1983

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
1983
Eeuwen: 19e eeuw · 20e eeuw · 21e eeuw
Decennia: 1970-1979 · 1980-1989 · 1990-1999
Jaren: << · < · 1982 · 1983 · 1984 · > · >>
Maanden: jan · feb · mrt · apr · mei · jun
jul · aug · sep · okt · nov · dec
Calendar-nl.svg Jaartelling in verschillende culturen
Ab urbe condita: 2736 MMDCCXXXVI
Armeense jaartelling: 1432 – 1433
ԹՎ ՌՆԼԲ – ՌՆԼԳ
Chinese jaartelling: 4679 – 4680
己戌 – 庚亥
Christelijke jaartelling: 1983 MCMLXXXIII
Ethiopische jaartelling: 1975 – 1976
Hebreeuwse jaartelling: 5743 – 5744
Hindoekalenders:
- Vikram Samvat 2038 – 2039
- Shaka Samvat 1905 – 1906
- Kali yuga 5084 – 5085
Iraanse jaartelling: 1361 – 1362
۱۳۶۱ – ۱۳۶۲
Islamitische jaartelling: 1403 – 1404
١٤٠٤ – ١٤٠٣
Maçonnieke jaartelling: 5982 – 5983
Nuvola apps kuser.svg 1983 naar onderwerp Gnome-globe.svg
Lijst van landen
Overleden
Atlantisch orkaanseizoen
Auto's
Film
Muziek
Sport (categorie)
Crystal Clear mimetype vcalendar.png Gregoriaanse kalender van 1983

Het jaar 1983 is een jaartal volgens de christelijke jaartelling.

Gebeurtenissen[bewerken | brontekst bewerken]

januari
  • 1 – In de Vlaamse faciliteitengemeente Voeren (België), wordt de omstreden Franstalige José Happart geïnstalleerd als burgemeester. Burgemeester Happart weigert echter Nederlands te leren, wat in strijd is met de Belgische Grondwet.
  • 1 – Het United States Department of Defense Advanced Research Projects Agency (ARPA) verandert haar netwerkprotocol van NCP naar TCP/IP en markeert daarmee het begin van het internet zoals we het nu kennen. Het internetprotocol IP is een afspraak over de wijze waarop computernetwerken met elkaar communiceren.
  • 2 – De Engelse politie maakt bekend dat op 3 december 1982 de grootste bankroof uit de geschiedenis heeft plaatsgevonden. De buit bedraagt 10 miljoen Britse pond.
  • 5 – Het Warschaupact stelt de NAVO een niet-aanvalsverdrag voor. De reactie is lauw.
  • 8 – Een grote opstand breekt uit in de beruchte Sing Sing-gevangenis in New York.
  • 9 – Amerikaanse wetenschappers stellen voor het eerst ergens in het heelal een zwart gat vast. Het is 150.000 lichtjaar van de aarde verwijderd.
  • 17Nigeria gaat vanwege economische en politieke problemen bij verrassing over tot het uitwijzen van twee miljoen illegale buitenlanders. Van hen bestaat ongeveer de helft uit Ghanezen. In grote wanorde wordt iedereen gedwongen het land binnen een paar dagen te verlaten.
  • 19Klaus Barbie, een nazikopstuk, wordt gearresteerd in Bolivia en uitgeleverd aan Frankrijk.
  • In januari worden in Nederland de eerste drie patiënten geregistreerd met aids.
  • 23 – De eerste aflevering van The A-Team wordt uitgezonden.
  • 24 – In Rome krijgen 32 leden van de Rode Brigades levenslang, aan het einde van het proces over de ontvoering van en moord op de voormalige Italiaanse premier Aldo Moro, in de lente van 1978. Nog eens 27 verdachten krijgen kortere vrijheidsstraffen, vier mensen worden vrijgesproken.
  • 26 – Vanuit de VS wordt de in Nederland gebouwde satelliet IRAS gelanceerd, die met veel succes astronomisch onderzoek zal doen aan infrarode bronnen in het heelal.
februari
maart
april
mei
juni
  • 1 – De bevelvoerder van de Palestijnse strijdgroep El Fatah in Libanon, Mussa Awad, maakt bekend dat hij zich heeft aangesloten bij de opstand tegen het beleid van PLO-leider Yasser Arafat. Mussa Awad en anderen zoeken de harde confrontatie met Israël.
  • 8 – De 19de topconferentie van de Organisatie voor Afrikaanse Eenheid kan in de Ethiopische hoofdstad alleen maar doorgang vinden doordat het lid Polisario, de bevrijdingsbeweging die in de voormalige Spaanse Sahara (West-Sahara) strijd voert voor onafhankelijkheid van Marokko, afziet van deelname.
  • 9 – In Portugal vormt Mario Soares een centrumlinkse coalitie van socialisten (PS) en sociaaldemocraten (PSD), na een groot verkiezingsverlies van rechts.
  • 13 – Het Amerikaanse ruimteschip Pioneer 10, gelanceerd in 1972, verlaat het zonnestelsel. Er worden nog steeds signalen van opgevangen.
  • 14 – De EG-ministers die ontwikkelingssamenwerking in hun portefeuille hebben, worden het in Luxemburg eens over een budget voor de komende twee jaar ten behoeve van onmiddellijke hulpmaatregelen tegen de honger in de wereld.
  • 16 – In de Sovjet-Unie wordt Joeri Andropov nu ook tot voorzitter van het partijpresidium gekozen. In recordtijd heeft hij daarmee de drie belangrijkste ambten van staat en partij verworven: president, secretaris-generaal van de partij en voorzitter van de verdedigingsraad.
  • 22 – De Deense ‘belastingrebel’ Mogens Glistrup wordt negen jaar na het begin van de behandeling van zijn zaak tot drie jaar gevangenisstraf veroordeeld, vanwege belastingontduiking. Ook verliest hij zijn parlementszetel.
  • 23 – De geboorte van de eerste Belgische reageerbuisbaby in Leuven.
  • 24Syrië wijst PLO-leider Yasser Arafat uit. Dat is een reactie op de verwijten van Arafat dat Syrië de opstandige elementen binnen El Fatah zou hebben geholpen.
  • 26 – Bij de vervroegde parlementsverkiezingen in Italië lijden de christendemocraten het grootste verlies uit hun bestaan als partij en leveren zes procent in. Nog steeds zijn ze echter de grootste partij van het land, vóór de communisten.
juli
augustus
september
  • 1 – Een Zuid-Koreaans passagiersvliegtuig wordt boven het Russische grondgebied neergeschoten. Alle 269 passagiers en bemanningsleden komen om het leven. (Korean Air-vlucht 007).
  • 10Jon Brower Minnoch, de zwaarste man en de op een na zwaarste mens die ooit geleefd heeft, met als hoogst behaalde gewicht 635 kilogram, sterft aan Morbide obesitas op 41-jarige leeftijd.
  • 17 – De Bende van Nijvel overvalt de winkel Colruyt in Nijvel. Resultaat zijn 3 doden (1 agent en het koppel Fourez-Dewit).
  • 17 – De Russische minister van Buitenlandse Zaken Andrej Gromyko ziet af van deelname aan de op 20 september beginnende Algemene Vergadering van de VN in New York, omdat zijn veiligheid niet kan worden gewaarborgd. De Amerikaanse regering heeft de Russische luchtvaartmaatschappij Aeroflot landingsrecht in New York ontzegd, als reactie op het neerhalen van het Zuid-Koreaanse passagiersvliegtuig door het Sovjet-leger in Siberië.
  • 19Saint Kitts en Nevis wordt onafhankelijk.
  • 21 – Tijdens een massabetoging in Manilla tegen president Ferdinand Marcos van de Filipijnen opent de politie het vuur: er vallen 11 doden en 247 gewonden.
  • 23 – in Leek opent de Groninger Commissaris van de Koningen Henk Vonhoff de clickets-fabriek. Clickets zijn magnetische balletjes die kortstondig een rage veroorzaakten waardoor er honderden miljoenen stuks van worden verkocht. De onderneming zou echter in een financieel debacle eindigen, waarvan vooral bedenker G. Sebastiaan Vos de dupe werd.
  • 24 – In Monza, Noord-Italië, wordt het proces afgerond inzake de giframp in Seveso (1976). Diverse verantwoordelijken krijgen gevangenisstraffen tot vijf jaar.
  • 25 – de IJmuiderspoorlijn wordt voor reizigersvervoer gesloten door de Nederlandse Spoorwegen, nadat het moderniseringsplan en verlegging van de lijn definitief is afgewezen door minister Neelie Smit-Kroes. De lijn wordt ook wel IJmondlijn genoemd. Het goederenvervoer zal het nog uithouden tot 1995.
  • 27 – Het GNU-project wordt de eerste keer gepubliceerd op verschillende nieuwsgroepen.
  • Frankrijk stuurt troepen naar Tsjaad om de Libische invasie te weerstaan.
  • 30 – Het Grootsch Leidsch HeerenDispuut ExpresZo wordt opgericht.
oktober
Vredesdemonstratie op 29 oktober 1983 in Den Haag
  • 1 – Volgens het persbureau TASS demonstreren in Moskou 800.000 mensen tegen de voorgenomen plaatsing van Pershing II's en kruisraketten in West-Europa.
  • 5 – De Poolse vakbondsleider Lech Wałęsa krijgt de Nobelprijs voor de Vrede toegekend. De grote geldprijs die aan de onderscheiding is verbonden, wil Wałęsa ter beschikking stellen van de Rooms-Katholieke Kerk in Polen.
  • 6 – De Amerikaan Gino Perez is al de achtste beroepsbokser dit jaar die na een gevecht komt te overlijden.
  • 7 – Uitglijder van het Openbaar Ministerie in Nederland bij een grootschalige inval bij Tai chi-groep in muziekschool in Amsterdam wegens onterechte verdenking kinderverwaarlozing.
  • 8Simon Carmiggelt schrijft, een dag na zijn 70e verjaardag, zijn laatste "Kronkel" in Het Parool.
  • 9 – Bij een bomaanslag op een Zuid-Koreaanse regeringsdelegatie in Rangoon (Myanmar) komen 21 mensen om, onder wie vier Koreaanse ministers.
  • 11 – In Chili wordt de zesde nationale protestdag voor het eerst door de militaire regering toegestaan; in de hoofdstad Santiago komen circa 100.000 betogers op de been.
  • 17 – Nadat in september in België is gestaakt tegen de kortingen op de lonen, beginnen nu zeven weken stakingen van de ambtenaren in heel Nederland, uit protest tegen de voorgenomen korting van 3,5 procent op het salaris. Vuilophalers, personeel van het openbaar vervoer en PTT-diensten, politie en brandweer voeren actie. Actieleider Jaap van de Scheur, voorzitter van de ambtenarenbond Acop, wordt een nationale beroemdheid.
  • 17 – In België wordt het eerste kraslot geïntroduceerd: Presto van de Nationale Loterij.
  • 19 – De radicale premier van Grenada, Maurice Bishop, komt om bij een staatsgreep van de nog radicaler vicepremier Bernard Coard.
  • 22 – De Metropolitan Opera in New York viert het 100-jarig bestaan.
  • 23 – Op het hoofdkwartier van de Amerikaanse mariniers bij het vliegveld van Beiroet wordt een bomaanslag gepleegd, waarbij 241 Amerikanen worden gedood. Tegelijkertijd ontploft een bom bij het Franse hoofdkwartier, waarbij 58 Fransen worden gedood.
  • 23 – Zeer grote vredesbetoging vindt in Brussel plaats (vanaf Brussel Zuid richting Brussel Noord) tégen de installatie van kruisraketten van de NAVO op Belgisch grondgebied met een 400.000-tal betogers volgens de organisatoren (120.000 volgens de politie).
  • 25 – Er landen troepen van de VS en zes Caraïbische buurstaatjes op Grenada, naar verklaard wordt om een tweede Cuba in de regio te verhinderen.
  • 28 – Door een technische fout tijdens het opblazen van de schachttoren 3 van de Staatsmijn Emma worden vele gebouwen in de omgeving beschadigd.
  • 29 – In Den Haag vindt de grootste demonstratie uit de Nederlandse geschiedenis plaats. Aan de demonstratie tegen het plaatsen van kruisraketten op Vliegbasis Woensdrecht doen ongeveer 550.000 mensen mee. Tot de sprekers behoort verrassend prinses Irene.
  • 30 – De eerste democratische verkiezingen in Argentinië na zeven jaar militaire bezetting.
  • 31 – Het Britse Lagerhuis spreekt zich met 362 tegen 218 stemmen uit vóór plaatsing van de Amerikaanse kruisraketten in Engeland. Veertien dagen later is het eerste van deze atoomwapens geïnstalleerd en inzetbaar.
november
  • 2 – Twee derde van de blanke kiezers in Zuid-Afrika toont zich er in een referendum voorstander van dat 'Aziaten en kleurlingen' meer betrokken worden bij het politieke bedrijf. De zwarte meerderheid blijft zoals steeds zonder enige invloed. De VN verklaren half november de aanpassing van de Zuid-Afrikaanse grondwet onaanvaardbaar.
  • 6Turkije beleeft de eerste parlementsverkiezingen sinds de militaire machtsovername in 1980. Slechts enkele partijen is het toegestaan kandidaten te stellen. De overwinning gaat naar de conservatieve ‘Moederlandpartij’. Turgut Özal wordt premier.
  • 8Aardbeving in Luik met een sterkte van 5,0 op de schaal van Richter. Hierbij vallen twee doden en tientallen gewonden.
  • 9Freddy Heineken wordt, samen met zijn chauffeur Ab Doderer, ontvoerd.
  • 9 – Het Franse parlement ratificeert het Rijn-zoutverdrag, dat een einde moet maken aan de lozingen door de Franse kalimijnen en de Zwitserse en Duitse chemische industrie in de Rijn.
  • 15Rauf Denktaş roept in het Turkse gedeelte van Cyprus het onafhankelijk staatje Noord-Cyprus uit. Alleen Turkije erkent zijn regering.
  • 17 – Oprichting van het Zapatistisch Nationaal Bevrijdingsleger in Chiapas, Mexico.
  • 18 – Het Amerikaanse Congres keurt voor 1984 een recordbegroting voor defensie goed van 249,8 miljard dollar.
  • 22 – Het parlement van Noorwegen spreekt zich met een meerderheid van één stem uit vóór plaatsing van nieuwe middellange-afstandsraketten in Europa.
  • 23 – Bij de ontwapeningsgesprekken in Genève over middellange-afstandsraketten breekt de Russische delegatie de onderhandelingen af zonder dat een afspraak wordt gemaakt over hervatting daarvan. Intussen arriveren de eerste Pershing II-raketten in de Bondsrepubliek Duitsland.
  • 25 – Onder bemiddeling van Syrië en Saudi-Arabië komen de verschillende Palestijnse strijdgroepen in Tripoli een bestand overeen. In december zal de omstreden PLO-leider Yasser Arafat de stad verlaten.
  • 27 – Bij de grootste demonstratie uit de geschiedenis van Uruguay gaan in de hoofdstad Montevideo 400.000 mensen de straat op om te betogen voor herstel van de democratie, vrijheid en werk.
  • 30 – Na drie weken komt de politie op het spoor van de schuilplaats en Freddy Heineken en Ab Doderer worden bevrijd.
  • 30Microsoft brengt de eerste MS-Word-versie op de markt.
  • Nederland wordt getroffen door een ambtenarenstaking. Wekenlang wordt het huisvuil niet opgehaald en de post niet bezorgd.
december
  • 8 – De voormalige Britse minister van buitenlandse zaken Lord Carrington wordt zonder tegenstemmers gekozen tot nieuwe Secretaris-generaal van de NAVO en opvolger van Joseph Luns die in 1984 zal vertrekken.
  • 8 – Er komt ook een einde aan de gesprekken over begrenzing van strategische bewapening en tweezijdige troepenbeperking in Europa.
  • 9 – De dertien landen van de OPEC worden het eens over bevriezing van de prijs van aardolie en over een systeem van quoteringen. De meeste landen zullen zich echter niet aan de afspraken houden.
  • 17IRA-bomaanslag op het Londense warenhuis Harrods, waarbij zes mensen om het leven komen.
  • 17 – In de laatste wedstrijd van de kwalificatieronde voor het EK voetbal 1984 wint Spanje met 12-1 van Malta, net voldoende om zich te plaatsen ten koste van Nederland. Er gaan stemmen op dat spelers van Malta zijn omgekocht.
  • 17 – Bij een wraakactie wordt de Amsterdamse seksclub Casa Rosso in brand gestoken; vijftien mensen komen om in de vlammen.
  • 20PLO-leider Yasser Arafat en 4.000 aanhangers zitten al vanaf half november door rebellen uit eigen gelederen ingesloten in de Libanese stad Tripoli. Onder druk van de wereldopinie kunnen ze worden geëvacueerd met vijf Griekse schepen.
  • 29 – De VS kondigen aan dat ze op zo kort mogelijk termijn uit de UNESCO zullen stappen, omdat die VN-organisatie overmatig gepolitiseerd is en een ongebreidelde groei in de financiële behoefte vertoont.
zonder datum

Film[bewerken | brontekst bewerken]

Zie Film in 1983 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Muziek[bewerken | brontekst bewerken]

Klassieke muziek[bewerken | brontekst bewerken]

Popmuziek[bewerken | brontekst bewerken]

Het jaar staat in het teken van het eind 1982 verschenen album Thriller van Michael Jackson. Regelmatig worden singles van het album uitgebracht, die stuk voor stuk boven in de hitparades terechtkomen. Op 25 maart bereikt Michael Jackson een nog groter publiek, in een liveoptreden tijdens het concert Motown 25: Yesterday, Today, and Forever. Terwijl hij Billie Jean zingt, voert hij voor het eerst de moonwalk uit, die in zijn verdere carrière zijn handelsmerk zal zijn.

Bestverkochte singles in Nederland:

  1. The ShortsComment ça va
  2. Irene CaraFame
  3. Billy JoelGoodnight Saigon
  4. Doe MaarPa
  5. Nena99 Luftballons
  6. Stars on 45Stars on 45 proudly presents The Star Sisters
  7. Michael JacksonBeat It
  8. UB40Red Red Wine
  9. Lionel RichieAll Night Long (All Night)
  10. Culture ClubKarma Chameleon

Bestverkochte albums in Nederland:

  1. Michael JacksonThriller
  2. Doe Maar4us
  3. David BowieLet's Dance
  4. BZN28 Golden hits
  5. The Kids from FameThe Kids from Fame
  6. Spandau BalletTrue
  7. NenaNena
  8. Het Goede DoelBelgië
  9. Kinderen voor KinderenKinderen voor Kinderen 4
  10. BZNDesire

Literatuur[bewerken | brontekst bewerken]

Beeldende kunst[bewerken | brontekst bewerken]

Bouwkunst[bewerken | brontekst bewerken]

Geboren[bewerken | brontekst bewerken]

Zie Lijst van personen geboren in 1983 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Overleden[bewerken | brontekst bewerken]

Zie Lijst van personen overleden in 1983 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Weerextremen in België[bewerken | brontekst bewerken]

  • 30 januari: Een tornado veroorzaakt schade in de streek van Attert, nabij Martelange.
  • maart: Zoals in 1912 kennen we tijdens deze maand maart geen enkele vorstdag in Ukkel.
  • 6 april: Onweders veroorzaken schade in Henegouwen en in het centrum van het land, met windstoten tot 120 km/h in Gosselies.
  • 26 april: In 24 uur valt 59 mm regen in Dessel, met heel wat schade in de streek.
  • april: April telt 16 onweersdagen (normaal: 7).
  • 2 mei: Een tornado veroorzaakt schade in de streek van Nassogne.
  • mei: Mei met hoogste luchtdruk: 1021,8 hPa (normaal 1015,5 hPa).
  • lente: Lente met laagste zonneschijnduur: 273,1 (normaal 545,9 u).
  • lente: Na 1979 lente met hoogst aantal neerslagdagen: 74 (normaal 52,8).
  • 23 juni: In 7 min 16 mm regen in Wijgmaal (Leuven).
  • 24 juni: In één uur 75 mm in Soumoy (Cerfontaine).
  • 25 juni: In één dag 103 mm in Sainlez (Fauvillers).
  • 27 juli: Hagelbuien met grote hagelstenen veroorzaken schade in de provincie Luik.
  • 1 augustus: Tornado met schade in Sart-Bernard (Assesse).
  • augustus: Augustus met laagste neerslagtotaal: een neerslagtotaal met 10,4 mm (normaal 74,4 mm).
  • 24 oktober: De temperatuur daalt in Rochefort tot –6,8 °C.
  • 15 november: Minimumtemperatuur –10,0 °C in Koersel (Beringen) en –12,8 °C in Rochefort.
  • 27 november: Storm boven West-Europa kost in België een tiental mensenlevens. Tweede krachtigste windstoot van de eeuw in Ukkel: 151 km/h.

Bron: KMI Gegevens Ukkel 1901-2003 met aanvullingen

Zie de categorie 1983 van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.