Uztailaren 18

Uztailaren 18a gregoriotar egutegiaren urteko ehun eta laurogeita hemeretzigarren eguna da, 200.a bisurteetan. 166 egun falta dira urtea amaitzeko.

Jaiotzak Euskal Herrian María Maeztu Jaiotza: Gasteiz, 1881 eta 1882 Heriotza: Mar del Plata, 1948ko urtarrilaren 7a Asun Balzola Jaiotza: Bilbo, 1942 Heriotza: Madril, 2006ko ekainaren 22a Marisa González Jaiotza: Bilbo, 1943 Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Munduan Nelson Mandela Jaiotza: Mvezo, 1918 Heriotza: Houghton Estate (en) , 2013ko abenduaren 5a William Makepeace Thackeray Jaiotza: Kalkuta, 1811 Heriotza: Londres, 1863ko abenduaren 24a Hendrik Lorentz Jaiotza: Arnhem, 1853 Heriotza: Haarlem, 1928ko otsailaren 4a Hyacinthe Rigaud Jaiotza: Perpinyà, 1659 eta 1659 Heriotza: Paris, 1743ko abenduaren 29a Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Artikulurik ez duten Uztailaren 18ko jaiotzak Yevgeny Yevtushenko • Henri Salvador • Eskuz gaurkotu Heriotzak Euskal Herrian Francisco Javier Saenz de Oiza Jaiotza: Kaseda, 1918ko urriaren 12a Heriotza: Madril, 2000 Lucio Urtubia Jaiotza: Cascante, 1931ko otsailaren 18a Heriotza: Parisko 20. barrutia, 2020 Amadeo Gartzia de Salazar Jaiotza: Gasteiz, 1886ko martxoaren 31 eta 1887ko martxoaren 31 Heriotza: Espainia, 1946 Virgilio Leret Jaiotza: Iruñea, 1902ko abuztuaren 23a Heriotza: Melilla, 1936 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Munduan Jane Austen Jaiotza: Steventon (Hampshire), 1775eko abenduaren 16a eta 1775 Heriotza: Winchester, 1817 Caravaggio Jaiotza: Milan, 1571ko irailaren 29a (egutegi gregorianoa) Heriotza: Porto Ercole (en) , 1610 Jan van Eyck Jaiotza: Maaseik, 1390 eta 1385 (egutegi gregorianoa) Heriotza: Brujas, 1441 Antoine Watteau Jaiotza: Valenciennes, 1684ko urriaren 10a eta 1684 Heriotza: Nogent-sur-Marne, 1721 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Artikulurik ez duten Uztailaren 18ko heriotzak Hector Malot • Cliff Edwards • Haruma Miura • Vasily Polenov • Vítězslav Novák • Rajesh Khanna • António Vieira • Princess Elisabeth of Hesse and by Rhine • Eskuz gaurkotu

Gertaerak 64 - Erromako Sute Handia jazo zen, merkatari auzo baten piztua eta berehala hiri osoara zabaldu zena. 1536 - Ingalaterran aita santuaren agintea ezeztu zen. 1925 - Adolf Hitler austriarrak Mein Kampf manifestua (irudian) argitaratu zuen. 1936 - Espainiar militar talde batek, Franco eta Mola generalak buru zirela eta eskuineko alderdien laguntzaz, Gerra Zibila ekarriko zuen estatu kolpea eman zuen Espainiako II. errepublikaren gobernuaren aurka. 1898 - Marie Curiek eta Pierre Curiek elementu berri bat aurkitu zuten: Polonioa + Gertaera gehiago... Egutegia << Uztaila >> Al As Az Og Or Lr Ig 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 2023 Aurreko eta hurrengo urteetan 2020: larunbata 2021: igandea 2022: astelehena 2024: osteguna 2025: ostirala 2026: larunbata Izendegia Santutegia: Marina Augas Santaskoa, Teodosia Konstantinoplakoa, Frederiko Utrechtekoa, Bruno Segnikoa Seaska egutegia: Atharratz/Atarrabia eta Ilora.

Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.

---

Gertaerak

Euskal Herria

• 1980 - ETAk Ramon Ledo Taboada zibila hil zuen Bergaran.

Mundua

• 64 - Erromako Sute Handia jazo zen, merkatari auzo baten piztua eta berehala hiri osoara zabaldu zena.
• 1536 - Ingalaterran aita santuaren agintea ezeztu zen.
• 1936 - Espainiar militar talde batek, Franco eta Mola generalak buru zirela eta eskuineko alderdien laguntzaz, Gerra Zibila ekarriko zuen estatu kolpea eman zuen Espainiako II. errepublikaren gobernuaren aurka.
• 1994 - Argentinan AMIAren aurkako atentatua izan zen.
• 2006 - 40 hildako Libanon Israelen bonbardaketen indiskriminatuen ostean. Milaka atzerritarrek euren enbaxaden bitartez Beirutetik ihes egin zuten.
• 2010 - Irakeko Radwaniya-en egondako atentatuetan 43 pertsona hil ziren.

Arte eta kultura

Euskal Herria

• 1934 - Antonio Arozenaren Mox, Miss, Xapi! antzezlana irratian eman zuten.
• 1982 - Elizondon Nafarroa Oinez jaialdia ospatu zen.

Mundua

• 1953 - Gentlemen Prefer Blondes filma estreinatu zen, Howard Hawksek zuzendu eta Marylin Monroe eta Jane Russellek aktoreek antzeztu zutelarik.

Zientzia eta teknologia

Mundua

• 1898 - Marie Curiek eta Pierre Curiek elementu berri bat aurkitu zuten: Polonioa

Kirolak

Mundua

• 1995 - Frantziako Tourra: Fabio Casartelli txirrindulari italiarra hil zen Col de Portet d'Aspet mendatea jaisten ari zenean izandako erorikoaren zaurien ondorioz.

Jaiotzak

Euskal Herria

• 1833 - Pedro Biteri, gipuzkoar idazlea, aberats eta filantropo ospetsua (h. 1908).
• 1873 - Federico Ugalde, bizkaitar arkitektoa (h. 1968).
• 1881 - María Maeztu, euskal pedagogo eta hezitzailea (h. 1948).
• 1886 - Francisco Basterretxea, euskal herritar politikari eta abokatua (h. 1975).
• 1917 - Luis Ibarra, arabar enpresaburu eta politikaria, Gasteizko alkatea (h. 1983).
• 1919 - Ignacio Larrauri, eusko-filipinar futbolaria (h. 2001).
• 1929 - Antonio Álvarez Solís, espainiar kazetaria, Euskal Herrian lan egindakoa (h. 2020).
• 1935 - Julen Kaltzada, bizkaitar apaiza eta euskal idazlea (h. 2017).
• 1938 - Julen Lekuona, euskal idazlea, abeslaria, eta musikagilea (h. 2003).
• 1942 - Asun Balzola, bizkaitar ilustratzaile, idazle eta itzultzailea (h. 2006).
• 1943 - Fernando Casado, Casado, euskal herritar pilotaria (h. 2003).
• 1945 - Marisa González, bizkaitar artista, argazkilaritza, bioarte eta bideo-artea landu dituena.
• 1946 - Antonio Frechilla, bizkaitar atleta ohia, Villoldon.
• 1950 - Iñaki Iriarte, arabar saskibaloi entrenatzaile ohia.
• 1952 - Jasone Salaberria, bizkaitar linguista eta irakaslea (h. 2021).
• 1956 - Javier Mendiburu, bizkaitar saskibaloi jokalari ohia.
• 1959 - Maite Sarasua, gipuzkoar politikaria.
• 1963 -
  • Fernando García Macua, bizkaitar abokatua eta Athletic Clubeko presidente ohia.
  • Gari, gipuzkoar abeslaria, Hertzainak taldeko abeslaria.
• 1965 - Begoña M. Jugo, bizkaitar biologo eta genetika irakaslea.
• 1977 - Lupe del Río, bizkaitar aktorea.
• 1978 - Ainhoa Murua, gipuzkoar igerilari eta triatleta.
• 1987 - Nerea Gorriti, gipuzkoar aktorea.
• 1989 - Arkaitz Ruiz, nafar futbolaria.
• 1991 - Haritz Orbe, bizkaitar txirrindularia.
• 1992 - Alain González Estíbalez, arabar txirrindularia.
• 1993 - Fernando Rubio, nafar futbolaria.
• 1995 - Ainhoa Urien, bizkaitar pilotaria eta idazlea.
• 1997 - Jon Ander Peña, Peña II.a, gipuzkoar esku huskako pilotaria.
• 2002 - Sem Westerveld, gipuzkoar atezaina.

Mundua

• 1552 - Rodolfo II.a, Germaniako Erromatar Inperio Santuko enperadorea (h. 1612).
• 1635 - Robert Hooke, ingeles zientzialaria (h. 1703).
• 1659 - Jacint Rigau-Ros, kataluniar pintorea (h. 1743).
• 1670 - Giovanni Bononcini, italiar musikagile eta biolontxelo-jotzailea (h. 1747).
• 1794 - Feargus O'Connor, langile klasearen aldeko irlandar politikaria (h. 1855).
• 1811 - William Makepeace Thackeray, ingeles kazetaria eta eleberrigilea (h. 1864).
• 1821 - Pauline Viardot, frantziar mezzosopranoa eta musikagilea (h. 1910).
• 1837 - Vasil Levski, bulgariar iraultzailea (h. 1873).
• 1843 - Virgil Earp, estatubatuar marshalla (h. 1905).
• 1848 - W. G. Grace, ingeles kriket-jokalaria, "kriket modernoaren aitatzat" hartu (h. 1915).
• 1849 - Hugo Riemann, alemaniar musikologoa (h. 1919).
• 1853 - Hendrik Lorentz, holandar fisikaria, 1902ko Fisikako Nobel Saria (h. 1928).
• 1855 - Axel Paulsen, norvegiar izotz-gaineko patinatzailea (h. 1938).
• 1856 - Giacinto Morera, italiar matematikaria eta fisikaria, analisi konplexuan aditua (h. 1909).
• 1861 - Lucien Simon, frantziar margolaria (h. 1945).
• 1864 - Ricarda Huch, alemaniar poeta eta historialaria (h. 1947).
• 1867 - Margaret Brown, estatubatuar socialite-a, aktibista eta filantropoa (h. 1932).
• 1871 - Giacomo Balla, italiar margolari, arte irakasle eta olerkaria (h. 1958).
• 1874 - Cathal Brugha, irlandar iraultzaile eta politikaria (h. 1922).
• 1881 - Antonia Maymón, espainiar pedagogo arrazionalista, militante naturista, anarkista, feminista eta idazlea (h. 1959).
• 1883 - Lev Borisovitx Kamenev, sobietar politikaria (h. 1936).
• 1887 - Vidkun Quisling, norvegiar politikari ultraeskuindarra (h. 1945).
• 1888 - Margarita Xirgu, espainiar aktore eta antzerki zuzendaria (h. 1969).
• 1890 - Frank Forde, Australiako 15. lehen ministroa (h. 1983).
• 1891 - Aloisia Veit, Adolf Hitlerren senidea eta pertsona desgaituen suntsiketaren biktima (h. 1940).
• 1894 - Isaac Babel, ukrainar idazlea (h. 1940).
• 1900 - Nathalie Sarraute, errusiar-frantziar idazlea (h. 1999).
• 1906 - Clifford Odets, estatubatuar antzezle eta antzerkigilea (h. 1963).
• 1909 -
  • Andrei Andreievitx Gromyko, Sobiet Goreneko Presidiumeko presidentea (h. 1989).
  • Mohammed Daoud Khan, Afganistango lehen presidentea (h. 1978).
• 1914 -
  • Jo Cals, Herbehereetako lehen ministroa (h. 1971).
  • Gino Bartali, Ginetaccio, italiar txirrindularia (h. 2000).
• 1918 - Nelson Mandela, apartheidaren aurkako ekintzailea, Hegoafrikako lehendakaria eta 1993ko Bakearen Nobel Saria (h. 2013).
• 1921 - John Glenn, estatubatuar politikari eta astronauta (h. 2016).
• 1922 -
  • Thomas Kuhn, estatubatuar pentsalaria, zientziaren filosofian ekarpen garrantzitsuan egin zituena (h. 1996).
  • Ken Noritake, japoniar futbolaria (h. 1994).
• 1925 -
  • François Augiéras, frantziar idazle eta margolaria (h. 1971).
  • Shirley Strickland, abiadura eta hesidun lasterketetan espezializatutako australiar atleta (h. 2004).
• 1926 -
  • Ángel Crespo, gaztelaniazko poeta eta hainbat hizkuntzatatik gaztelaniarako itzultzailea (h. 1995).
  • Joshua Fishman, estatubatuar hizkuntzalaria (h. 2015).
• 1927 -
  • Antonio García-Trevijano, ideologia errepublikanoko espainiar politikari eta pentsalaria (h. 2018).
  • Kurt Masur, alemaniar orkestra-zuzendaria (h. 2015).
• 1930 - Juan García Atienza, valentziar idazlea eta dokumentalista (h. 2011).
• 1931 - Walter Vidarte, uruguaiar aktorea (h. 2011).
• 1933 - Syd Mead, estatubatuar diseinatzaile industriala (h. 2019).
• 1935 - Ben Vautier, suitzar jatorriko frantziar artista.
• 1937 -
  • Roald Hoffmann, estatubatuar kimikari teorikoa, 1981eko Kimikako Nobel Saria.
  • Hunter S. Thompson, estatubatuar kazetari eta idazlea (h. 2005).
• 1938 -
  • John Connelly, ingeles futbolaria (h. 2012).
  • Ian Stewart, eskoziar musikaria eta teklatu jotzailea, The Rolling Stones taldearen sortzaileetakoa (h. 1985).
  • Paul Verhoeven, herbeherear zinema zuzendaria, gidoigilea eta ekoizlea.
• 1940 -
  • James Brolin, zinema eta telebistako estatubatuar aktorea.
  • Peter Mutharika, Malawiko presidente ohia.
• 1942 -
  • Giacinto Facchetti, italiar futbolaria.
  • Paul McCartney, ingeles abeslaria eta musikaria.
• 1945 -
  • Ugo Ferrante, italiar futbolaria (h. 2004).
  • Paul Ginsborg, ingeles historialari eta teorialari politikoa, italiar nazionalizatua (h. 2022).
• 1948 - Hartmut Michel, alemaniar biokimikaria, 1988ko Kimikako Nobel Saria.
• 1949 - Axel Honneth, alemaniar filosofo eta soziologoa.
• 1950 - Richard Branson, ingeles enpresaburu, negoziogizon eta abenturazalea, Virgin markaren sortzaile eta jabea.
• 1951 -
  • Elio Di Rupo, Belgikako lehen ministroa.
  • Margo Martindale, estatubatuar aktorea.
• 1957 -
  • Nick Faldo, ingeles golf-jokalari ohia, historiako hoberenetakoa.
  • Keith Levene, ingeles musikaria, The Clash taldeko sortzaileetako bat (h. 2022).
• 1961 - Elizabeth McGovern, estatubatuar aktore eta abeslaria.
• 1962 - Jack Irons, Pearl Jam eta Red Hot Chili Peppers taldeetako estatubatuar bateria-jolea.
• 1963 - Marc Girardelli, austriar jatorriko luxenburgotar eskiatzaile ohia, munduko eskiatzaile handienetakoa.
• 1967 -
  • Vin Diesel, estatubatuar aktore, idazle, zinema zuzendari eta ekoizlea.
  • Amar Osim, bosniar futbolari ohia eta entrenatzailea.
• 1968 - Melissa Lucio, heriotza zigor polemikoan kondenatutako estatubatuarra.
• 1969 - Elizabeth Gilbert, estatubatuar idazlea.
• 1975 - M.I.A., ingeles rapeatzaile, abeslari, musika-ekoizle eta ekintzailea.
• 1976 - Elsa Pataky, espainiar aktorea.
• 1979 - Jaska Raatikainen, Children of Bodom taldeko bateriajolea.
• 1980 - Kristen Bell, estatubatuar aktorea.
• 1981 - Michiel Huisman, nederlandar aktorea, musikaria eta abeslaria.
• 1982 -
  • Priyanka Chopra, indiar abeslari, aktorea eta 2000ko Miss Mundua.
  • Rachel McKinnon, kanadar filosofia irakaslea, txirrindularia eta pertsona transgeneroen eskubideen aldeko ekintzailea.
• 1988 - Tomáš Hampl, txekiar saskibaloi jokalaria.
• 1990 -
  • Saúl Álvarez, Canelo, mexikar boxeolaria.
  • Linn da Quebrada, brasildar aktorea eta abeslaria eta LGBT pertsonen eta pertsona beltzen eskubideen aldeko ekintzailea.
• 1991 - Rubén Peña, espainiar futbolaria.
• 2000 - Angelina Melnikova, errusiar gimnasta-artistikoa.

Heriotzak

Euskal Herria

• 1830 - Jose Luis Munarritz, nafar idazle, itzultzaile eta kritikaria, Madrilen (j. 1762).
• 1936 -
  • Virgilio Leret, nafar hegazkinlari eta ingeniaria, 1936ko estatu-kolpean fusilaturiko lehendabiziko ofiziala, Melillan (j. 1902).
  • José Rodríguez-Medel, Nafarroako Guardia Zibilaren komandantea Espainiako Bigarren Errepublikan, Iruñean eraila (j. 1888).
• 1947 - Amadeo Gartzia de Salazar, arabar mediku eta futbol entrenatzailea, Deportivo Alavéseko entrenatzailea (j. 1886).
• 1968 - Teresa Eskoriatza, gipuzkoar kazetari eta idazlea (j. 1891).
• 1980 - Jose Domingo Ugartetxea, bizkaitar musikari eta erlijioso karmeldarra (j. 1888).
• 1988 - Alberto Onaindia, bizkaitar apaiza (j. 1902).
• 1996 - Martin Ugarte, Saletxe, euskal idazlea (j. 1916).
• 2000 - Francisco Javier Saenz de Oiza, nafar arkitektoa (j. 1918).
• 2008 - Venancio Orbe, bizkaitar apaiz katoliko pasiotarra, Peruko Moyobambako gotzaina izandakoa, Liman (j. 1927).
• 2013 - Julian Lajos, esku huskako nafar pilotaria (j. 1940).
• 2017 - Mixel Thikoipe, baxenabartar idazle, musikari eta euskaltzalea (j. 1948).
• 2020 - Lucio Urtubia, nafar igeltseroa eta militante anarkista (j. 1931).

Mundua

• 1100 - Godofredo Bouillongoa, Behe Lorrenako dukea eta gudaria.
• 1194 - Guy Lusignangoa, Jerusalemgo Erresuma eta Zipreko erregea (j. c. 1150)
• 1548 - Paskual Andagoiakoa, arabarra, Espainiako Armadako militarra, konkistatzailea eta esploratzailea (j. 1495).
• 1566 - Bartolomé de las Casas, espainiar elizgizona eta misiolaria (j. c. 1484).
• 1591 - Jacobus Gallus, esloveniar musikagilea (j. 1550).
• 1610 - Caravaggio, italiar margolaria, pintura barrokoaren sorkuntzan eragin handia izan zuena (j. 1571).
• 1721 - Antoine Watteau, frantziar pintorea (j. 1684).
• 1792 - John Paul Jones, estatubatuar itsas armadako militarra (j. 1747).
• 1817 - Jane Austen, ingeles idazlea (j. 1775).
• 1868 - Emanuel Leutze, germano-estatubatuar margolaria (j. 1816).
• 1872 - Benito Juárez, Mexikoko presidentea (j. 1806).
• 1890 - Christian Heinrich Friedrich Peters, alemaniar astronomoa (j. 1813).
• 1892 - Thomas Cook, Thomas Cook & Son bidaia-agentziaren sortzaile ingelesa (j. 1808).
• 1909 - Karlos Maria Borboi Austria-Estekoa, espainiakoa izenaz erregegai karlista (j. 1848).
• 1924 - Àngel Guimerà, kataluniar idazlea (j. 1845).
• 1931 - Oskar Minkowski, alemaniar fisiologo eta patologoa (j. 1858).
• 1936 - La Argentina, espainiar-argentinar dantzari eta koreografoa (j. 1890).
• 1937 - Julian Bell, britainiar poeta, Espainiako Gerra Zibilean eraila (j. 1908).
• 1938 - Maria Errumaniakoa, Errumaniako erregina ezkontidea (j. 1875).
• 1943 - Jean Alavoine, frantziar txirrindularia (j. 1888).
• 1948 - Baldassarre Negroni, italiar zinema-zuzendari eta gidoigilea (j. 1877).
• 1967 - Humberto de Alencar Castelo Branco, Brasilgo presidente eta diktadorea (j. 1897).
• 1968 - Corneille Heymans, belgikar fisiologoa, 1938ko Medikuntzako Nobel Saria (j. 1892).
• 1972 - Liubov Jegorova, errusiar ballet-dantzaria, koreografoa eta irakaslea (j. 1880).
• 1973 - Jack Hawkins, britaniar aktorea (j. 1910).
• 1979 - Rita Montagnana, italiar politikaria, Italiako Alderdi Komunistaren buruzagia eta parlamentaria (j. 1895).
• 1982 - Roman Osipovitx Jakobson, errusiar hizkuntzalari eta filologoa (j. 1896).
• 1988 - Nico, alemaniar abeslaria, musikaria, modeloa eta aktorea (j. 1938).
• 1990 -
  • André Chastel, frantziar idazle eta historialaria (j. 1912).
  • Georges Dargaud, frantziar argitaratzailea, komikien edizioan espezializatua (j. 1911).
  • Yun Bo-seon, Hego Koreako presidentea (j. 1897).
• 1993 - Jean Negulesco, errumaniar-estatubatuar zinema-zuzendaria (j. 1900).
• 1995 - Fabio Casartelli, italiar txirrindularia (j. 1970).
• 1996 - José Manuel Fuente, espainiar txirrindularia (j. 1945).
• 1997 -
  • James Goldsmith, britainiar-frantziar finantza-gizona (j. 1933).
  • Eugene Shoemaker, estatubatuar astronomoa eta geologoa, planetologia zientziaren sortzaileetako bat (j. 1928).
• 2000 - Enrique de Gandía, argentinar historialaria eta idazlea (j. 1904).
• 2002 - Victor Emery, britainiar fisikaria (j. 1933).
• 2005 - William Westmoreland, estatubatuar jenerala (j. 1914).
• 2012 -
  • Jean François-Poncet, Akitaniako Eskualde Kontseiluko presidente bitartekaria (j. 1928).
  • Frances Spence, ENIAC konputagailuaren jatorrizko programatzaileetako bat (j. 1922).
• 2017 - Max Gallo, frantziar politikari, historialari eta idazlea (j. 1932).
• 2018 -
  • Adrian Cronauer, AEBetako Aire Armadako sarjentu eta disc jockeya (j. 1938).
  • Burton Richter, estatubatuar fisikaria, 1976ko Fisikako Nobel Saria (j. 1931).
• 2020 - Juan Marsé, kataluniar eleberrigilea, 50eko Belaunaldiko Bartzelonako Eskolako kidea (j. 1933).
• 2021 - Michel Husson, frantziar ekonomialaria, estatistikaria eta ekintzaile politikoa, mugimendu altermundialistako kidea (j. 1949).
• 2022 - Claes Oldenburg, suediar-estatubatuar eskultorea (j. 1929).

Jaiak eta urteurrenak

• Sehaska egutegiko izendegia: Atharratz/Atarrabia eta Ilora.

Kanpo estekak

• Datuak: Q2730
• Multimedia: 18 July

Uztailaren 17 | Urteko egutegi | Uztailaren 19