Persneska

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Jump to navigation Jump to search
Persneska
فارسی  (Farsí)
Málsvæði Íran, Tadsikistan, Afganistan, Barein, Úsbekistan, Pakistan, Rússland.
Heimshluti Mið-Austurlönd, Mið-Asía
Fjöldi málhafa áætl. 62–110 milljónir
Sæti 12
Ætt Indóevrópskt

 Indóíranskt
  Íranska
   Vesturíranskt
    Suðvesturíranskt
     Persneska

Skrifletur {{{stafróf}}}
Opinber staða
Opinbert
tungumál
Íran, Tadsjikistan, Afganistan
Viðurkennt minnihlutamál {{{minnihlutamál}}}
Fyrsta mál
heyrnarlausra
{{{fyrsta mál}}}
Stýrt af Persneskuakademía Írans
Vísindaakademía Afganistan
Tungumálakóðar
ISO 639-1 fa
ISO 639-2 per (b)/fas (T)
ISO 639-3 {{{iso3}}}
SIL PRS
ATH: Þessi grein gæti innihaldið hljóðfræðitákn úr alþjóðlega hljóðstafrófinu í Unicode.
Persian Language Location Map.svg

Persneska er tungumál sem talað er í Íran, Tadsíkistan, Afganistan, Úsbekistan, vesturhluta Pakistan, Barein og víðar. Yfir 75 milljónir manna hafa persnesku að móðurmáli. Persneska tilheyrir indó-evrópsku málaættinni. Persneska hefur verið rituð með arabísku letri (með viðbótartáknum) frá því þeir lentu undir yfirráðum Araba og tóku upp Múhammeðstrú á 7. öld. Fyrir þann tíma var persneska rituð með svonefndu palaví-stafrófi (sem þeir fundu upp sjálfir) og enn áður með nokkurskonar fleygrúnum.

Nafnið persneska vísar til Persíu, sem er eldra heiti á Íran.

Málfræði[breyta | breyta frumkóða]

Sagnorð enda á -an í nafnhætti svo sem omúctan (læra), porsídan (spyrja) tarsídan (hrella) og er þátíð mynduð með brottekngingu -an endingarinnar. Sagnorð beyjast í persónum og tölum og eru endingar reglulegar; 3.p.flt. -nd, 2.p.flt. -it, 1.p.et -im. 3 persóna et. er endingarlaus öfugt við fleirtöluna í íslensku.

Það eru engin málfræðileg kyn.

Hljóðfræði[breyta | breyta frumkóða]

Mikið er af rödduðum blísturhljóðum, setum, errið er hringlandi og jafnan raddað þótt það liggi eftir sérhljóð og undan hörðu lokhljóði, kokmælt hróflað franskt -r er algengt. Mörg orð enda á -h. Ennfremur errendingar án forliggjandi sérhljóða algengar (sr, br, pr). Höggmæli.


Indóírönsk tungumál
Indóevrópsk tungumál
Aímagíska | Askúnska | Assameíska | Barbaríska | Persneska