Woɗɓe Winndannde
|
Laamlaamateeri Maali a na jeyaa e dawlaaji Afirik hiirnaangeeri mawɗi, feeñunooɗi e jamaanu ngu annduɓe taariika innirta jamaanu hakkundeewu maa yontaaji hakkundeeji.
Duttorɗe kaalooje ko faati e laamlaamu Maali keewaani, hay goodɗe ɗee laaɓtaani, tee luggiɗaani. Ko ɗum addani yimɓe luurdude heen haa hannde. Kollitgol duttorɗe tuugaaɗe ngam jangtaade daartol laamlaamu Maali....
Janngi winndannde haa ɗo...
|
Habaruuji
|
Aba un gelle ɗer fombina fuuna ɗun Naajeeriya ɗen e luumorɗe caaka Diiwal Abiya. Tiggal tigguɗe diiwal Abiya ɗer 1991 Aba henɗa ma hasiɗiɗi hukumaji pamari inɗe maaji Aba fombina Aba woyla. Aba fombinajun ton ke gelle mawɗe caaka e ɗen fiɗuugo ɓerɗe ɗun Abiya diiwal fombina-fuuna Naajeeriya. Eɗun joɗori e faaro Aba. Aba eɗon wodi sareji ɗuɗɗi baano; Aba-ukeziukwu, Aba, Obuda-Aba, Umuokpoji-Aba e luttuɗe. Gelleji gaɗa ohazu kauti gamma laamu ka Aba ɗun tiggi ɗun faaro gam e heeɗugo ɗun yii Igbo ɓe Naajeeriya eɗau luumo geɓal maɓɓe ɗen e gaɗa ɗen solji’en Saliɓɓe joinaama ɗen e hakkilango inare laamu boɗejo British ɗer eɗun haade kerol bankiwal hirna eta dallol Aba ɗen e gal hakkuɗe guttuɗi laawii arɗugal yaari Patakwal, Owarri, Umuahia, Ikot, Ekpene, e Ikot-Abasi. Gelle ɗen lattake kautirɗe ɗun kagaji deem ɗun laamu boɗejo ngaaɗi ummini laawol ndiiyam dogga haa yaari Patakwal. Aba un gelle mawɗe yiɓaaɗe e tigga ɗe shaaka ɗer inare lattiɗe fiititinɗe famarɗe gelleji e sareji yimɓe uslɓe Aba un ngwa. Aba ɗun ɓuri anɗirki ɗun e firoji e ɗenbo mawɗe ɗuɗɗe gelle nɗer fombina-fuuna Naajeeriya hisaago 2016 Aba ƙiyastake ɗuuɗirka yimɓe 2,534,265 un diiwal haaɗe ɗer ngal jomirawotiggi.
Janngi winndannde haa ɗo...
|
A anndi...?
|
Ndiyam (e ganndal kimiiyu H2O) Ko memtinaari (maceer) Sariindi e dow leydi haa e boowal Leydi, teeŋti noon e nder ko Wuuri, Sabu alaa ko Wuurata nguurndam ɗam ngannduɗen ɗam tawa ndiyam heƴaani heen.
Neɗɗo tan ina waɗi ndiyam ko ina abboo e 65% e teddeendi mum, ndiyam ina mooɓi ko ina abboo e 72% e wertaango leydi, 97% e majjam ko kaaɗɗam, ko heddi koo woni mbelɗam hono caaɗli (canɗi), beeli e ilameeje e maaje.
No ndiyam woodiri e leydi?
Ko heewi na haalee heen, ko ɓuri jaalaade ko ndiyam ummii ko e weeyo, haayre ndiyam moolanaande yani e leydi, ilni ndi haa ndi hawri, oon saha tawi ko e ndi wuli sanne, ɗam ƴeri faade dow, toɓooji nduumii ko juuti haa ɗam waawi deeƴude e dow leydi, tawi laral leydi dow ngal ɓuuɓi waawi huufude ndiyam e mbaadiiji kala e ballal kammu.
Ndiyam ko soppoo-joloo waɗata hakkunde leydi e kammu, so naange wulii, hello ndiyam maaje dow ngo suurka yanta e waaƴo puɗi, cuurki kii ƴeɓa (roondoo dow), nde wonnoo dow na ɓuuɓi, cuurki kii rennda fenndo, wonta duule, tedda, toɓa, saakitoo e dow leydi, kadi refta ɗo rewnoo wonta duule.
Ndiyam na tawee e mbaadiiji 3, ɓooɗde(haayre), ndeelam e henndu (cuurki), ɗam fuɗɗotoo fenndaade ko 0°C, ɗam wonta haayre so nguleeki jokkii ustaade, ɗam wontata henndu (cuurki) ko 100°c, hakkunde 0°C e 100°C ɗam tawetee e mbaadi ndeelam, ngoo waylo-waylo noon fawi ko e ɓittigol kammu (pression atmosphérique)
Janngi winndannde haa ɗo...
|
|
Autres Wikipédias en langues africaines qui ne sont pas parmi les grandesOther African-language Wikipedias that are not among the large ones
Afrikaans ·
Akan ·
አማርኛ ·
Bamanankan ·
Chi-Chewa ·
chiShona ·
chiTumbuka ·
Dagbanli ·
Ɛʋɛ ·
Gĩkũyũ ·
هَوُسَ ·
Igbo ·
isiXhosa ·
isiZulu ·
Kinyarwanda ·
Kirundi ·
Kiswahili ·
Kongo ·
Lingala ·
Luganda ·
Malagasy ·
Malti ·
Oromoo ·
Sängö ·
seSotho ·
Setswana ·
SiSwati ·
Soomaaliga ·
ትግርኛ ·
Tshivenda ·
Twi ·
Wolof ·
Xitsonga ·
Yorùbá ·
|