Tuisblad

Welkom by Wikipedia, die vrye ensiklopedie wat deur enigiemand verbeter en uitgebrei kan word.	Sondag, 5 Februarie 2023 Hier is tans 106 650 artikels in Afrikaans.
Help ons om ’n wêreldklas-ensiklopedie in Afrikaans te skep.

Inleiding • Hulp • Kontak

Gebruikersportaal • Voorbladartikels • Kategorieë • Stel ’n vraag

Voorbladartikel

Harlem is 'n woonbuurt in Bo-Manhattan in die stad New York. Dit word rofweg begrens deur die Hudsonrivier in die weste; die Harlemrivier en 155th Street in die noorde; Fifth Avenue in die ooste; en Central Park-Noord in die suide. Die groter Harlem sluit verskeie ander woonbuurte in.

Die buurt was aanvanklik 'n Nederlandse dorp wat in 1658 amptelik ontstaan het. Dit is genoem na die stad Haarlem in Nederland.

Harlem se geskiedenis word gekenmerk deur 'n reeks ekonomiese siklusse van oplewing en insinking, met aansienlike bevolkingsverskuiwings wat met elke siklus gepaardgegaan het. Dit is in die 19de eeu hoofsaaklik deur Amerikaanse Jode en Italiane bewoon, maar Afro-Amerikaners het tydens die Groot Migrasie in die 20ste eeu in groot getalle daarheen getrek. In die 1920's en 1930's was Sentraal- en Wes-Harlem die middelpunt van die Harlem-renaissance, 'n groot Afro-Amerikaanse kultuurbeweging.

Teen die 1970's het baie inwoners wat dit kon bekostig uit die buurt getrek op soek na beter skole en huise en veiliger strate. Dié wat agtergebly het, was die armstes. Hoewel die regering $100 miljoen bestee het om werkopleiding en woonomstandighede oor 'n tydperk van 10 jaar te verbeter, het Harlem geen verbetering getoon nie.

Ná die 1990's het Harlem weer begin groei. Tussen 1990 en 2006 het die inwonertal met 16,9% toegeneem. Weens werkverliese tydens die Groot Depressie van die 1930's en die deïndustrialisasie van New York ná die Tweede Wêreldoorlog het armoede en misdadigheid in Harlem aansienlik gestyg. In die 21ste eeu het misdadigheid weer afgeneem en Harlem is opgeknap en gerestoureer.

Die gebied het 'n moltrein en busse. Daar is verskeie skole en dit is naby 'n aantal universiteite.

...lees verder

In die nuus

Tydens die Australiese Ope het die Belarussiese tennisspeler Aryna Sabalenka haar eerste Grand Slam-toernooi gewen, terwyl die Serwiese tennisspeler Novak Djokovic sy 22ste toernooi ingepalm het.
Luiz Inácio Lula da Silva is as president van Brasilië ingehuldig. Dit volg nadat hy die Brasiliaanse presidentsverkiesing in Oktober 2022 gewen het.
Ecuador, Japan, Malta, Mosambiek en Switserland is die nuwe niepermanente lede in die Verenigde Nasies se Veiligheidsraad.
Swede neem die voorsitterskap van die Europese Unie by Tsjeggië oor.
Die Griekse stad Eleusis fungeer saam met die Roemeense Timișoara en die Hongaarse Veszprém as Europese Kultuurhoofstede 2023.
Kroasië skakel na die euro oor en word die 20ste land in die Eurosone; gelyktydig tree dié land ook die Schengen-ooreenkoms toe.

Het u geweet...

... dat daar ridders was wat terselfdertyd ook monnike was? Die Orde van die Tempeliers was so 'n ridderorde.

...die eerste duikboot reeds in 1620 gebou is? Die Nederlandse Cornelis Drebbel het een vir die Engelse koning gebou en in die Teems getoets.

... dat die Kaap Agulhasvuurtoring by Kaap Agulhas wat op 1 Maart 1849 in gebruik geneem is, gebou is volgens die model van die Pharos van Alexandrië, een van die Sewe wonders van die antieke wêreld?

... dat Wikings reeds 500 jaar voor Christopher Columbus Amerika ontdek het? Hulle het 'n nedersetting by L'Anse aux Meadows op Newfoundland eiland in Kanada gevestig.

...dat goudvissies nie so slegte geheue het as wat geglo word nie? Hulle kan geleer word om deur doolhowe te navigeer en kan na 'n paar maande hulle eienaars herken.

Vandag in die geskiedenis

5 Februarie: Grondwetdag in Meksiko (1917)

1859 – Prins Alexander Johan Cuza van Wallachye en Moldawië smelt sy twee vorstedomme saam om die Koninkryk van Roemenië te vorm.
1885 – Koning Leopold II van België vestig die Kongo-Vrystaat as sy persoonlike besitting in Afrika.
1900 – Die Slag van Vaalkrans begin, wat op 7 Februarie in 'n Boere-oorwinning eindig.
1924 – Uurlikse Greenwich-tydseine van die Royal Greenwich Observatory word vir die eerste keer deur die BBC uitgesaai.
1965 – Die diefstal van goudstawe van sowat R200 000 uit die Kasteel die Goeie Hoop in Kaapstad word ontdek.