ХӀара йаззам Википеди чуьра бу — маьрша энциклопеди
Википеди
Муьлххачо а тайан йиш йолу маьрша энциклопеди
|
Башкирийчоь (башк. Башҡортостан Республикаһы, йоца цӀерш: Башкортоста́н, Башки́ри, кхин лелош йу аббревиатура РБ) — Российн субъект, республика (пачхьалкх). Ийдалйистан федералан гуо, Уралан экономикин кӀоштан дакъа. Коьрта гӀала — Уфа.
Кхоьллина 1917 шеран 15 ноябрехь [28 ноябрехь] къоман-территорин автономи Башкурдистан аьлла, 1919 шеран 20 мартехь, центран Советийн Ӏедало Башкирийн Правительствоца биначу бартаца, цӀе йара Башкирийн АССР цул совнах таханлерчу Россехь дуьххьара къоман автономин республика йу. 1990 шеран 11 октябрехь дуьйна Башкирийн Советийн Социалистийн Республика — Башкортостан йара, 1992 шеран 25 февралехь дуьйна Республика Башкортостан аьлла цӀе йу. Российн республикашна юккъахь бахархойн барамца хьалхарчу меттигехь йу.
Башкирийчоь цӀе йолу историко-географин мехкан дакъа ду. Дозанаш ду Пермийн мехкаца, Свердловскан а, Челябинскан а, Оренбурган а областашца, ГӀезалойчоьца а, Удмуртица а.
↪ кхин дӀа ›››
Хаьржина могӀамаш а, кеш а
Дийнахь хилларг — 22 январь
- 565 — монофизиталлин тӀе ца тевжина аьлла патриарх Евтихий дӀаваккхийтина Ӏ-чу Юстинианаса .
- 1861 — Анри Муонан карийна Камбоджин джунглишкахь нанайоккха аьрдакепара комплекс Ангкор-Ват.
- 1863 — Россин империн малхабузехь хилла "Январан гӀаттам".
- 1905 — "ЦӀий Ӏанийна кӀиранде" Пиетарбухехь.
- 1919 — "Злукин акт" - Украинан Халкъан Республикий (УХР), Малхабузера Украинан Халкъан Республикий (М-буз.УХР) цхьанатоьхна цхьа паччахьалкх Украина йина.
- 1944 — Руман уллера Неттунехь дуьххьара цхьанакхеташхой охьабиссина хан.
- 1991 — ССРС-ехь болийна даккхий ахчанаш хийцаран белхаш.
- 2005 — Ким Ке Гванаса дӀакхайкхайо Корейхойн Халкъан Демократин Республика (КХДР) хӀоьънан мохк хилар.
Шена нохчийн маттахь йазйан хуучо кхоллийша цӀхьан хӀумнах лаце йаззам, ишта чулацаман йоцо коьрта цӀе йолуш кхолла, масалла: