صفحهٔ اصلی

دانشنامه‌ای آزاد که همه می‌توانند آن را ویرایش کنند؛
با ۹۴۷٬۰۳۱ مقاله به زبان فارسی

مقالهٔ برگزیده

لارستان کهن و فرهنگ لارستانی عنوان کتابی است به زبان فارسی از احمد اقتداری، ایران‌شناس و پژوهشگر تاریخ و جغرافیایی مناطق جنوبی ایران. این کتاب در سال ۱۳۷۱ منتشر شده‌است و نسخه‌ای است ادغام‌شده در یک مجلد از دو کتاب اول نویسنده با نام‌های فرهنگ لارستانی در موضوع زبان‌شناسی و لارستان کهن در موضوع جغرافیای تاریخی که پیش‌تر در سال ۱۳۳۴ انتشار یافته بودند. این کتاب را انتشارات جهان معاصر در ۶۰۳ صفحه منتشر کرده‌است. کتاب لارستان کهن سعی در گردآوری نوشته‌هایی داشته‌است که در سده‌های گذشته دربارهٔ لارستان گزارش داده‌اند. از آن روست که بیشتر حجم آن را نقل نوشته‌هایی از کتاب‌های تاریخی قدیم چون سفرنامهٔ ابن بطوطه و نزهةالقلوب حمدالله مستوفی و نیز آثار شرق‌شناسان خارجی چون ولادیمیر مینورسکی، تشکیل می‌دهند. با این حال نوشته‌هایی دربارهٔ آبادی‌های آن زمان لارستان و شاعران و نویسندگان قدیم آن منطقه، از جمله مهم‌ترین بخش‌هایی است که خود اقتداری آن‌ها را نگاشته و در کتابش درج کرده‌است. اقتداری در فرهنگ لارستانی به نشر واژه‌نامه‌ای از کلمات لارستانی اقدام کرده‌است و نکاتی نیز در موضوع دستور این زبان نوشته‌است. این کتاب در واقع نخستین پژوهشی است که به زبان فارسی در این حوزه انجام شده‌است. در نسخهٔ ادغام‌شدهٔ این دو کتاب علاوه بر بازنشر متن کامل آن‌ها، مقاله‌های دیگری هم که پس از انتشار آن‌ها تألیف شده، چاپ شده‌است که برخی از آن مقاله‌ها نوشتهٔ شرق‌شناسان خارجی و برخی دیگر نوشتهٔ خود اقتداری است. سید صادق سجادی لارستان کهن را یکی از اولین آثاری می‌داند که می‌تواند عنوان «تاریخ محلی» به خود بگیرد. از سوی دیگر اما سید محمدکاظم صحبت‌زاده معتقد است این کتاب دارای دقت تاریخی بالایی نیست و ارجاعات ناقص و عدم ضبط دقیق تلفظ واژگان در این کتاب، موجب دشواری کار پژوهشگران می‌شود.

ادامه مقاله‌های برگزیده – مقالهٔ امروز

آیا می‌دانستید که …؟

… نخستین پیشنهاد قرارداد لیونل مسی با باشگاه بارسلونا، وقتی تنها شانزده سال داشت، بر روی دستمال کاغذی امضا شد؟ (در تصویر)
… فرانسوی‌ها به نشانه سه مُغی که بر اساس باور مسیحیان پس از زایش عیسی به زیارت او رفتند، در کریسمس برای جشنِ خاج‌شویان، کیک شاهان می‌پزند؟
خشایارشا به معنای شاهی به نام «خشایار» نیست بلکه نام خشایارشا از دو بخش «خشای» به معنای فرمانروا و «آرشا» به‌معنای دلیرمرد تشکیل شده‌است؟
… سیمین دانشور معتقد بود تصویری که همسرش، جلال آل احمد در سنگی بر گوری از او نشان داده، «کاریکاتوری خاله‌زنک» بوده‌است؟
… بر خلاف جنگ جهانی اول که تنها ۵ درصد از مجموع تلفات را غیرنظامیان تشکیل می‌داند، در جنگ جهانی دوم حدود ۶۶ درصد از مجموع تلفات مربوط به غیر نظامیان می‌شد؟
… نخستین تحلیل روانکاوانه از برادران کارامازوف، شاهکار داستایفسکی، را زیگموند فروید ارائه کرده‌است؟

دربارهٔ ویکی‌پدیا

ویکی‌پدیا دانشنامه‌ای اینترنتی با بیش از ۳۲۹ زبان با محتوای آزاد است که با همکاری افراد داوطلب نوشته می‌شود و هر کس که به اینترنت دسترسی داشته باشد می‌تواند مقاله‌های آن را ویرایش کند. هدف ویکی‌پدیا آفرینش و انتشار جهانی یک دانشنامهٔ آزاد به تمامی زبان‌های زندهٔ دنیاست. با رشد روزافزون این دانشنامه گردانندگان آن در بنیاد ویکی‌مدیا چندین پروژهٔ مشابه دیگر همچون ویکی‌واژه، ویکی‌کتاب، ویکی‌گفتاورد، ویکی‌خبر، ویکی‌دانشگاه، ویکی‌سفر، ویکی‌داده و ویکی‌گونه را پدیدآوردند. ویکی‌پدیای فارسی دو سال پس از شروع پروژهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، در ۲۸ آذر ۱۳۸۲ (۱۹ دسامبر ۲۰۰۳) فعالیت خود را آغاز کرد و اکنون در ردهٔ نوزدهم ویکی‌پدیاها قرار دارد و بزرگترین دانشنامهٔ فارسی محسوب می‌شود. ویکی‌پدیای فارسی هم اکنون (۲۸ دی ۱۴۰۱ خورشیدی) ۹۴۷٬۰۳۱ نوشتار دارد.

ادامه… ویکی‌پدیا، بدون نیاز به اینترنت

از میان خبرها

خسارات ناشی از تهاجم به کنگره برزیل

حامیان ژائیر بولسونارو، رئیس‌جمهور سابق برزیل، به کنگره ملی (در تصویر)، دادگاه فدرال عالی و کاخ پلانالتو حمله کردند.
کرواسی با پذیرش یورو به منطقه شنگن پیوست.
پاپ بندیکت شانزدهم رهبر پیشین کاتولیک‌های جهان در ۹۵ سالگی درگذشت.
پله بازیکن فوتبال اهل برزیل در ۸۲ سالگی درگذشت.
پوشپا کمال دحال پس از انتخابات سراسری نخست‌وزیر نپال شد.

یادبودها

امروز: چهارشنبه، ۱۸ ژانویه ۲۰۲۳ میلادی برابر ۲۸ دی ۱۴۰۱ هجری خورشیدی و ۲۶ جمادی‌الثانی ۱۴۴۴ هجری قمری (UTC)

رویدادها

۱۷۷۸ - جیمز کوک به عنوان نخستین اروپایی جزایر هاوائی را کشف کرد و آن‌ها را جزایر ساندویچ نامید.
۱۸۷۴ - اختراع اولین اتومبیل جهان به نام «ارابه کاتوسل» توسط آرتور کاتوسل فرانسوی.
۱۹۰۲ - تسخیر شهر ریاض از سوی ملک عبدالعزیز بنیادگذار کشور عربستان سعودی.
۱۹۵۲ - انقلاب مردمی تونس علیه اشغال فرانسه.
۱۹۶۱ - پرورش جنین انسان خارج از رحم و در لوله آزمایش برای نخستین بار توسط پروفسور دانیل پتروچی.
۱۹۸۲ - زمین‌لرزه‌ای در دریای اژه به نیروی ۷ ریشتر، که در سراسر یونان، بلغارستان، جنوب خاوری ایتالیا، جنوب خاوری یوگسلاوی و باختر ترکیه احساس شد.

زادروزها

۱۶۸۹ - زادروز مونتسکیو اندیشمند فرانسوی، نویسنده روح‌القوانین
۱۹۰۴ - زادروز کری گرانت بازیگر آمریکایی-انگلیسی
۱۹۲۱ - زادروز یوایچیرو نامبو فیزیکدان ژاپنی-آمریکایی، برندهٔ جایزه نوبل فیزیک سال ۲۰۰۸
۱۹۲۵ - زادروز ژیل دلوز فیلسوف فرانسوی
۱۹۵۵ - زادروز کوین کاستنر بازیگر و کارگردان آمریکایی، برندهٔ جایزه اسکار
۱۹۷۱ - زادروز جوزپ گواردیولا بازیکن و مربی سرشناس فوتبال

۱۹۹۱ - زادروز آنجلا پونسه مدل و ملکه زیبایی اسپانیایی

درگذشت‌ها

۳۵۰ - درگذشت کنستانس یکم امپراتور رم
۴۷۴ - درگذشت لئون یکم امپراتور بیزانس از سال ۴۵۷ تا ۴۷۴ میلادی
۱۸۶۲ - درگذشت جان تایلر (در تصویر)، دهمین رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا
۱۹۳۶ - درگذشت رودیارد کیپلینگ نویسنده و رمان‌نویس اهل کشور انگلستان با اصلیت هندی، برندهٔ جایزه نوبل ادبیات سال ۱۹۰۷
۱۹۸۲ - درگذشت هوانگ شیان فان مورخ برجسته و از پیشگامان علم مردم شناسی اهل چین
۱۹۹۵ - درگذشت آدولف بوتنانت شیمیدان آلمانی، برندهٔ جایزه نوبل شیمی سال ۱۹۳۹

→ روز قبل – روز بعد ←
یادبودهای ژانویه – یادبودهای بیشتر…