صفحهٔ اصلی

دانشنامه‌ای آزاد که همه می‌توانند آن را ویرایش کنند؛
با ۹۴۸٬۳۷۰ مقاله به زبان فارسی

مقالهٔ برگزیده

عبّاس میرزا (۲۶ اوت ۱۷۸۹ – ۲۵ اکتبر ۱۸۳۳) نامدار به عبّاس میرزا نایِبُ‌السَّلطَنه از شاهزادگان قاجار و فرزند فتحعلی‌شاه و آسیه‌خانم دولو بود که در فاصلهٔ سال‌های ۱۷۹۹ تا ۱۸۳۳ ولایت‌عهد ایران و نیابت سلطنت پدرش در آذربایجان را بر عهده داشت. او پیش از مرگ پدرش درگذشت و پسرش محمد میرزا جانشین او شد.

عباس میرزا در عصر جنگ‌های ایران و روسیه در آذربایجان و قفقاز رشد کرد. فتحعلی شاه در ۲۰ مارس ۱۷۹۹ برای شاهزاده عباس میرزا با عنوان «نایب‌السلطنه» تاج‌گذاری کرد. در همان زمان عباس میرزا حکمرانِ آذربایجان شد. در سال ۱۸۰۳، مراسم ازدواج او با دختر میرزا محمدخان دَوَلّو قاجار در تهران برگزار شد. در تابستان ۱۸۰۵ به‌طور رسمی به سمت حکمران «آذربایجان و قره‌باغ، از قپلان کوه تا دربند» منصوب شد. در جنگ اول روسیه و ایران و در اول ژوئیهٔ ۱۸۰۴، با سیسیانوف در ایروان جنگید که نتیجه‌ای قطعی نداشت. این جنگ سرانجام پس از ده سال با انعقاد عهدنامهٔ گلستان با شکست ایران پایان رسید که موجب واگذاری دربند، باکو و شروان شد. پس از جنگ اول روس و ایران، همراه با برادرش محمدعلی میرزا به عثمانی حمله کرد، اما ناگزیر از صلح شد. جنگ با معاهدهٔ ارزروم پایان یافت. از آنجا که صلح گلستان به حل و فصل نهایی اختلافات روسیه و ایران منجر نشد، در مهٔ ۱۸۲۶ ارتش روسیه میرک در خانات ایروان را اشغال کردند. در سپتامبر ۱۸۲۶، عباس میرزا از طریق شوشی به سمت گنجه پیشروی کرد، اما شکست شدیدی را متحمل شد. روس‌ها به آذربایجان نفوذ کردند و تبریز را در ۲۴ اکتبر ۱۸۲۷ تسخیر کردند. به موجب شرایط معاهده ترکمانچای، تمام سرزمین‌های شمال ارس به روسیه واگذار شد. افزون بر اینها، ۲۰ میلیون روبل غرامت به ایران تحمیل شد. در پی آن، محافل درباری در تهران او را به‌عنوان طرفدار روس به دیدهٔ مذمت نگریستند.

ادامه… مقاله‌های برگزیده – مقالهٔ امروز

آیا می‌دانستید که …؟

… اگر پیاز در زیر آب جاری بریده شود، باعث سوزش چشم نمی‌شود؟ (در تصویر)
… سوسن تسلیمی، هنرپیشه باشو، غریبه کوچک برای جلوگیری از سانسور فیلم، مجبور بود طوری بدود که بدن او زیاد تکان نخورد؟
… در بازی‌های المپیک تابستانی ۱۹۰۰ از کبوتر به عنوان هدف در مسابقات تیراندازی استفاده می‌شد؟
… زبان آذری زبان باستانی سرزمین آذربایجان و زبانی از خانواده زبان‌های آریایی است و ارتباطی با زبان ترکی آذربایجانی ندارد؟
… یاقوت حموی هنگام فرار از حمله مغول، همه اموالش را رها کرد و تنها کتاب‌ها و یادداشت‌هایش را برداشت که بعداً معجم‌البلدان را با استفاده از همان‌ها نوشت؟
… عبدالله اوجالان، رهبر حزب کارگران کردستان و نظریه‌پردازِ ژَنولوژی، شعار زن، زندگی، آزادی را در تقابل با سه‌گانهٔ «سکس، مرگ، برده‌داری» توصیف کرده بود؟

دربارهٔ ویکی‌پدیا

ویکی‌پدیا دانشنامه‌ای اینترنتی با بیش از ۳۲۹ زبان با محتوای آزاد است که با همکاری افراد داوطلب نوشته می‌شود و هر کس که به اینترنت دسترسی داشته باشد می‌تواند مقاله‌های آن را ویرایش کند. هدف ویکی‌پدیا آفرینش و انتشار جهانی یک دانشنامهٔ آزاد به تمامی زبان‌های زندهٔ دنیاست. با رشد روزافزون این دانشنامه گردانندگان آن در بنیاد ویکی‌مدیا چندین پروژهٔ مشابه دیگر همچون ویکی‌واژه، ویکی‌کتاب، ویکی‌گفتاورد، ویکی‌خبر، ویکی‌دانشگاه، ویکی‌سفر، ویکی‌داده و ویکی‌گونه را پدیدآوردند. ویکی‌پدیای فارسی دو سال پس از شروع پروژهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، در ۲۸ آذر ۱۳۸۲ (۱۹ دسامبر ۲۰۰۳) فعالیت خود را آغاز کرد و اکنون در ردهٔ نوزدهم ویکی‌پدیاها قرار دارد و بزرگترین دانشنامهٔ فارسی محسوب می‌شود. ویکی‌پدیای فارسی هم اکنون (۷ بهمن ۱۴۰۱ خورشیدی) ۹۴۸٬۳۷۰ نوشتار دارد.

ادامه… ویکی‌پدیا، بدون نیاز به اینترنت

از میان خبرها

کریس هیپکینز

کریس هیپکینز (تصویر)، پس از جاسیندا آردرن به عنوان نخست‌وزیر نیوزیلند و رهبر حزب کارگر این کشور انتخاب شد.
کنستانتین دوم، آخرین پادشاه یونان در سن ۸۲ سالگی درگذشت.
حامیان ژائیر بولسونارو، رئیس‌جمهور سابق برزیل، به کنگره ملی، دادگاه فدرال عالی و کاخ پلانالتو حمله کردند.
کرواسی با پذیرش یورو به منطقه شنگن پیوست.
پاپ بندیکت شانزدهم رهبر پیشین کاتولیک‌های جهان در ۹۵ سالگی درگذشت.

یادبودها

امروز: جمعه، ۲۷ ژانویه ۲۰۲۳ میلادی برابر ۷ بهمن ۱۴۰۱ هجری خورشیدی و ۵ رجب ۱۴۴۴ هجری قمری (UTC)

روز جهانی یادآوری هولوکاست

رویدادها

۱۹۱۵ - سرپرسی سایکس از سوی دولت بریتانیا مأموریت یافت همراه عده‌ای از افسران بریتانیایی و نظامیان هندی عازم بندرعباس شود و سپس در ایران یک نیروی نظامی موسوم به «پلیس جنوب» تشکیل دهد.
۱۹۴۴ - جنگ جهانی دوم: خاتمه محاصره ۹۰۰ روزه لنینگراد.
۱۹۴۵ - جنگ جهانی دوم: آزاد سازی اسیران اردوگاه آشویتس توسط ارتش سرخ.
۲۰۱۱ - بهار عربی: آغاز انقلاب یمن با تجمع ۱۶٬۰۰۰ مخالف در صنعا، یمن.

زادروزها

۱۷۵۶ - زادروز ولفگانگ آمادئوس موتسارت، آهنگساز اتریشی، از بزرگ‌ترین آهنگسازان موسیقی کلاسیک.
۱۸۳۲ - زادروز لوئیس کارول، نویسندهٔ انگلیسی، خالق آلیس در سرزمین عجایب

درگذشت‌ها

۱۸۱۴ - درگذشت یوهان گوتلیب فیشته (در تصویر)، فیلسوف آلمانی؛ از پایه‌گذاران مکتب ایده‌آلیسم.
۱۹۰۱ - درگذشت جوزپه وردی، آهنگساز ایتالیایی.
۲۰۰۶ - درگذشت یوهانس راو، سیاستمدار آلمانی عضو حزب سوسیال دموکرات، هشتمین رئیس‌جمهور آلمان.

→ روز قبل – روز بعد ←
یادبودهای ژانویه – یادبودهای بیشتر…