Sovjet-Uny

Uny fan Sosjalistyske Sovjetrepubliken Союз Советских Социалистических Республик Sojuz Sovjetskich Socialističeskich Rjespublik
1922 – 1991
flagge	wapen
Russysk: Пролетарии Всех Стран, Соединяйтесь! Proletarii Vsjech Stran, Sojedinjajtjes’! ("Proletariërs Aller Lannen, Ferienje Jimme!")
geografyske lokaasje
polityk
haadstêd	Moskou
offisjele taal	Russysk
steatsfoarm	federaasje fan republiken
ûntstien út	● Russyske S.F.S.R. ● Transkauk. S.F.S.R. ● Oekraynske S.S.R. ● Wytrussyske S.S.R. ● Bûchaarske S.S.R. ● Folksrep. Gorazmje ● Estlân ● Letlân ● Litouwen ● Folksrepublyk Tûva
opgien yn	● Ruslân ● Armeenje ● Azerbeidzjan ● Estlân ● Georgje ● Kazachstan ● Kirgyzje ● Letlân ● Litouwen ● Moldaavje ● de Oekraïne ● Oezbekistan ● Tadzjikistan ● Turkmenistan ● Wyt-Ruslân
no diel fan	sjoch by "opgien yn"
sifers
ynwennertal	293 miljoen (1991)
befolkingstichtens	13,1 / km²
oerflak	22.402.200 km² (wêrfan 22% wetter)
bykommende ynformaasje
folksliet	De Ynternasjonale
muntienheid	roebel
tillefoan	+7
ISO 3166-koade	SU
ynternetekstinsje	.su

De Sovjet-Uny waard opgerjochte yn 1922, nei de Russyske revolúsje. De offisjele namme wie Uny fan Sosjalistyske Sovjetrepubliken, ôfkoarte as USSR, yn it Russysk en mei Syrillysk alfabet wie dat СССР (sprek út as SSSR). Yn 1991 waard de uny ûntbûn en krigen alle 15 republiken fan 'e âlde Sovjet-Uny ûnôhinklikens.

Lieders fan it regear

• Vladimir Lenin 1917-1922
• Josef Stalin 1922-1953
• Georgij Malenkov 1953
• Nikita Chrûsjtsjov 1953-1964
• Leonid Brezjnev 1964-1982
• Joeri Andropov 1982-1984
• Konstantin Tsjernenko 1984-1985
• Michaïl Gorbatsjov 1985-1991

Ideology

De idelogyske begjinsels dy't de bases foarme fan ynlânske en bútenlânske polityk fan 'e Sovjet-Uny en fan it sosjaal-ekonomyske systeem fan it ryk, waard it Marksisme, in wichtige streaming fan it kommunisme. Neffens dy ideology wie it stribjen fia in perfekt sosjalistysk systeem in kommunistyske heilsteat te wurden. Njonken dat soe de Sovjet-Uny bydrage oan de wrâldrevolúsje dêr't it Marksisme fan útgiet. Lenin soarge yn de Sovjet-Uny foar in polityk-ekonomysk systeem wat op dy Marksistyske ideology oanslute moast, it Leninisme.

Militêr

Ut it bolsjewistyske folksleger fan de Russyske Revolúsje groeide letter it Reade Leger. It Reade Leger (nei nammeferoaring yn 1946: Sovjet-leger) omfieme de lânmacht, loftmacht, loftferdigening (fan 1948 ôf) en de Strategyske Rakettroepen (fan 1960 ôf). It Reade Leger foarme mei de Sovjet-marine de definsje fan de Sovjet-Uny.

De KGB soarge dêrneist foar de steatsfeilichheid.

Wichtige dagen

Datum	Fryske namme	Russyske namme	Oanfolling
1 jannewaris	Nijjier	Новый Год
7 jannewaris	Ortodokske Kryst	Православное Рождество
23 febrewaris	Dei fan it leger	День Советской Армии и Военно-Морского Флота	Febrewarisrevolúsje 1917; oprjochting fan it Reade leger 1918.
8 maart	Ynternasjonale Frouljusdei	Международный Женский День
1 maaie	Earste Maaie	Первое Мая - День Солидарности Трудящихся	Dei fan de Arbeid
9 maaie	Oerwinningsdagen	День Победы	Nazy-Dútslân oerwûn yn 1945
7-8 novimber	Sosjalistyske Oktoberrevolúsje	Седьмое Ноября	Oktoberrevolúsje 1917; hjit no: День Примирения

Audio

• De krêft fan 'e Sovjets, troch Vladimir Lenin.

Sjoch ek

• Ruslân
• Russyske skriuwers