Һайланған мәҡәлә
|
Баһрам Гур фирүзә йәшел һарайҙа. 1524/1525 йылғы миниатюра. Герат мәктәбе. Метрополитен-музей, Нью-Йорк
«Ете гүзәл» (фарс. هفت پیکر — Хафт пайкар) — фарсы поэзияһы классигы Низами Гәнжәүиҙең 1197 йылда фарсы теленда яҙылған һәм «Хәмсә» исемле йыйынтығына ингән дүртенсе поэмаһы. Әҫәр Мараға хакимы Әләәтдин Көрпә-Арслан ибн Ағ-Сонғорға бағышланған. Поэманың исемен ике төрлө тәржемә итеп була — «ете портрет» тип тә, «ете гүзәл» тип тә. Әҫәрҙең исеменән үк уға метафора хас булыуы күренә. Низами һүҙ уйнатыу аша уға ике мәғәнә һалынған исем биргән.
Поэманың сюжетына сәсәни шаһы Баһрам Гур (420—439 йылдар) тураһында риүәйәт ятҡан. Поэманың яртыһын тиерлек Баһрамдың ҡатындарының ете хикәйәһе тәшкил итә, был батшабикәләр ете сатыр һарайҙа йәшәй, һәр сатыр, боронғо мифологияға ярашлы, берәй планетаға һәм аҙнаның бер көнөнә бағышлана һәм төҫө лә шуға бәйле.
↪ дауамы…:
Исемлек (122) | Үҙгәртеү
|
|
|
1 март юбилярҙары
|
тулы исемлек
- Баҡыев Мөхәмәт Ғәбиҙулла улы (1928—9.02.1995), партия органдары хеҙмәткәре. 1962 йылдан КПСС-тың Баймаҡ, 1965 йылдан Ҡыйғы, 1975—1984 йылдарҙа — Ғафури район комитеттарының беренсе секретары. Башҡорт АССР-ының 6—8-се саҡырылыш Юғары Советы депутаты. КПСС-тың 24-се съезы делегаты (1971). Ленин, Октябрь Революцияһы, Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ, Халыҡтар Дуҫлығы һәм «Почёт Билдәһе» ордендары кавалеры. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһы Ғафури районының Ҡарлы ауылынан.
- Йосопов Харрас Ғәлиәкбәр улы (1928—12.02.2006), ғалим-башҡорт теле белгесе, педагог. 1956—2003 йылдарҙа Стәрлетамаҡ дәүләт педагогия институтының өлкән уҡытыусыһы, кафедра мөдире, тел һәм әҙәбиәт факультеты деканы. Филология фәндәре кандидаты (1956). Башҡорт АССР-ы мәктәбенең атҡаҙанған уҡытыусыһы (1988), СССР-ҙың мәғариф отличнигы (1980), РСФСР-ҙың халыҡ мәғарифы отличнигы (1964).
- Баҡтыбаев Дәмин Хәмит улы (1933—2016), малсы. 1946—1965 һәм 1977—1992 йылдарҙа Хәйбулла районы Фрунзе исемендәге колхоздың мал ҡараусыһы, 1966—1977 йылдарҙа — һарыҡ көтөүсеһе. «Почёт Билдәһе» ордены кавалеры (1986). Сығышы менән ошо райондың Аҡъяр ауылынан.
- Зайцев Михаил Алексеевич (1938—8.07.2010), комсомол, партия, хужалыҡ һәм дәүләт органдары хеҙмәткәре. 1995—1999 йылдарҙа Башҡортостан Республикаһы Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай Рәйесе, Башҡорт АССР-ының 12-се саҡырылыш Юғары Советы һәм 1-се саҡырылыш Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай депутаты. 1997—1999 йылдарҙа Рәсәй Федерацияһы Федераль Йыйылышының Федерация Советы ағзаһы. Башҡортостан Республикаһы хеҙмәтләндереү тармағының атҡаҙанған хеҙмәткәре (1998). Өфө ҡалаһының почётлы гражданы.
- Мәхмүтйәнов Ринат Сәлих улы (1938),төҙөүсе. 1973—1992 йылдарҙа «Востокнефтезаводмонтаж» тресының идарасыһы. РСФСР-ҙың атҡаҙанған төҙөүсеһе. Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ, Халыҡтар Дуҫлығы һәм Салауат Юлаев ордендары кавалеры. Өфө ҡалаһының Орджоникидзе районының почётлы гражданы.
- Аҡбарова Рәмилә Шәрифйән ҡыҙы (1943), малсы, йәмәғәтсе, күп балалы әсә. 1957—1993 йылдарҙа Дүртөйлө районы «Восток» колхозы һауынсыһы. Башҡорт АССР-ының 11-се саҡырылыш (1985—1990) Юғары Советы депутаты. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған малсыһы (1984). Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ (1982) һәм «Почёт Билдәһе» (1971) ордендары кавалеры. 2-се дәрәжә «Әсәлек миҙалы» менән бүләкләнеүсе (1982). Райондың почётлы гражданы (2011). Сығышы менән Миңеште ауылынан.
- Сөнәев Рәшит Әли улы (1943), ғалим-астрофизик. СССР Фәндәр академияһының мөхбир ағзаһы (1984), Рәсәй Фәндәр академияһы академигы (1992), Башҡортостан (1991) һәм Татарстан (1995) Республикалары Фәндәр академияларының почётлы академигы. Физика‑математика фәндәре докторы (1973), профессор (1987). Рәсәй Федерацияһының Дәүләт премиялары (2000, 2016) лауреаты. Сығышы менән Ташкент ҡалаһынан.
- Аткин Юнир Тәжетдин улы (1948—23.07.2012), агроном, ауыл хужалығы, партия һәм профсоюз органдары хеҙмәткәре. 1975 йылдан Баймаҡ районы «Алға» колхозының партком секретары, 1979 йылдан «Урал» колхозы рәйесе, 1989—1991 һәм 1995 йылдан «Баймаҡ» совхозының бүлексә идарасыһы, 1999—2001 йылдарҙа агросәнәғәт хеҙмәткәрҙәре һөнәри союзының район комитеты рәйесе. Башҡорт АССР-ы Юғары Советы Президиумының Почёт грамотаһы менән бүләкләнеүсе (1981). Сығышы менән ошо райондың Түбәнге Мәмбәт ауылынан.
- Толкачёв Константин Борисович (1953), ғалим-хоҡуҡ белгесе, эске эштәр һәм дәүләт органдары хеҙмәткәре. 1999 йылдан Башҡортостан Республикаһы Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай Рәйесе. Юридик фәндәр докторы (1998), профессор (1998). Рәсәй Федерацияһының (2008) һәм Башҡортостан Республикаһының (1997) атҡаҙанған юрисы, Рәсәй Федерацияһы Эске эштәр министрлығының почётлы хеҙмәткәре (2000). Эске хеҙмәт генерал‑майоры (1998).
- Вәлиева Зенфира Ғаяз ҡыҙы (1953), малсы. Балтас районы «Россия» хужалығының элекке машина менән һыйыр һауыу оҫтаһы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған ауыл хужалағы хеҙмәткәре.
- Сөләймәнов Айрат Мөҙәрис улы (1958), хужалыҡ органдары хеҙмәткәре, йәмәғәтсе. «Меркурий Инвест» идарасы компанияның генераль директоры. Башҡортостан Республикаһы Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай депутаты. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған сауҙа хеҙмәткәре. Сығышы менән хәҙерге Ҡырмыҫҡалы районының Ҡырмыҫҡалы ауылынан.
- Сирбаев Иҙрис Зәкәрйән улы (1968), таусы. Афған һуғышында ҡатшашыусы. 1992—2007 йылдарҙа Хәйбулла районындағы Бүребай тау-байыҡтырыу комбинаты эшсеһе. Почётлы таусы (2002). Сығышы менән ошо райондың Яңы Украинка ауылынан.
|
|