Apirilaren 24

Apirilaren 24a gregoriotar egutegiaren urteko ehun eta hamalaugarren eguna da, 115garrena bisurteetan. 251 egun falta dira urtea amaitzeko.

Jaiotzak Euskal Herrian Antso VII.a Nafarroakoa Jaiotza: Tutera, 1154 Heriotza: Tutera, 1234ko apirilaren 7a Juanma Garate Jaiotza: Irun, 1976 Oskar Tabuenka Jaiotza: Bilbo, 1971 Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Munduan Leonardo da Vinci Jaiotza: Anchiano (en) , 1452 Heriotza: Amboise, 1519ko maiatzaren 2a Barbra Streisand Jaiotza: Brooklyn, 1942 Shirley MacLaine Jaiotza: Richmond, 1934 Philippe Pétain Jaiotza: Cauchy-a-la-Tour, 1856 Heriotza: Port-Joinville (en) , 1951ko uztailaren 23a Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Artikulurik ez duten Apirilaren 24ko jaiotzak Stafford Cripps • Isadore Singer • Eskuz gaurkotu Heriotzak Euskal Herrian Pedro Aranatz Jaiotza: Tutera, 1740ko maiatzaren 2a Heriotza: Cuenca, 1820 Bittor Garaigordobil Jaiotza: Abadiño, 1915eko urriaren 17a Heriotza: Bilbo, 2018 Luis Mazzantini Jaiotza: Eibar, 1856ko urriaren 10a Heriotza: Madril, 1926 Aitzol Aramaio Jaiotza: Ondarroa, 1971 Heriotza: Ondarroa, 2011 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Munduan Daniel Defoe Jaiotza: Ward of Cripplegate (en) , 1660ko irailaren 13a, 1660ko apirilaren 3a eta 1660ko irailaren 30a Heriotza: Moorfields (en) , 1731 Max von Laue Jaiotza: Koblentza, 1879ko urriaren 9a Heriotza: Mendebaldeko Berlin, 1960 Filippo Brunelleschi Jaiotza: Florentzia, 1377 (egutegi gregorianoa) eta 1376 (egutegi gregorianoa) Heriotza: Erroma, 1446 Willa Cather Jaiotza: Gore (en) , 1873ko abenduaren 7a eta 1873 Heriotza: Manhattan, 1947 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Artikulurik ez duten Apirilaren 24ko heriotzak Karin Boye • Clifford D. Simak • Sathya Sai Baba • Władysław Bartoszewski • Vladimir Komarov • Hans Kramers • Sergei Yutkevich • Carl Ludwig • Eskuz gaurkotu

Gertaerak Multilateralismoaren eta Bakearen aldeko Diplomaziaren nazioarteko Eguna K. a. 1184 - Greziar soldaduak Troian sartu omen ziren Troiako Zaldia erabiliz (irudian). 1898 - Espainiak gerra deklaratu zien Estatu Batuei. Ondorioz Kuba, Puerto Rico, Filipinak eta Guam galdu zituen. 1915 - Armeniar genozidioa hasi zen Otomandar Inperioan, Konstantinopoliseko ehunka armeniar atxilotu eta erbesteratu zituztenean. 1955 - Bandungeko batzarra amaitu zen, Asia eta Afrikako lerrokatu gabeko 29 estatuk kolonialismoa, arrazakeria eta Gerra Hotza gaitzetsi zuten goi-bilera. 1990 - Hubble espazio teleskopioa jaurtiki zuten. + Gertaera gehiago... Egutegia << Apirila >> Al As Az Og Or Lr Ig 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 2023 Aurreko eta hurrengo urteetan 2020: ostirala 2021: larunbata 2022: igandea 2024: asteazkena 2025: osteguna 2026: ostirala Izendegia Santutegia: Maria Kleofasena, Benedetto Menni, Fidel Sigmaringengoa, Maria-Eufrasia Pelletier Seaska egutegia: Ibai eta Zühartz/Zuhartze.

Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.

---

Gertaerak

Euskal Herria

• 2006 - Euskal Y-a eraikitzeko akordioa sinatu zuten Euskal Autonomi Erkidegoko eta Espainiako administrazioek.
• 2010 - Paul Bilbao Kontseiluko idazkari nagusi berria izendatu zuten.
• 2012- Francoren Armadak Elgeta hartu eta elgetar ugari fusilatu eta bortxatu zituen egunaren 75. urteurrenean, haren ondorengo den Espainiako Armadak Elgetan maniobrak egin zituen.

Mundua

• K. a. 1184- greziarrak Troian sartu omen ziren Troiako Zaldia erabiliz.
• 1898 - Espainiak gerra deklaratu zien Estatu Batuei. Ondorioz Kuba, Puerto Rico, Filipinak eta Guam galdu zituen.
• 1915 - Armeniako genozidioa: Turkiak XX. mendeko lehen genozidioa burutu zuen, milioi t'erdi armeniar akabatuz.
• 1916 - Dublin hirian Irlandar Pazko Altxamendua hasi zen.
• 1918 - Gurdi blindatuen arteko historiako lehen borroka gertatu zen Lehen Mundu Gerran.
• 1968 - Maurizio Nazio Batuen Erakundean (NBE) sartu zen.
• 1980 - Jordi Pujol Kataluniako Generalitateko presidente aukeratu zuten.
• 2006 - Egiptoko Dahab herrian egondako hiru leherketak 30 hildako eragin zituzten.
• 2010 - 6,1eko lurrikara Indonesian, Moluka uharteetan.
• 2013 -
  • Alepoko meskita handiko minaretea (XI. mendekoa) suntsitu zuten bonba baten ondorioz.
  • Bangladesheko hiriburua den Dhakatik hurbil, Savar Upazilan, 8 solairuko eraikin komertzial bat lurrera etorri zen, 1.129 hildako eta 2.500 zauritu utziz. Istripu hau izan da terrorismoak ez eragindako hondamendirik hilgarriena.

Arte eta kultura

Euskal Herria

• 1943 - Don Manolito, Pablo Sorozabalen musika eta Luis Fernández eta Anselmo C. Carreñoren libretoa duen zarzuela estreinatu zen Madrilgo Victoria antzokian.

Mundua

• 1982 - Nicole-en "Ein Bißchen Frieden"ek Eurovision txapelketako XXVII. edizioa irabazi zuen Alemaniaren izenean, Harrogate-en (Erresuma Batua).

Zientzia eta teknologia

Mundua

• 1817 - Lehenengo bizikleta prototipoa, pedalik gabea, Karl Drais baroiak ezagutarazi zuen.
• 1990 - Hubble espazio teleskopioa jaurtiki zuten.
• 2003 - Genomaren sekuentzia osatu zuten.

Jaiotzak

Euskal Herria

• 1678 - Pedro Agirre, militar eta esploratzaile euskalduna.
• 1767 - Josef Imatz, gipuzkoar ekonomialari eta politikaria (h. 1834).
• 1880 - Fidel Fuidio, arabar erlijioso marianista eta arkeologoa (h. 1936).
• 1882 - Joe Anduran, lapurtar errugbilaria (h. 1914).
• 1894 - Trinidad Urtasun, nafar bertsolari eta okina, Perpetua Saragueta idazlearen senarra (h. 1978).
• 1898 - Fidela Bernat, erronkariera edo Erronkariko euskalkia hitz egiteko gai zen azken pertsona (h. 1991).
• 1932 - Karmelo Etxenagusia, euskal idazlea, euskaltzain urgazlea eta Bilbo elizbarrutiko gotzain laguntzailea (h. 2008).
• 1933 - Patxi Iraola, gipuzkoar bertsolaria, epailea eta gai-jartzailea (h. 2019).
• 1942 - Ángel García de Dios, nafar langile eta politikaria.
• 1943 -
  • Jean-Michel Ezponda, lapurtar errugbilari ohia.
  • Andres Gandarias, bizkaitar txirrindularia (h. 2018).
• 1949 - Pedro de la Sota, euskal zinema zuzendari eta gidoigilea, Buenos Airesen.
• 1954 - Txema Montero, bizkaitar politikaria.
• 1955 - Teresa Calo, gipuzkoar aktore eta gidoigilea.
• 1959 -
  • Patxi Salaberri Zaratiegi, nafar euskalaria.
  • Juanan Urkijo, gaztelaniazko arabar idazlea.
• 1960 - Donato Larretxea, nafar aizkolaria, XX. mendeko handienetakoa.
• 1971 - Oskar Tabuenka, bizkaitar futbolari ohia.
• 1972 - Jorge Pérez, nafar igerilari ohia, tximeleta eta libre estiloetan aditua.
• 1976 - Juanma Garate, gipuzkoar txirrindularia.
• 1977 - Javier Lombraña, bizkaitar futbolari ohia.
• 1985 - Iraia Iturregi, bizkaitar futbolaria.

Mundua

• 757 - Hixam I.a, Kordobako II. emir omeiarra (h. 796).
• 1086 - Ramiro II.a Aragoikoa, Aragoiko erregea (h. 1157).
• 1533 - Gilen I.a Orange-Nassaukoa, Orangeko printzea eta Nassauko kondea (h. 1584).
• 1575 - Jakob Böhme, alemaniar kristau mistikoa eta teologoa (h. 1624).
• 1581 - San Bizente Paulekoa, frantziar apaiz erromatar katolikoa (h. 1660).
• 1620 - John Graunt, demografiaren eta estatistikaren aitzindaria (h. 1674).
• 1706 - Giovanni Battista Martini, italiar musikagilea (h. 1784).
• 1743 - Edmund Cartwright, ingeles apaiz asmatzailea (h. 1823).
• 1774 - Jean Itard, hezkuntza bereziaren eta haurraren psikiatriaren aitzindaria (h. 1838).
• 1787 - Mathieu Orfila, frantziar sendagile eta kimikaria (h. 1853).
• 1796 - Karl Leberecht Immermann, alemaniar idazlea (h. 1840).
• 1815 - Anthony Trollope, ingeles eleberrigilea (h. 1882).
• 1845 - Carl Spitteler, suitzar idazlea, 1919ko Literaturako Nobel Saria (h. 1924).
• 1846 - Marcus Clarke, australiar idazle eta kazetaria (h.1881).
• 1849 - Joseph Gallieni, frantziar militarra (h. 1916).
• 1856 - Philippe Pétain, Frantziako Estatuburua (h. 1951).
• 1859 - Pedro Planas Basagañas, Balergo destakamenduko espainiar soldadua (h. 1913).
• 1871 - Ioannis Metaxas, greziar militar, politikari eta diktadorea (h. 1941).
• 1876 - Erich Raeder, alemaniar almirantea (h. 1960).
• 1878 - Fidel Dávila, espainiar militarra (h. 1962).
• 1880 - Gideon Sundback, suediar ingeniaria, kremaileraren sortzailea (h. 1954).
• 1892 - Albert Mayer, Lehen Mundu Gerran hil zen lehen soldadu alemaniarra (h. 1914).
• 1895 - Joseph Putz, frantziar militarra, Bilboko guduan Eusko Gudarosteko 1. dibisioa zuzendu zuena (h. 1945).
• 1897 - Benjamin Lee Whorf, estatubatuar hizkuntzalari eta suteen prebentziorako ingeniaria (h. 1941).
• 1903 - José Antonio Primo de Rivera, espainiar politikaria, Falange Española alderdiaren sortzailea (h. 1936).
• 1904 - Willem de Kooning, estatubatuar margolaria eta eskultorea (h. 1997).
• 1905 - Robert Penn Warren, estatubatuar idazlea (h. 1989).
• 1912 - Víctor Ruiz Iriarte, espainiar idazle eta antzerkigilea (h. 1982).
• 1918 - Fernando Díaz-Plaja, kataluniar historialaria, saiakeragilea eta narratzailea (h. 2012).
• 1919 -
  • Glafkos Kliridis, Zipreko presidentea (h. 2013).
  • César Manrique, kanariar artista (h. 1992).
• 1926 -
  • Florinda Chico, espainiar aktorea (h. 2011).
  • Thorbjörn Fälldin, Suediako lehen ministroa (h. 2018).
• 1930 -
  • Richard Donner, estatubatuar zinema zuzendari eta ekoizlea (h. 2021).
  • José Sarney, Brasilgo presidentea.
• 1931 - Bridget Riley, britainiar margolaria, Op Art arte-mugimenduko margolari aipagarrienetako bat.
• 1934 - Shirley MacLaine, estatubatuar aktorea.
• 1936 -
  • Akwasi Afrifa, Ghanako estatuburua (h. 1979).
  • Jill Ireland, ingeles aktorea (h. 1990).
  • Robert McCartney, britainiar abokatu eta politikaria, Britainia Handiko Alderdi Unionistako buruzagi nagusi ohia.
• 1940 - Sue Grafton, eleberri poliziakoen estatubatuar idazlea (h. 2017).
• 1941 -
  • Richard Holbrooke, estatubatuar politikaria eta diplomatikoa (h. 2010).
  • E. J. Potter, estatubatuar motozikleta diseinatzaile eta lasterkaria (h. 2012).
• 1942 -
  • Silvia Federici, italiar-estatubatuar idazle, irakasle eta ekintzaile feminista.
  • Barbra Streisand, estatubatuar aktore eta abeslaria.
• 1943 - David Morrell, kanadar idazlea, John Rambo pertsonaia sortzeagatik ezaguna.
• 1945 - Larry Tesler, gizakien eta ordenagailuen arteko elkarrekintzen alorrean lan egin zuen estatubatuar informatikaria (h. 2020).
• 1947 -
  • Josep Borrell, PSOEko espainiar politikaria.
  • Roger D. Kornberg, estatubatuar biokimikari eta unibertsitate irakaslea, 2006ko Kimikako Nobel Saria.
• 1949 - Véronique Sanson, frantziar abeslaria eta musikagilea.
• 1951 -
  • Christian Bobin, frantziar idazlea (h. 2022).
  • Enda Kenny, Irlandako Taoiseacha.
• 1952 - Jean Paul Gaultier, frantziar jostuna.
• 1954 - Mumia Abu-Jamal, afroamerikar ekintzailea eta kazetaria.
• 1955 - Volker Mehrmann, alemaniar matematikaria.
• 1956 - Hisashi Kato, japoniar futbolari ohia.
• 1957 -
  • Sandra Mihanovich, argentinar abeslari eta aktorea.
  • Bamir Topi, Albaniako presidentea.
• 1959 - Eren Keskin, turkiar abokatua eta giza eskubideen aldeko ekintzailea.
• 1961 - Tetsuya Totsuka, japoniar futbolari ohia.
• 1964 -
  • Cedric the Entertainer, estatubatuar aktorea.
  • Djimon Hounsou, benindar-estatubatuar aktore eta modeloa.
• 1966 - Alessandro Costacurta, italiar futbolaria.
• 1968 -
  • Aidan Gillen, irlandar aktorea.
  • - Jorge Medina Barra, afro-boliviar herriaren eskubideen aldeko aktibista (h. 2022).
  • Hashim Thaçi, Kosovoko presidentea.
• 1969 - Rory McCann, eskoziar aktorea.
• 1971 - Alejandro Fernández, ranchera estiloko mexikar kantaria.
• 1973 -
  • Sachin Tendulkar, indiar kriket jokalaria, Kriketeko historiako bateatzailerik onenetarikoa.
  • Lee Westwood, ingeles golfaria.
• 1975 -
  • Sebastian Bieniek, alemaniar gidoilari, ekoizle, margolari, aktore eta zinema zuzendaria (h. 2022).
  • Nora Navas, kataluniar aktorea.
• 1977 -
  • Nicolas Cazalé, frantziar aktorea eta modeloa.
  • Rebecca Mader, ingeles modelo eta aktorea.
• 1981 -
  • Xavier Aldekoa, Afrikako gaietan berezitutako kataluniar kazetaria.
  • Marcus Tulio Tanaka, japoniar futbolaria.
  • Jasmine Trinca, italiar aktorea.
• 1982 -
  • Kelly Clarkson, estatubatuar kantautore, konpositore, aktore eta aurkezlea.
  • Maria Kalesnikava, bielorrusiar musikaria eta ekintzaile politikoa.
  • David Oliver, estatubatuar atleta ohia, hesi proba motzetan aditua.
• 1985 - Joséphine Jobert, frantziar aktorea.
• 1988 - Oleksandra Xevtxenko, Femen protesta taldeko ukrainar ekintzaile feminista.
• 1989 - Elīna Babkina, letoniar saskibaloi-jokalaria.
• 1992 - Yuki Kobayashi, japoniar futbolaria.
• 1997 -
  • Lydia Ko, hegokorear-zeelandaberritar golflaria.
  • David Martinez Canovas, TheGrefg, espainiar youtuberra.
• 2000 - Roberto López Alcaide, espainiar futbolaria.

Heriotzak

Euskal Herria

• 1890 - Felipe Uhagon, bilbotar bankaria eta Bilboko alkatea (j. 1822).
• 1926 - Luis Mazzantini, euskal zezenketaria, Madrilen (j. 1856).
• 1934 - Juan Ignazio Uranga, euskal olerkaria (j. 1863).
• 1959 - Sabino Bidegain, nafar militar frankista, Madrilen (j. 1875).
• 1961 - Élie Lambert, lapurtar arte-historialaria, Parisen (j. 1888).
• 1999 - Ramón Vizcaíno, bizkaitar enpresa-gizona (j. 1907).
• 2011 -
  • Aitzol Aramaio, euskal zinema zuzendari eta gidoilaria (j. 1971).
  • Jose Manuel Uribarri, euskal ingeniari eta politikaria (j. c. 1935).
• 2018 - Bittor Garaigordobil, bizkaitar apaiza (j. 1915).
• 2019 - Carlos Pera, bizkaitar mediku eta politikaria, Calpen (j. 1952).

Mundua

• 1479 - Jorge Manrique, gaztelaniazko olerkaria.
• 1521 - Juan de Padilla, gaztelar aristokrata (j. 1490).
• 1530 - Jacopo Sannazaro, italiar poeta eta humanista (j. 1458).
• 1671 - François Vatel, Nicolas Fouqueten eta Luis II.a Borboi-Condékoa printzearen sukaldari eta etxezaina (j. 1631).
• 1731 - Daniel Defoe, ingeles idazlea (j. 1660).
• 1783 - Grigori Orlov, Errusiako aitonen seme eta politikaria, Petri III.a tsarraren aurkako matxinoa (j. 1734).
• 1803 - Adélaïde Labille-Guiard, frantziar margolaria, historia gaietan berezitua (j. 1749).
• 1822 - Giovanni Battista Venturi, italiar fisikaria (j. 1746).
• 1852 - Vasili Zhukovski, errusiar olerkaria (j. 1783).
• 1874 - Octave Tassaert, frantziar margolari, litografo eta grabatzailea (j. 1800).
• 1885 - Nísia Floresta, brasildar hezitzailea, idazlea eta poeta, Brasilen feminismoaren aitzindaritzat joa (j. 1810).
• 1891 - Helmuth Karl Bernhard von Moltke, prusiar militarra (j. 1800).
• 1914 - Benedetto Menni, italiar apaiza (j. 1841).
• 1924 -
  • Ferdinand Arnodin, frantziar ingeniari eta industriagizona, Bizkaiko Zubiaren egilea (j. 1845).
  • Granville Stanley Hall, estatubatuar hezitzailea eta psikologoa (j. 1846).
• 1929 - José María Pascual del Pobil, espainiar aristokrata eta politikaria, Bizkaiko gobernadore zibila (j. 1847).
• 1939 - Louis Trousselier, frantziar txirrindularia (j. 1881).
• 1942 -
  • Louis Bernacchi, belgikar-tasmaniar fisikaria eta astronomoa (j. 1876).
  • Lucy Maud Montgomery, kanadar haur literatura egilea (j. 1874).
  • Leonor Serrano Pablo, espainiar pedagogoa, legelaria, abokatua eta idazle feminista (j. 1890).
• 1947 - Willa Cather, estatubatuar eleberrigilea (j. 1873).
• 1948 - Manuel Ponce, mexikar musikagilea (j. 1882).
• 1960 - Max von Laue, alemaniar fisikaria, 1914ko Fisikako Nobel Saria (j. 1879).
• 1962 - Emilio Prados, 27ko belaunaldiaren idazlea eta poeta andaluziarra (j. 1899).
• 1964 - Gerhard Domagk, alemaniar patologo eta bakteriologoa, 1939]]ko Medikuntzako Nobel Saria (j. 1895).
• 1974 -
  • Bud Abbott, estatubatuar aktore eta ekoizlea (j. 1897).
  • Franz Jonas, Austriako presidentea (j. 1899).
• 1976 - Mark Tobey, estatubatuar margolaria (j. 1890).
• 1980 - Alejo Carpentier, kubatar idazle eta musikologoa, errealismo magikoaren aitzindaritzat joa (j. 1904).
• 1986 -
  • Antonio Rosón Pérez, Galiziako Xuntako lehenengo presidentea (j. 1911).
  • Wallis Simpson, Windsorko dukesa,, estatubatuar socialitea, Eduardo VIII.a Erresuma Batukoarekin ezkondu zena (j. 1896).
• 1989 - Edgar Sanabria, Venezuelako presidentea (j. 1911).
• 1993 - Oliver Tambo, hegoafrikar politikaria eta giza eskubideen aldeko ekintzailea (j. 1917).
• 1996 - Vincenzo Torriani, Patroia, Italiako Giroko zuzendaria 1949tik 1992ra (j. 1918).
• 1998 -
  • Yakov Malkiel, judu jatorriko estatubatuar filologoa eta hizkuntzalaria (j. 1914).
  • Mel Powell, estatubatuar musikagilea, piano-jotzailea eta musika-irakaslea (j. 1923).
  • Christiane Rochefort, frantziar eleberrigile feminista (j. 1917).
• 2001 - Roger Laporte, frantziar idazlea (j. 1925).
• 2004 - Estee Lauder, izen bereko kosmetika enpresaren sortzailea (j. 1906).
• 2005 -
  • Fei Xiaotong, txinatar soziologo eta antropologoa (j. 1910).
  • Ezer Weizman, Israelgo 7. presidentea (j. 1924).
• 2010 - Pierre Hadot, frantziar filosofo, filologo eta historialaria (j. 1922).
• 2014 -
  • Hans Hollein, austriar arkitekto post-modernoa (j. 1934).
  • Tadeusz Różewicz, poloniar olerkari, antzerkigile eta itzultzailea (j. 1921).
• 2017 - Don Gordon, estatubatuar zinema eta telebistako aktorea (j. 1926).
• 2021 - Christa Ludwig, alemaniar mezzosopranoa (j. 1928).

Jaiak eta urteurrenak

• Sehaska egutegiko izendegia: Ibai eta Zühartz/Zuhartze.
• Multilateralismoaren eta Bakearen aldeko Diplomaziaren nazioarteko Eguna

Kanpo estekak

• Datuak: Q2529
• Multimedia: 24 April

Apirilaren 23 | Urteko egutegi | Apirilaren 25