 1934 - Norman Schwarzkopf, estatubatuar jenerala, Golkoko Gerrako nazioarteko gudarosteen komandantea (h. 2012).
• 1935 - Annie Proulx, estatubatuar eleberrigile, istorio idazle eta kazetaria.
• 1937 - Enrique García Asensio, espainiar orkestra-zuzendaria.
• 1940 - Yambo Ouologuem, maliar idazlea (h. 2017).
• 1949 - Þórarinn Eldjárn, islandiar idazlea.
• 1953 - Kevin O'Neill, ingeles marrazkilari eta komikigilea (h. 2022).
• 1957 - Luis Bárcenas, espainiar politikaria, Alderdi Popularreko diruzain ohia, ustelkeriagatik gartzelaratua.
• 1961 -
  • Andrés Calamaro, argentinar rock musikagile, abeslari eta ekoizlea.
  • Roland Orzabal, britainiar musikaria.
• 1963 - Tori Amos, estatubatuar piano-jotzaile, rock alternatibo abeslari eta konpositorea.
• 1964 - Mats Wilander, suediar tenislari ohia.
• 1966 - Alexandre Torres, brasildar futbolari ohia.
• 1967 - Layne Staley, estatubatuar abeslari eta musikagilea (h. 2002).
• 1968 - Aleksandr Mostovoi, errusiar futbolari ohia eta kirol-zuzendaria.
• 1970 - Tímea Nagy, hungariar eskrimalari ohia, ezpata modalitatekoa.
• 1973 - Kristen Wiig, estatubatuar aktorea.
• 1975 - Xantal Llavina, kataluniar kazetaria.
• 1977 - JP Auclair, Quebectar akrobazia eskiatzailea (h. 2014).
• 1979 - Natalia Barbu, moldaviar abeslaria.
• 1981 -
  • Nancy Langat, kenyar atleta, 1.500 metroko lasterketan espezialista.
  • Christina Obergföll, alemaniar xabalina jaurtitzaile ohia.
• 1985 - Our Lady J, estatubatuar piano-jotzaile, telebistako gidoilari eta abesti-idazlea.
• 1988 - Mitchell Langerak, australiar futbolaria.
• 1990 - Rasri Balenciaga, thailandiar aktorea.
• 1995 - Dua Lipa, albanokosovar jatorriko britainiar abeslaria.
• 1997 -
  • Lautaro Martínez, argentinar futbolaria.
  • Ferran Rull, kataluniar aktorea.

Heriotzak

Euskal Herria

• 1358 - Elisabet Frantziakoa, Frantzia eta Nafarroako infanta eta Ingalaterrako erregina ezkontidea.
• 1659 - Juan Baskardo, nafar eskultorea (j. 1584).
• 1678 - Martin de Barcos, lapurtar teologo jansenista, Saint-Cyran-en-Brenneko abadia (j. 1600).
• 2008 - Faustino Etxebarria, bizkaitar bertsolari eta idazlea (j. 1917).
• 2022 - Alberto Martín, bizkaitar futbolaria (j. 1955).

Mundua

• 408 - Flavius Stilicho, erromatar jenerala (j. c. 359).
• 1219 - Gilen Saintongekoa, frantziar elizgizona, Iruñeko apezpikua.
• 1241 - Gregorio IX.a, Aita santua.
• 1280 - Nikolas III.a, Aita santua.
• 1350 - Filipe VI.a Frantziakoa, Frantziako erregea (j. 1293).
• 1485 - Rikardo III.a Ingalaterrakoa, Ingalaterrako erregea (j. 1452).
• 1553 - John Dudley, ingeles politikaria.
• 1584 - Jan Kochanowski, poloniar Pizkundeko olerkaria (j. 1530).
• 1599 - Luca Marenzio, italiar musikagilea.
• 1664 - Maria Cunitz, alemaniar-poloniar astronomoa, aro modernoko emakumezko astronomo handiena.
• 1806 - Jean-Honoré Fragonard, frantziar margolaria (j. 1732).
• 1811 - Juan de Villanueva, espainiar arkitektoa (j. 1739).
• 1815 - José de Iturrigaray, Espainiako jenerala eta Espainia Berriko Erregeorderriko burua (j. 1742).
• 1818 - Warren Hastings, britainiar administratzaile koloniala (j. 1732).
• 1823 - Lazare Nicolas Marguerite Carnot, frantziar militar, politikari eta jakintsua (j. 1753).
• 1835 - Leopoldo Nobili, italiar fisikaria (j. 1784).
• 1878 - Maria Kristina Borboikoa, Espainiako erregina ezkontidea (j. 1806).
• 1880 - Mikhail Fokin, errusiar dantzari eta koreografoa (j. 1880).
• 1891 - Jan Neruda, txekiar poeta eta idazlea (j. 1834).
• 1893 - Ernesto II.a Saxonia-Coburg eta Gothakoa, Saxonia-Coburg eta Gothako dukea (j. 1818).
• 1903 - Robert Cecil-Gascoyne (Salisburyko III. markesa), Erresuma Batuko lehen ministroa (j. 1830).
• 1904 - Kate Chopin, estatubatuar idazlea (j. 1850).
• 1914 - François Laffargue, frantziar militarra (j. 1858).
• 1920 - Anders Zorn, inpresionismoko suediar margolari, eskultore eta grabatzailea (j. 1860).
• 1922 - Michael Collins, irlandar politikaria, IRAren inteligentzia zuzendaria eta Itun anglo-irlandarreko negoziatzailea (j. 1890).
• 1926 - Charles William Eliot, estatubatuar irakaslea, Harvard Unibertsitateko lehendakaria 40 urtez (j. 1834).
• 1935 -
  • Pavlos Kountouriotis, Greziako presidentea (j. 1855).
  • Rashid Rida, erreformatzaile musulmana (j. 1865).
• 1936 - Pilar Salvo Giménez, espainiar maistra errepublikanoa, fusilatua (h. 1936).
• 1940 - Isidro Gomá, kataluniar apaiza (j. 1869).
• 1943 - Tōson Shimazaki, japoniar idazlea (j. 1872).
• 1945 - Ida Henrietta Hyde, estatubatuar fisiologoa (j. 1857).
• 1949 - Edmond Jaloux, frantziar eleberrigile eta literatura-kritikaria (j. 1878).
• 1958 - Roger Martin du Gard, frantziar idazlea, 1937ko Literaturako Nobel Saria (j. 1881).
• 1967 - Gregory Goodwin Pincus, estatubatuar biokimikaria eta sendagilea (j. 1903).
• 1970 - Vladimir Propp, errusiar ipuinen oinarrizko osagaiak analizatu zituen sobietar eruditua (j. 1895).
• 1972 - Juana Ontañón Valiente, espainiar maistra, Iruñeko Pablo Iglesias Ateneoaren sortzaileetako ba (j. 1886).
• 1976 - Juscelino Kubitschek de Oliveira, Brasilgo presidentea (j. 1902).
• 1978 -
  • Jomo Kenyatta, Kenyako lehen presidentea, Kenyako nazioaren aitatzat hartua (j.1893).
  • Ignazio Silone, italiar idazlea (j. 1900).
• 1979 - James T. Farrell, estatubatuar idazlea (j. 1904).
• 1981 - Glauber Rocha, brasildar zinemagilea (j. 1939).
• 1986 - Celâl Bayar, Turkiako presidentea (j. 1883).
• 1989 - Huey P. Newton, estatubatuar aktibista politiko eta iraultzailea, autodefentsarako pantera beltzen alderdiaren sortzaileetako bat (j. 1942).
• 1995 - José Antonio Girón de Velasco, espainiar politikaria (j. 1911).
• 1998 - Elena Garro, mexikar gidoilaria, kazetaria eta idazlea (j. 1916).
• 2000 - Abulfaz Elxibei, Azerbaijango presidentea (j. 1938).
• 2003 - Imperio Argentina, hispaniar-argentinar aktorea, abeslaria eta dantzaria (j. 1910).
• 2004 - Ota Šik, txekiar ekonomialaria, Pragako 1968ko Udaberriko buruzagietako bat (j. 1919).
• 2007 - Grace Paley, estatubatuar ipuingile, poeta, irakasle eta ekintzaile politikoa (j. 1922).
• 2016 - Toots Thielemans, belgikar jazz musikaria (j. 1922).
• 2018 -
  • Ed King, estatubatuar musikaria, Sweet Home Alabama abestiaren egileetako bat (j. 1949).
  • Jesús Torbado, espainiar kazetari eta idazlea (j. 1943).
• 2021 - Enrique Vallespí Pérez, espainiar historialaria, prehistoriadorea eta arkeologoa (j. 1929).

Jaiak eta urteurrenak

• Sehaska egutegiko izendegia: Miren, Mirentxu eta Mirena.

Kanpo estekak

• Datuak: Q2828
• Multimedia: 22 August

Abuztuaren 21 | Urteko egutegi | Abuztuaren 23