Forsíða

Vælkomin á Wikipedia,

hina frælsu alfrøðina, sum ein og hvør kann rætta.

13.855 greinir á føroyskum

Mentan
Samfelag
Landalæra

Tøkni
Vísindi
Søga

Yvirlit · Rætting · Spurningar · Hjálp

Bólkar · Set ein spurning · Skriva mánaðargrein

Dagsins mynd

Hálvsirkulin á Evropaparlamentinum í Strasbourg á einum plenumfundi í 2014.

Rætta •. Savn

Mánaðargreinin

Havnar kirkja ella dómkirkjan er næstelsta kirkjan í Føroyum. Hon varð bygd í 1788 á Bryggjubakka í Havn og varð vígd 3. sunnudag í advent sama árið. Ein størri umbygging og víðkan varð gjørd í 1865, og fekk hon tá størri vindeygu, skifertak og tað høga sermerkta klokkutornið. Kirkjan varð vígd av nýggjum í 1865.

í 1990 vórðu Føroyar skildar burtur úr Keypmannahavnar biskupsdømi og gjørdar til egið stift, og Havnar kirkja gjørdist dómkirkja. Uni Næs hevur verið dómpróstur síðan 2010 og Jógvan Fríðriksson biskupur síðan 2007.

Søga

Forsøga kirkjunnar er heldur fløkt. Eftir øllum at døma var eingin kirkja i Havn í miðøldini, í mesta lagi eitt 'bønhús'. Hildið hevur verið, at havnarfólk hildu gudstænastur sínar í Munkastovuni úti á Reyni. 22. juni 1609 gevur Chr. Kongur IV lensmanninum á Bergenshus boð um at senda tilfar til kirkjubygging. Kirkjan verður bygd úti á Reyni og stendur longu liðug við árslok 1609. Um hetta mundið búðu umleið 100 fólk í Havn.

Rasmus Jørgen Winther verður prestur í Havn í 1780, og í 1782 tekur hann stig til at byggja nýggja kirkju. Av roknskaparbókunum framgongur tíverri ikki, hvørjir ið gjørdu arbeiðið, men fyristøðumaður hevur uttan iva verið tann tiltikni Johannes Poulsen, timburmaður, sum búði í Havn. Kirkjan varð ikki liðug fyrr enn í 1788. Kirkjan úti á Reyni varð síðan tikin niður og í 1789 seld á uppboði.

Altartalvan frá 1647

Sumt av innbúgvinum varð flutt í nýggju kirkjuna, og sumt varð selt til aðrar kirkjur í Føroyum. Tá tann nýggja kirkjan varð bygd í 1788, var Havnarbýur ikki størri enn so, at kirkjan tá varð bygd 'nordenfor Byen' - har hon enn stendur aftaná umfatandi umbygging. Tíverri eru ongar frágreiðingar um hesa kirkju, men nakrar fáar tekningar siga okkum, at hon varð smíðað nakað sum gomlu bygdakirkjur okkara, bara nógv størri, bert 3 1/2 alin styttri enn tann, sum nú stendur. Í 1788 búðu umleið 600 fólk í Tórshavnar sókn og í 1865 umleið 900.

Í 1865 varð kirkjan heilt umbygd. Fyristøðumaður var íslendingurin Guðmundur Sigurðsson, Tórshavn, vanliga nevndur Sivertsen. Ein tilbygningur varð gjørdur á eystursíðuni, 3 1/2 alin til longdar og 12 alin breiður. Hetta er innvikið í kórinum, har ið altarið nú stendur.

Í 1935 varð aftur bygt 4,05 x 6,99 m stórt rúm uppí eystureftir, tí at kirkjan tá fekk hitaverk, kolovn, og farnristir vórðu settar í eysturveggin hvørjumegin altartalvuna. Kirkjan varð aftur longd í 1968, tá kontór og onnur rúm vórðu bygd uppí kórið.

Í skipinum eru 44 beinkir og uppi á pulpiturinum eru 14.

Á norðurbróstinum hongur altartalvan, ið er frá 1647. Myndin er Hin Heilaga Kvøldmáltíðin, málað við djúpum, reinum litum beinleiðis á træið, 100 x 100 cm stór.

Les meir um Havnar kirkja – Savn

Aktuellar hendingar

Ulf Kristersson (myndin) er valdur til nýggjan forsætisráðharra í Svøríki, eftir at Magdalena Andersson hevur lagt frá sær. Hann verður fyrsti borgarligi forsætisráðharrin í Svøríki í átta ár.
Ongland vinnur á Týsklandi í EM-endaspælinum í fótbólti fyri kvinnur. Úrslitið er 2-1 til Onglands. Enska kvinnurnar heva vunnið evropameistaraheitið fyri fyrstu ferð.
Olaf Johannessen, sjónleikari, fær Mentanarvirðisløn Landsins 2021 fyri at lyfta leiklutirnar upp á eitt altjóða stig.
Chelsea F.C. gerst UEFA Champions League-vinnari 2021 við 1-0 sigrinum á Manchester City í Porto. Hetta er aðru ferð, at Chelsea vinnur CL.

Rætta • Aðrar aktuellar hendingar

Í dag

Hin 20. desember:

1930 - Íslendska kringvarpið, RÚV (Ríkisútvarpið) hevur sína fyrstu útvarpsending.

Rætta • Allir dagar í mánaðinum

Visti tú...

Frá nýggjastu ella nýliga víðkaðu greinunum á Wikipedia…

...at Ruth Vang (Framsókn) varð tann kvinnan, sum fekk flest persónligar atkvøður á løgtingsvalinum 2022?
...at Ítróttarfelagið Hvirlan varð stovnað í mars 2008 í Tórshavn. Felagið, sum íðka frælsar ítróttir, hevur regluliga venjing á Tórsbreyt.
...at gongustjørnan Venus (myndin) er tann sum er tattast jørðini, og at gomlu føroyingarnir róptu Venus Stakkalastjørnuna?
...at Tvøroyrar Bóltfelag er elsta bóltfelag í Føroyum. Felagið varð sett á stovn 13. mai 1892.
...at Rebekka Fuglø var fyrsta føroyska kvinna, sum hevur runnið 400 metrar undir ein minutt.
...at Suni úr Hørg úr Sumba yvirlivdi arbeiðsvanlukku, har hann datt 9,70 metrar niður á betong, og nú arbeiðir sum timburmaður, hóast hann er umleið 95% blindur?
...at Hargabrøðurnir úr Sumba róku írskar sjórænarar til rýmingar úr Hvalba og fingu í 1612 boðið Stóru Dímun afturfyri avriksverk teirra, og at teir søgdu nei takk?
...at elsti føroyingurin nakrantíð, Theodor Thomassen úr Sørvági (1908-2016), át nógva grind, ið granskarar annars siga vera so dálkaða, at hon er heilsuskaðilig?
...at føroyski trúboðarin Daniel Jacob Danielsen var við til at støðga ræðuleikum, ið vórðu framdar av belgiarum í Fólkaræðiliga Lýðveldinum Kongo fyrst í 20. øld?
...at mannakroppurin er samansettur av uml. 60 billiónum (60.000 milliardum) kyknum?

Rætta • Fleiri visti tú at...

Seinastu andlátini

19. desember - Jóhan Hendrik Winther Poulsen, føroyskur málfrøðingur (f. 1934).
11. november - Sven-Bertil Taube (myndin), svenskur sjónleikari og vísusangari (f. 1934)
28. oktober - Jerry Lee Lewis, amerikanskur tónleikari og sangskrivari (f. 1935)
4. oktober - Loretta Lynn, amerikanskur kvinnuligur country-sangari og sangskrivari (f. 1932)
23. september - Louise Fletcher, amerikonsk sjónleikarinna (f. 1934)
8. september - Elisabeth drotning (f. 1926)

Rætta • Onnur andlát seinastu tíðina

Evnisyvirlit

Føroyar
	Føroyar · Bygdir í Føroyum · Festivalar · Fyritøkur · Søga · Føroyingar · Kommunur í Føroyum · Føroyskt mál · Oyggjar · Politikkur · Ríkisumboð · Tónleikur · Vøtn · Ítróttur · Bókmentir

Samfelagsvísindi og Mentan
	Bókmentir · Feløg · Filmur · Fløgg · Fólk · Heimspartar · Heimspeki · Landafrøði · List · Listafólk · Matur og drekka · Mál · Mátieindir · Mentan · Merkisdagar · Norrøn gudalæra · Politikkur · Samfelag · Sjónleikur · Spøl · Søga · Tjóðskapur · Tónleikur · Undirhald · Virðislønir · Vísindi

Ítróttur
	Borðspøl · Fótbóltur · Hondbóltur · Ítróttur · Kappróður · Oyggjaleikir · Rógving · Spøl · Svimjing · Frælsur ítróttur · Súkkling · Ítróttartiltøk

Ríkisstjórn
	Løgting · Heimspolitikkur · Mannarættindi · Fíggjarpolitikkur · Kommunisma · Lýðveldi · Løgloysi · Sameindu Tjóðir · Talufrælsi · Politikkur · Ríkisstjórn

Átrúnaður
	Átrúnaður · Ásatrúgv · Bahá'í Trúgvin · Buddhisma · Gudalæra · Hinduisma · Islam · Jehova Vitni · Jødadómur · Kristindómur · Norrøn gudalæra · Rómversk-katólska kirkjan · Sikhisma · Trúloysi

Náttúruvísindi
	Alisfrøði · Alisevnafrøði · Alisfrøðingar · Djórafrøði · Evnafrøði · Frumevni · Heilivágur · Jarðfrøði · Landafrøði · Lívevnafrøði · Lívfrøði · Lívrunnin evnafrøði · Læknafrøði · Mýlislívfrøði · Plantufrøði · Smáverulívfrøði · Stjørnufrøði

Støddfrøði
	Algebra · Grannfrøði · Hagfrøði · Rúmfrøði · Støddfrøði · Støddfrøðingar · Teldufrøði · Tøl

Ymiskt
	Brúkarakassar · Felagsskaps Portalur · Tilvildarlig síða · Wikipedia

Allir bólkar

Systirverkætlanir

Wikimedia Foundation hýsir eisini øðrum verkætlanum:

Wikiorðabók Ein orðabók á fleiri málum	Wikibooks Eitt savn av tekstbókum	Wikiquote Eitt savn av endurgevingum
Wikisource Eitt savn av opnum greinum/skjølum	Wikispecies Listi yvir djórasløg	Wikinews Opin tíðindi
Commons Felags miðlasavn	Meta-Wiki Samskipan av øllum verkætlanunum	Wikiversity Savn við lærutilfari og virksemi

Wikipedia á øðrum málum