Wikipedia:Houptsyte

Elsassisch

Buschur un wìllkumma uf dr àlemànnischa Wikipedia! D frei Enzyklopedi, wo àlla känna mìtmàche.

Àrtikel fìnde

Àrtikel noh Kàtegorie:
Àlle Kàtegorie • Brüüchtum • Ernährung • Geogràfi • Gschicht • Gsellschàft • Kunscht • Literàtür • Müsik • Nàtur • Person • Politik • Religion • Sport • Sproch • Technik • Verkehr • Wìrtschàft • Wìsseschàft

Themeportal: Regionàle Àrtikel Àlemànne Àlemànnisch Bade Bàde-Wirttebärg Basel Elsàss Friburg Liachtastei Schwiiz Schwoba Vorarlberg
Geogràfi Gschìcht Gsellschàft Kunscht Lìteràtür Müsik Nàtür Politik Religion Sport Sproch Technik Wìsseschàft

Sunschtigs: Àrtikelindex vu A bis Z • Bsunders güeta Àrtìkel • Lasige Àrtikel • Àrtìkel noh Dialekt • Audioufnàhme vu Àrtikel • Ufnàhme vu Dialektwerter • A Fàbel ìn verschìdne Dialekt ìwersetza • Àlemànnische Ortsnamme • Àlemànnische Diernamme • Àlemànnische Pflànzenamme

D Àlemànnischa Wikipedia

D àlemànnischa Wikipedia ìsch a Enzyklopedi ìn da Dialekta vum àlemànnischa Sprochrüüm, àlso vu dr ditscha Schwiz, vum Elsàss, vu Lìechtestei, vu Owerbàda, vum Schwowalànd un vu Vorarlberg.

D Enzyklopedi wàchst durch d frèiwìlliga Hìlf vu àlla, wo ebbis ìn ìhrem Dialekt wann bitràga. Àlla Itràga känna vu alla Bsuacher gschrìwa un gändert wara. Àlla sìn harzlig iglàda mìtz'màcha. Brìnga Èier Wìssa ii un halfa a so mìt, s Àlemànnischa z pflega, ufz'warta un z'erhàlta. D erschta Schrìtt sìn gànz eifàch!

Wer mìr vu dr Àlemànnischa Wikipedia sìn un wàs mìr wann, fìndsch ìn unserm Profil.

D Ìnhàlt vu dr Wikipedia därf frèi kopiart un verbreitet wara.

Bis jetz gìt's bi dr àlemànnischa Wikipedia 29.492 Àrtìkel.

Àrtìkel vu dr Wucha: Notèschrift

Notèschlüssel (lat. clavis, pt. clave, ital. chiave, engl./frz.: clef = „Schlüssel“) diènet i dè Musig dezuè, im Notèsischtem feschtzlegè, welli Tonhöchi diè füüf Notèlinniè repräsentyrè düèn.. Jedè Schlüssel hèt dofür èn Referenzton, a dem sinerè Position sich d Laag vo dè anderè Töön ableitè duèt. D Bedütig vo dè Notèlinniè ergit sich erscht durch dè Schlüssel. Diè voschidenè Notèschlüssel repräsentyret unterschidlichi Toonlaagè, für jedes Inschtrumänt un jeddi Stimmlaag git s èn geignetè Schlüssel.

Dè hütt allgemein gebrüüchlichi Violynschlüssel (engl. treble clef) isch èn G-Schlüssel, wo s g′ uff dè zweitè (vo unnè zellt) Notèlinniè feschtglait. Er würd für Frauèschtimmè, Violynè, hochi Blõsinschtrumänt, s Sopran-Inschtrumänt vo dè Viola-da-gamba-Familliè (Diskant-Gambè) un diè rächti Hand bi Taschtèinschtrumänt vowendet, mengmoll au für d Notation vo extreem hochè Laagè bi düèfè Inschtrumänt. Ferner wörd dè Violynschlüssel bi è baar düèfè Blõsinschtrumänt, wo mit èm Sopraninschtrumänt vowandt sin, transponyrend vowendet: bi dè Familliè vo dè Saxophon, dè Klarinettè, bim Tenorhorn un partiell au bim Baritonhorn, um ohni Umdenkè s Inschtrumänt wechslè z könnè. So lièst un gryft èn Tenorhornischt z. B. glych wiè uff èm Flügelhorn in B♭, dè Ton klingt nu statt èrè Sekund è Nonè düèfer. Für Männer notyrti Stimmè wörred grundsätzlich è Oktavè düèfer gsungè, als si notyrt sin. (…dr gànz Àrtìkel lasa)

Friahjera Àrtìkel vu dr Wucha:

Hàsch gwìsst ...

Hìmmelfàhrtskìrìch

no dr Zärsteerung

... dàss d’ Hìmmelfàhrtskìrìch z’ Lukjaniwka iim Àbzug vu da rüssischa Truppa àm Morga vum 25. März 2022 dur a rüssischer Pànzer vollschtandig zärschteert worra-n-ìsch?
... dass s Krimgebirge wege de Höchi e Wetterschaide bildet und sich am Chüstestraife im Süüde meriri Kurort bildet hend, wie Jalta, Aluschta oder Sudak?
... dàss d ukràinisch Volleybàllschpìelera Olha Tratsch vu 2014 bis 2020 fìr dr elsassischa Verain ASPTT Mulhouse gschpìelt hàt?
.. dass di ukrainisch Komponischti Stefanija Turkewytsch uf dr Flucht vor dr Rote Armee uf Großbritannie emigriert isch?
... dass de Ferieort Frunzenskoje (Фрунзенское) a de Südchüste vo de Krim 1991 sin alt Name Partenit wider öbercho het, wo de Ort zu de Ukraine cho isch?
... dàss dr ukràinisch Presidànt Wolodymyr Selenskyj vun’ra rüssischschproochiga jìddischa Fàmìlia schtàmmt?

Àlemànnischa Nochrìchte:

22. Dezämber 2022:
Schlottergotte, Hobbyschwager und Chläbvetter (SRF)
18. Dezämber 2022:
„Mir blutet das Herz“: Schwabe korrigiert größten Fehler von Nicht-Schwaben, die Dialekt sprechen (echo24)
15. Dezämber 2022:
Ernst Burrens Figuren sitzen «nume no vor em Färnseh» (SRF)
9. Dezämber 2022:
Warum man in Hawaii mehrere Mütter und Väter hat (SRF)

Meh Nochrìchte uf Dialäkt-Neuigkeite

21. Dezämber

Winteraafang - Wintersunnewändi - Chanukka

1375: Dr italienisch Dichter Giovanni Boccaccio (Bild) stirbt.
1602: Dr Karl Emmanuel I. versuecht in dr Nacht zum 22. Dezämber mit syne savoyische Druppe d Stadt Gämf z erobere. Dr Gämfer glingt s aber d Escalade de Genève zruckzschlaa, was hite no alljohr gfyyrt wird.
1813: Alliierti Druppe vu dr sechste Koalition rucke zwische Basel un Schaffuuse in d Schwyz yy, d Gränzdruppe zien sich kampflos zruck. Mit dr Bsetzig chunnt s Änd vu dr Mediation im Alpestaat.
1991: Di ehmolige Sowjetrepublike Aserbaidschan, Armenie, Kasachstan, Kirgisistan, Moldawie, Tadschikistan, Turkmenistan un Usbekistan drätte dr Gmainschaft vu Unabhängige Staate byy.