Wikipedia:Houptsyte

Elsassisch

Buschur un wìllkumma uf dr àlemànnischa Wikipedia! D frei Enzyklopedi, wo àlla känna mìtmàche.

Àrtikel fìnde

Àrtikel noh Kàtegorie:
Àlle Kàtegorie • Brüüchtum • Ernährung • Geogràfi • Gschicht • Gsellschàft • Kunscht • Literàtür • Müsik • Nàtur • Person • Politik • Religion • Sport • Sproch • Technik • Verkehr • Wìrtschàft • Wìsseschàft

Themeportal: Regionàle Àrtikel Àlemànne Àlemànnisch Bade Bàde-Wirttebärg Basel Elsàss Friburg Liachtastei Schwiiz Schwoba Vorarlberg
Geogràfi Gschìcht Gsellschàft Kunscht Lìteràtür Müsik Nàtür Politik Religion Sport Sproch Technik Wìsseschàft

Sunschtigs: Àrtikelindex vu A bis Z • Bsunders güeta Àrtìkel • Lasige Àrtikel • Àrtìkel noh Dialekt • Audioufnàhme vu Àrtikel • Ufnàhme vu Dialektwerter • A Fàbel ìn verschìdne Dialekt ìwersetza • Àlemànnische Ortsnamme • Àlemànnische Diernamme • Àlemànnische Pflànzenamme

D Àlemànnischa Wikipedia

D àlemànnischa Wikipedia ìsch a Enzyklopedi ìn da Dialekta vum àlemànnischa Sprochrüüm, àlso vu dr ditscha Schwiz, vum Elsàss, vu Lìechtestei, vu Owerbàda, vum Schwowalànd un vu Vorarlberg.

D Enzyklopedi wàchst durch d frèiwìlliga Hìlf vu àlla, wo ebbis ìn ìhrem Dialekt wann bitràga. Àlla Itràga känna vu alla Bsuacher gschrìwa un gändert wara. Àlla sìn harzlig iglàda mìtz'màcha. Brìnga Èier Wìssa ii un halfa a so mìt, s Àlemànnischa z pflega, ufz'warta un z'erhàlta. D erschta Schrìtt sìn gànz eifàch!

Wer mìr vu dr Àlemànnischa Wikipedia sìn un wàs mìr wann, fìndsch ìn unserm Profil.

D Ìnhàlt vu dr Wikipedia därf frèi kopiart un verbreitet wara.

Bis jetz gìt's bi dr àlemànnischa Wikipedia 29.793 Àrtìkel.

Àrtìkel vu dr Wucha: Brig

Brig (wallisertitsch Brig [briːg], franzöösisch Brigue, italienisch Briga) isch en Gemeindeteil vo Brig-Glis im Schweizer Kanton Wallis.

Brig ligt uf era Hechi vo 681 m ü. M. am Südufer vom Rottu, wie d Rhône da heisst. Zwischu de Berner Alpen und de Walliser Alpen glägu, isch d Stadt der Üsgangspunkt fer d Hauptstrasse 9 bzw. Europastrasse 62 uber de Simplonpass Richtig Italie. Wenigi Kilometer nördlich befinudt schich z UNESCO-Welterbe Aletschgebiet mit dum grechstu Gletscher vo de Alpe. D Stadt isch umgäbu vo de Bärga Glishorn (2'525 m ü. M.), Fülhorn (2'736 m ü. M.) und Sparrhorn (3'021 m ü. M.). D weschtlich glägno Kantonshöiptstadt Sittu isch 54 km entfärnt.

Der Namu Brig geit uf keltisch *briga «Hügel, Hügelfeschtig» zrug. Urkundlich erschtmals isch d Ortschaft 1215 als Briga erwähnt choo.

Erschti urgeschichtlichi Funda stammunt üs der Bronze- und üs der jungeru Eisenzeit (La-Tène). Umfassender sind die uf der Glisersita. Üsfüehrlichi Üsgrabige iner Waldmatta z Gamsu zeigunt, dass iner zweitu Hälfti vom 7. Jahrhunert vor Christus en Sidlig entstandu isch. Vor und in der römischu Epocha isch die Sidlig vergressrut choo. Später wärdunt verschiduni Sidligsphase nahgwissu. (…dr gànz Àrtìkel lasa)

Friahjera Àrtìkel vu dr Wucha:

Hàsch gwìsst ...

d Myriam Kloster

... dàss sìch d’ Volleybàll-Liga vun La Réunion üss dr Orgànisàzioon vu da Indian Ocean Island Games z’ruckgezooga hàt, wial d Myriam Kloster d’ Kriteeria fìrs Mìtmàcha nìt ärfìllt hàt?
... dass s Tüütsch Wöörterbuech e Katedraale un e Kataschtrooffe sei?
... dass s Kulturzäntrum Brämgarte s ältischte Autonome Kulturzäntrum vo de Schwiz isch, wo ganz ohni öffentlichi Subventione uschunt?
... dass dìè hochè Erwartungè vo dè Milidärs an d Baanschtrèggi Duttlingè-Inzigkofè nit erfüllt worrè sin?
... dass dr Johann Jacob Speiser als äidgenössische Münzexpärte e Münzreform het sölle duurefüere und die kantonaale und andere inländischen Wäärige abschaffe?
... dass d Konkordia AG für Druck und Verlag vu Lehrer grindet woren isch zum Härstelle un Verchaufe vu Schuelbiecher un anderi Schrybware?

Àlemànnischa Nochrìchte:

23. Mai 2023:
Mundart steht beim Musikfestival Em Bebbi sy Jazz in Basel im Fokus (Badische Zeitung)
22. Mai 2023:
Ein Abend der Dialektvielfalt in der Gigelberghalle (Schwäbische Zeitung)
18. Mai 2023:
Magazin: Stellen Sie Ihre Mundartfrage! (SRF)
15. Mai 2023:
KI übersetzt Mundart: Noch «verheitlicht» die KI das Schweizerdeutsch (SRF)

Meh Nochrìchte uf Dialäkt-Neuigkeite

27. Mai

Schawuot

1525: Zwelf Däg no dr Niderlag in dr Schlacht bi Frankenhausen wird dr Thomas Müntzer (Bild), ain vu dr Buurefierer im Dytsche Buurechrieg, im thüringische Mühlhausen hiigrichtet.
1564: Dr Gämfer Reformator Johannes Calvin stirbt.
1653: Z Tournai wird s Grab vum Frankechenig Childerich I. entdeckt.
1906: Z Essen wird di 6. Sinfoni („Tragischi Sinfoni“) vum Gustav Mahler urufgfiert.