Stasi
|
Ministerium für Staatssicherheit (MfS) | |
 Stasi amblemi | |
 Stasi'nin eski karargâhı | |
| Genel bilgiler | |
|---|---|
| Kuruluş tarihi | 8 Şubat 1950 |
| Kapanış tarihi | 13 Ocak 1990 |
| Türü |
İstihbarat teşkilatı Gizli polis |
| Adres | Doğu Berlin, Doğu Almanya |
| Personel sayısı |
91.015 (düzenli) 174.000 (gayriresmi) (1989) |
Devlet Güvenlik Bakanlığı (Almanca: Ministerium für Staatssicherheit (MfS)) veya kısaca Stasi (Staatssicherheit birleşik kelimesinden dolayı), Alman Demokratik Cumhuriyeti'nin güvenlik ve istihbarat teşkilatıydı. Stasi Doğu Berlin'den yönetilmekteydi. Lichtenberg şehrinde geniş kapsamlı bir komplekse sahipti, bunun dışında şehrin muhtelif yerlerinde değişik komplekslere de sahipti. Stasi dünya çapında etkin istihbarat örgütlerinden biri olarak kabul ediliyordu. Organizasyonun şiarı "Schild und Schwert der Partei" (Parti'nin Kalkanı ve Kılıcı). Daha önceki dönemlerde Stasi için kullanılan bir başka ifade ise Staatssicherheitsdienst, yani Devlet Güvenlik Servisi idi.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Stasi 8 Şubat 1950 tarihinde kurulmuştur. Kuruluşunda Sovyet KGB model alınmıştır. KGB tarafından Varşova Paktı içerisinde en etkin ve sadık ortak olarak kabul ediliyordu.
Wilhelm Zaisser Stasi'nin ilk başkanıdır, Wilhelm Zaisser'ın yardımcısı ise Erich Mielke. Wilhelm Zaisser Doğu Almanya lideri Walter Ulbricht tarafından 1957 yılında görevinden alındı. Göreve Ernst Wollweber getirildi. Ernst Wollweber, devlet lideri Walter Ulbricht ve Erich Mielke ile yaşadığı uyuşmazlıklardan dolayı görevinden istifa etti. Göreve yardımcısı Erich Mielke devam etti. Ayrıca 1957 yılında, Markus Wolf HVA'nın (İstihbarat Merkez İdaresi -Hauptverwaltung Aufklärung) yabancı istihbarat bölümünün başına getirildi. Wolf Almanya Federal Cumhuriyeti'nin devlet mekanizmasına, politikasına ve iş dünyasına sızmada büyük başarılar elde etti.
Stasi 1970'li özellikle Latin Amerika'da birçok aktivist ve politikacının hayatını kurtararak farklı bir rol daha üstlenmiştir. Örneğin eylül 1973'te Şili'de Pinochet darbesi sırasında, Stasi ajanları tarafından gerçekleştirilen operasyonda, İnsanların Birliği örgütüne üye yüzlerce insan kurtarılarak Alman Demokratik Cumhuriyeti'ne nakledilmiştir.[kaynak belirtilmeli]
1986 yılında Wolf emekliye ayrıldığında görevini Werner Grossmann'a devretmiştir.
1989 yılında, Doğu Almanya'nın çözülmesinden önce, Stasi adı Ulusal Güvenlik Ofisi olarak değiştirilmiştir. Bu değişiklikten sonra yönetime Rudi Mittig getirilmiştir.
Stasi Arşivlerinin Kurtarılması[değiştir | kaynağı değiştir]
Rejimin son yılları olan 1989-90'larda, panikleyen Stasi yetkilileri kâğıt öğütücü cihazlarla Stasi dokümanlarını yok etmeye çalıştılar. Kağıt öğütücü cihazlar ağır iş yükünden dolayı çalışamaz hale geldiğinde dokümanları elle parçadılar. Çalakalem saklanan kâğıt parça çantaları başa geçen yeni yönetim tarafından kısa sürede ele geçirildi.
Fotoğraf galerisi[değiştir | kaynağı değiştir]
Stasi genel merkezinin zemin katı
Mutfak
Sekreterya
Nezarethane
Tutukevi
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- Homepage 18 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
 |
Wikimedia Commons'ta Stasi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Almanca[değiştir | kaynağı değiştir]
- Information about Stasi victims 31 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Federal Commissioner for the Records of the State Security Service of the former German Democratic Republic – Official site 24 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Museum in the former Stasi headquarters, Berlin-Lichtenberg 27 Aralık 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Homepage of the Gesellschaft zur Rechtlichen und Humanitären Unterstützung 30 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Interview with a Stasi victim, blog by amadelio
İngilizce[değiştir | kaynağı değiştir]
- Official website of the award winning film The Lives of Others
- Photos of Stasi Headquarters in Berlin
- Read about the Defection of a Stasi Agent
- "Support Group For Spies: From East German Spooks to West German Victims" 27 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Official website of the award winning film The Burning Wall 22 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- The documentary film Germany's Records of Repression 27 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
