- Xixëllonjat
- Kujdesin përpara lindjes dhe roli i babait pas lindjes
- Këshilla për prindërit e rinj : Si t’i mbrojmë foshnjat nga SVPF (sindromën e vdekjes së papritur të foshnjes)?
- Treguesit në ulje të fekonditetit dhe nivelit të vdekshmërisë foshnjore, shkaqet etj.
- Dy histori lindjesh në maternitetet e kryeqytetit
- Qasja mbi kujdesin ndaj gruas dhe foshnjes
- Çfarë ndodh me foshnjen dhe nënën gjatë lindjes
- Lindjeve me ndërhyrje cezariane apo me rrugë natyrale?
- Ç’risk për foshnjen dhe nënën ? ….
Buletini Nr. 1 Maj 2021: Shëndeti i Nënës, Foshnjës dhe Fëmijës
Publikuar tek Revista / Gazeta / Media me 31 May 2021
Njësia boton Buletinin e saj të parë : Shëndeti i nënës, foshnjës dhe fëmijës
Në brendësi mund të lexoni më shumë për :
Sfidat e zhvillimit në fëmijërinë e hershme
Publikuar tek Fëmija, Institucionet/ Pacientët, Shkolla me 11 April 2021
Videokonferencë: Praktika plurale klinike, Guy Poblome 24 Prill 2021
Publikuar tek Institucionet/ Pacientët, Konferencë, PRAXIS me 30 March 2021
Gjuha versus ndjenja
Publikuar tek Fëmija me 17 December 2020
Gjuha (mendimi) versus ndjenja!
Kur pyetet ‘A t’pëlqeu libri?’ e sigurt që libri është një objekt konsumi…po përse nuk ndryshojmë pyetjen ? Po sikur të mos të të ketë pëlqyer? Do ishte me vend sikur një libër, një tekst etj. të mund të fuste në mendime dhe më pas mund të diskutohej dhe ndjenja. Reklamimi i tepërt dhe shndërrimi i gjithçkaje në objekte konsumi e katandis njeriun në qenie të shfrytëzueshme më së paku. Fëmijës së vogël kur i lexojmë një libër i propozojmë një zhytje të menjëherëshme në mendime dhe sigurisht ndjenjat do pasojnë por nuk janë thelbi. Thelbi është vënia në lëvizje e mendimit me anë të gjuhës. Ndërsa ndjenjat duan kohën e vet të lindin dhe janë tejet të ndryshueshme lindin e perëndojnë sipas midesë (Lacan-i i cilësonte si të rreme). Ndjenjat sidomos me kalimin e kohës dhe maturimin e fëmijës fillojnë gëlojnë ndaj qëllimi i një fotografie apo përcaktimit të tyre me emra është një dava e humbur.
Kur e reduktojmë çdo gjë tek ndjenja ehde pse mund të duket yshtëse, të jeni të sigurtë se e varfërojmë njeriun dhe nisemi drejt një shtegu qorrsokak. Le t’i lëmë ndjenjat më vete, pa cilësime apo përkufizime, për t’i lejuar fëmijës t’i përjetojë lirshëm, fundja dhe t’i vërë emrin vetvetiu (por ky tipar i përket më shumë prindërve që rreken të emërtojnë çdo gjë).
Le ta lëmë fëmijën të mendojë lirshëm sa kohë është ende në kohë ta bëjë. Liria e mendimit është e pakufijshme ndërsa ajo e ndjenjës është e gënjeshtërt pasi të premton ëndje të pafundme në horizont por të lë në qorrsokak nga ana e të menduarit.
Ngritja e pyetjeve si psh. ‘A t’pëlqeu libri?’ herët a vonë rrëshket drejt paradokseve të regjistrit imagjinar.
Pikërisht për faktin se ndjenja apo afekti është gjithmonë imagjinar s’ka vend për më shumë se një ndaj rivalitetit është i vetmi fryt që kjo pemë jep). Ka dhe pyetje si : kë do më shumë, mamin apo babin? ….. E imagjinoni fare qartë ç’fund ysht ky mendim ku rrafshohen në një ndjenjë të vetme (simbiozë fitimtare ku dy bëhen një) duke ia cunguar botën fëmijës të cilit i duhet të zgjedhë mes dy marrëdhënieve tejet të ndryshme, asaj me nënën dhe asaj me babanë. Asnjë fëmijë nuk do donte të zgjidhte dhe thellë thellë nuk do dinte as se si të përgjigjej se nuk krahasohen dy regjistra kaq të ndryshëm sa i përket funksioneve që kanë tek formimi i fëmijës. Do ishte me vend që të rriturit të mësonin më shumë nga fëmijët në këto kohë të egra imagjinare ku çdo gjë të përplaset në sy, ku po shndërrohemi në një lloj syri që ha….në vend që të flisnim, të vështronim e të dëgjonim duke qarkulluar botën nga këto zgavra, zona pulsionale frojdiane par excellence.
Do zgjidhja instinktivisht të më merrte për dore fëmija, i cili e di fort mirë që ciklin e kohës së ndjenjës e ka po aq të shkurtër sa konsumimi i një fruti apo i një përralle ndërsa mendimi që ky fëmijë do fitojë do të mund ta ketë për shumë më gjatë, pikërisht se nuk e ha dot!
Kur detyrat shndërrohen në makth ! Funksioni i ëndërrimit.
Publikuar tek Fëmija, PRAXIS, Shkolla me 3 October 2020
Koha e mjaftueshme që një fëmijë shpenzon për të bërë detyrat pas shkolle
Gjatë shkollës fillore (sipas sistemit francez : cours préparatoires Cp & cours élémentaires Ce1) fëmija 6-7 vjeçar shpenzon jo më shumë se gjysmë ore për detyrat dhe kryesisht kërkohen orale (ose ushtrime me qasje “kërkimore” ku fëmijës i duhet të kërkojë për të vënë në lëvizje regjistrin imagjinar nëpërmjet skenarëve, lojës së qëllimtë etj.)
Koha e punës me detyrat deri në një orë maksimumi për fëmijët mes moshës 7- 10 vjec [ cours elementaires 1, 2 CE1, CE2, dhe cours moyens CM1 -CM2] duke vijuar rritjen progresive në shkollën 9 vjecare (fr. : college) sipas nevojave dhe cilësive të brendshme personale të fëmijës. …..
Por sipas pedagogëve të sistemit arsimor francez çelësi qëndron në faktin se sa më shumë kontakte të kenë prindërit me mësuesit dhe të shkëmbejnë rreth jetës së fëmijës në shkollë aq më pak kohë fëmija do të shpenzojë me detyrat dhe sidomos aq më pak nevojë do të ketë për të bërë detyra pas shkolle.
Konferencë online 10 tetor 2020 : Prindërit, fëmijët dhe frikërat e tyre (Gian Francesco Arzente)
Publikuar tek Fëmija, Konferencë, Shkolla me 28 September 2020
Angjelin Preljocaj, “Të kërcesh dënimin tënd”: historia e një atelieje dansi në burgun Baumettes (France Culture)
Publikuar tek Prezantime/Reportazhe/Intervista, Punë krijuese/artistike me 24 June 2020
Cikli i emisioneve “Të kurosh” në Radio France i jep zë artistëve të cilët e shtrijnë praktikën e tyre në kufinjtë e disa fushave : të shëndetit, të ndihmës sociale, të përkujdesjes si dhe fushës krijuese.
Për çfarë do të flasim këtë herë ? Në fillim bëhet fjalë për trupat. Të kufizuar dhe të bjerrë nga qëndrimi në burg, trupat falë dansit rigjejnë shijen për lirinë dhe lëvizjen e lirë.
Një intervistë me koreografin e njohur franko-shqiptar Angjelin Preljocaj, i cili bëri të kërcejnë gratë e burgosura.
(more…)
(more…) Traum(deutung)
Publikuar tek Artikuj me 5 June 2020
Deutung (interpretim)
Dëgjova dje, me një lloj vetëdetyrimi këtë herë e pranoj, kryeministrin ende të them në “detyrë”, të ankohej këtë herë për fjalët e thëna ndaj të miturës, sipas tij të pavenda dhe që nuk i shërbenin asaj madje madje e përmbylli fjalën e tij me tone të dhunshme e të larta si të donte dashje pa dashje të binte në grackën që i ngriti të tjerëve duke u bërë qartazi palë me ata të cilëve po u përvishej dhe një herë vënçe, si çdo të enjte sipas menusë së zakonshme. Armiqtë i dolën sërish në shtegun e fjalimit me vetveten dhe ishte e vështirë të kuptohej ku donte të dilte në bisedë, të cilën arriti ta përmbylli me një epilog rrënqethës ku sipas tij ishin pikërisht fjalët dhe fjalori i rëndomtë i armiqve të tij në atë foltore ato që duheshin fajësuar sepse jo vetëm s’po e ndihmonin “ këtë të shkretën e të gjitha të shkretat e tjera ” por po e çonin drejt “ vetëvrasjes ” të cilës i mëshoi fort të paktën dy herë dhe foli shumë serbes. Ja, këto fjalë përdori si për ta respektuar atë siç i paskërka hije një viktime të mirëfilltë. Idem si shokët e vetë të luftës, kap e hidhi fjalët si gurë. Bjeri t’i biem!
Ai vetë e quajti “ të shkretën ” dhe dënoi rëndë “ viktimizimin ” që vinte pra gjithë shqipëtarëve drejtpërsëdrejti nga fjalor i padenjë (me që ra fjala bëhej fjalë për akuzat ndaj të tijëve si :hajdut, kriminelë etj. të cilat duheshin provuar përpara se të lëshoheshin në gjykata hipotetike posi jo!). Ishte pra veçse faji i këtij fjalori të përdoruesve të foltores së parlamentit. Ashtu vërtet, nuk gënjeu tërësisht pasi ndërkohë s’dëgjova një fjalë të vetme nga ai si mishërim i asaj që po promovonte, të themi p.sh; për rojen e shkollës, sistemin e kontrollit të ministrisë së arsimit, jetimoreve (sepse mund të jenë çdo gjë por nuk janë akoma “shtëpi fëmije” pavarësisht propagandës dhe atyre kamerave të mrekullueshme që projektoi mendja e ministres së shëndetësisë dy vjet më parë me rezultate të padukshme përveçse atyre të terrorit vertikal lart-poshtë se helbete do e ushtrojmë njëçik atë të shkretin kërbaç (po më vjen leksiku lab si të më kujtonte vendin ku ndodhi dhuna ndaj fëmijës), mirëpo s’mjafton kamera por mendja të interpretojë e gjykojë një imazh. Po mendje s’ka, as duket gjëkundi në horizont vetëm armiq imagjinarë që duhen luftuar. Por me këtë mendësi i bie që të luftojmë vetëm ata armiq që na tregon kryeministri, jo ata me të cilët ai ka konflikt interesi dhe kjo fare fare pse ai i ka nën varësi të pushtetit të tij ? Hëm!
Ndërkohë vetë ministria e arsimit po nga foltorja ku foli kryeministri, nxitoi të shqiptojë sa më shpejt të mundej me një zhdërvjelltësi të lavdërueshme në gjininë e diktimit, “ përgjegjësinë institucionale “, pa e detajuar fare as me llogari që ç’ishte bërë si qysh tek….pasi me sa duket s’ishte aty për këtë punë por i duhej t’ja bënte rrëmbimthi gropën përgjegjësisë institucionale të mishëruar nga ajo e vartësit militantë të saj. Më pas u hodh brenda po të njëjtës fjali për të ndarë me ne, qytetarët e republikës, arsyetimin se ky fenomen duhej luftuar nga të gjithë pasi qe produkt i “ një sistemi patriarkal ”. Oh yeah!!!!
Disa ditë më parë mbrojtja e pacipë si zakonisht nga vetë kryeministri, (shefi i shefave), e policave që e ushtruan mirë dhunën si dhe e shefit të policave që shpalosi të dhëna personale të një gruaje, dhe na tregoi mirë argumentin mjeran se nga ç’familje vinte 15 vjeçari, dhe të gjitha këto për kokërr të qejfi përpara miletit të ekraneve. Po ashtu si vetë shefi i shefave, ministria nuk u kujtua te thoshte një fjalë për dhunën ndaj një të mituri të së njëjtës moshë sepse kjo nuk qenkërka patriarkalizëm për ministren kur kjo ndodh brenda makinerisë së pushtetit shtetëror por jo qe vetëm problem i familjes shqiptare, prindit baba po vetëm ai është fajtori.
Po ndonjë fjalë për djalin e dhunuesit që vijonte e kërcënonte për kokërr të qejfit familjen e vajzës, s’mund te flitej. Po si s’na argumentoi pak drejtori i policisë nga ç’familje vinte kjo vajza se mbase e meritonte dhe kjo atë që i ndodhi si 15 vjeçari.
Po le t’i thoshte xhanëm dy fjalë ministria e ta fillonte këtë “ luftën me fenomenin patriarkal ” brenda strukturave shtetërore që ta besonim ndopak që arrinte ta baravlefsonte fjalën e saj me atë të kryeministrit. E ka filluar luftën ministria me patriarkalizmin? Apo e hoqi vetveten nga ekuacioni ? U tregua viktimë dhe ajo e këtij fenomeni e joshur bindshëm nga pushteti dhe gati për të hapur gojën vetëm për një mprehje të tehut ndaj tjetrit dhe për tjetrin. Asnjëri nga ata të dy që duhej ta fillonin ta bënin punën e tyre që dje nga foltorja, folën përçart dhe e zhvendosën monologun rëndomtë gjetiu. Të dy dëshmuan se kanë një problem të rëndë në raportin e tyre me fjalën.
*
Traum (ëndërr)
Freud-i u rrek të interpretonte ëndrrat dhe kur erdhi puna tek makthet u gjet para një problemi. Teza e tij se ëndrra është realizimi i një dëshire, dështonte tek makthi. Pra (m)akthi ishte një ëndërr e përmbysur, që nuk realizonte dëshirën por çlironte me bollëk ankthin. Por le të pranojmë siç pranoi dhe ai vetë se edhe të interpretosh ëndrrat si realizimi i një dëshire ka përbrenda dozën e saj të traumës se sigurisht që ëndrra të jep (edhe) gomarin për burrë me raste. Pulsioni i përkufizuar nga Freud-i dhe i konceptuar më tej nga Lacan-i është një shtysë e dhunshme që më kot lodhemi të mos e pranojmë sepse e pësojmë gjatë gjithë jetës e që arrin kulmin e tij gjatë adoleshencës.
Në lajmet scoop nuk munguan dhe interpretimet e burrave për adoleshentet që “ provokojnë ” këta “ viktimat ” sepse paskërkan pikërisht pulsionin (dolëm tek pulsioni si i keq dhe refuzimi i tezës Frojdiane) e nga i cili u dashka të ruhen, sidomos vajzat (por prej të cilit këta ruhen vetë). Besoj gjithmonë e më shumë se thembra e Akilit në mendësinë kolektive shqiptare pikon pikërisht tek problematika pulsionale. E refuzuar en bloc ashtu si teza e seksualitetit frojdian e anatemuar sa herë i përmendet emri si shtrigat e Salemit dhe e përkthyer si ” teoria e seksit ” dhe e shndërruar në një fletë byrektoreje.
S’ka traumë pa dhunë. S’ka ëndërr pa dhunë sepse s’ka jetë pa dhunë. Dhuna e parë është ajo që pësojmë nga pulsioni e nga e cila është e kot të rrekemi ta mposhtim e aq më pak ta sundojmë artificialisht pa e dialektizuar, pa e folur. Fjala e zbut, e çliron dhe e nyjëton. Është e vetmja që e tjetërson por me të vetmin kusht që t’i njohë identitetin e dhunës që e përkufizon. Fjala e plotë (pleine sipas Lacan-it) e nyjëtuar pra me pulsionin dhe dozën e saj të dhunËs, është e vetmja dhunë legjitime në rendin njerëzor përndryshe s’do mundemi dot të ëndërrojmë por do pjellim thertore, ku do nxjerrim sytë njëri-tjetrit në një vorbull makthi të pafundmë.
Ref. Freud Sigmund, Die Traumdeutung [Interpretimi i ëndrrave], 1899.
Kronikë ëndrrash të paralajmëruara
Nga Eva Filaj
Publikuar tek Zâ me 19 May 2020
Ëndrra, Puvis de Chavanne
Si t’u flasim fëmijëve për koronavirusin (COVID-19) ?
Publikuar tek Artikuj, Botime në shqip, Fëmija, Revista / Gazeta / Media me 23 March 2020
Nëse për prindërit, epidemia e koronavirusit (ose Covid-19) mund të sjellë shqetësime, pyetje dhe panik, të cilat përforcohen dhe nga pushtimi mediatik dhe përcjellja e vazhdueshme e informacioneve, nga ana tjetër edhe vetë fëmijët preken drejtpërsëdrejti nga këto dukuri.
A duhet t’u flasim fëmijëve për epideminë? Si t’ua shpjegojmë fëmijëve se çfarë po ndodh pa i tronditur ? Cilat fjalë të zgjedhim për t’i dhënë atyre sadopak siguri ?
Përse duhet t’u flasim fëmijëve për koronavirusin ?
Epidemia botërore e koronavirusit çon në vendime dhe masa të papreçedenta, ndër të tjera udhëzon qëndrimin në shtëpi, masa që nuk janë pa pasoja për të rriturit. Shqetësimit lidhur me virusin ardhur nga larg, i shtohet edhe ndjenja e pafuqisë, pasigurisë, pritjes ankthioze si dhe lista e shtrëngesave përballë vendimeve që u imponohen të gjithëve me qëllim kufizimin e shpërhapjes së shpejtë të kësaj epidemie. Përditshmëria është tërësisht e turbulluar dhe shoqërohet me një sërë pasojash siç janë ndërprerja e jetës së zakonshme, ndërprerja e detyruar e mësimit nëpër shkolla, shqetësimi për gjendjen ekonomike të rënduar për familjet e varfëra dhe çoroditja lidhur me ngujimin në banesa së bashku me fëmijët të cilët shpesh janë të paduruar. Fëmijët padyshim preken nga ky kontekst dhe jo vetëm sepse ritmi i tyre i jetës është ndërprerë por mbi të gjitha sepse ata përjetojnë shqetësimin e prindërve të tyre. Në këto kushte mund të duket tunduese të shmanget biseda me fëmijët lidhur me situatën, sidomos me fëmijët dhe me ata më të vegjëlit. Qarkullon ideja se ata janë “ tepër të vegjël për të kuptuar ”, “ kjo do t’i traumatizonte edhe më tepër ”. Ndërkohë ne sot dimë se sekreti dhe gënjeshtra sjellin pasoja realisht shkatërruese për fëmijët në momentin që ata do të arrijnë moshën ku do të mund të ndërgjegjësohen. Ndaj është thelbësore t’u flasim, duke ua përshtatur fjalët moshës së tyre.T’ia përshtasim bisedën moshës së fëmijës
Në kohë krize, fëmija ka më tepër nevojë të ndihet i kuptuar, i mbrojtur dhe i sigurtë. Fëmijët, sidomos më të vegjëlit, nuk i kanë burimet e mjaftueshme në rrafshin mendor dhe afektiv për të kuptuar dhe për të njësuar mendërisht çdo gjë që përcillet përreth tyre. Ata tronditen më shumë nga reagimet e rrethit të tyre familjar sesa nga realiteti. Fëmijët që zotërojnë fjalën përgjithësisht pyesin shpesh, sepse janë të rrethuar nga mediat që flasin pa pushim ndërkohë që vënë re se njerëzit në rrugë kanë vënë maska. Ata pyesin “ ç’është ky koronavirusi ? ” “ pse njerëzit kanë maska ? ”, “ pse nuk mund të shkojmë tek lodrat ? ”, “ pse të mëdhenjtë kanë frikë ? ”, “ pse nuk mund të shkojmë në shkollë ? ”, etj. Përballë pyetjes së një fëmije, i rrituri duhet të kuptojë se ka gjithmonë një teori fëminore dhe se fëmija kërkon mbi të gjitha të dijë nëse teoria e tij është e saktë apo jo. Mënyra më e thjeshtë, përpara se t’i kthejmë përgjigje fëmijës, është ta pyesim atë se çfarë ka arritur të kuptojë, çfarë mendon për këtë gjendje ku ndodhet ai dhe të tjerët. Vetëm në sajë të përgjigjes së fëmijës, i rrituri do të mund të japë shpjegimin që i përshtatet më shumë fëmijës. Nëse fëmija i thotë se nuk i kupton disa gjëra, i rrituri mund t’i thotë po ashtu se dhe ai nuk i kupton dot të gjitha vendimet, por që duhet t’i respektojnë vendimet edhe pse nuk jemi gjithmonë dakort me to (parim bazik i përcjelljes së respektit ndaj ligjit). Është e rëndësishme të flitet për doktorët, spitalet dhe të gjitha mjekimet që mund të ekzistojnë kur është e domosdoshme. Për foshnjet dhe fëmijët që nuk flasin ende por që i rrituri u flet, të rriturit mund t’u shpjegojnë duke përmendur se ata vetë janë të shqetësuar se vetë jeta ka ndryshuar sepse ka një “ virus të keq ” që shkon nga një person tek tjetri, por duke theksuar njëkohësisht se ata, prindërit do të qëndrojnë pranë fëmijës për ta mbrojtur dhe për t’u kujdesur për të. Ndërkohë foshnja nuk kupton si fëmija më i madh, por kur të rriturit i flasin, nuk ka më sekrete mes tij dhe të rriturit, duke i krijuar kështu foshnjes mundësinë për të qenë i gatshëm në aspektin psikik. Fëmija ka absolutisht nevojë të dijë që i rrituri e kupton, se nuk e kanë braktisur dhe se po përkujdesemi për të. Duke folur me fëmijët, me fjalët e tyre, i rrituri rigjen disi mendimin e tij magjik fëminor dhe qetëson kështu vetë ankthin e tij.Ta përmendësh koronavirusin me emër dhe t’ia shpjegosh fëmijës
Është e rëndësishme të flasësh për virusin dhe ta përmendësh me emër, përndryshe përballë çdo sëmundje fëmija do të mendojë se bëhet fjalë për të njëjtën gjë. Është e mundur të shpjegohet, në funksion të pyetjes së fëmijës, se koronavirusi është : shumë shumë i vogël dhe hyn tek njerëzit, nganjëherë nuk bën asgjë, nganjëherë na sëmur me grip dhe nganjëherë është shumë e rëndë sepse duhet të shkojmë në spital. Na duhet të bëjmë çdo gjë që të mos e lejojmë që të shkojë tek të gjithë dhe t’i sëmurë të gjithë. Nëse fëmija përgjigjet duke u shprehur se ai e di se disa njerëz kanë vdekur, i rrituri mund t’i përgjigjet se kjo është e vërtetë, por që personat që kanë vdekur ishin të sëmurë më përpara ose ishin shumë të moshuar dhe se virusi ishte më i fortë se ata por që virusi nuk i merr jetën fëmijëve sepse të rriturit ndodhen afër tij për t’u kujdesur për të dhe nëse ndodh diçka ata menjëherë do të bëjnë çmos po ashtu edhe doktorët që janë shumë të fortë dhe kanë ilaçe …. T’u transmetosh fëmijëve besimin tek mjekësia, solidariteti dhe vëmendja ndaj të tjerëve është një mësim thelbësor që mund t’u përcjellim fëmijëve dhe është edhe një pasojë pozitive e krizës aktuale. Një fytyrë e maskuar mund të jetë tmerruese për një fëmijë sepse nuk mund të mbështetet më tek referencat emocionale që bart zakonisht fytyra njerëzore për ta. Prandaj nevojitet t’u shpjegohet rëndësia e mbajtjes së maskës, qoftë edhe duke e shndërruar në një lojë (maskimi). I rrituri duhet t’i shpjegojë gjithashtu rëndësinë e larjes sa më mirë të duarve për të larguar viruset që janë në to dhe për të mos ia kaluar ato dikujt tjetër. Të gjitha këto shpjegime të thjeshta bëjnë që frika të shndërrohet në veprim dhe fëmija të mos përjetojë më pafuqinë që paralizon këdo.T’i ruajmë fëmijët nga mediat
Është e rëndësishme t’i ruajmë fëmijët nga media. Të shmangim ankthin që buron nga mediat duke i parë lajmet vetëm një herë në ditë sepse të jesh vazhdimisht në kontakt me aktualitetin ushqen vetë ankthin. Mos shikoni dhe mos dëgjoni asnjëherë lajmet kur fëmija është i pranishëm, cilado qoftë mosha e fëmijës edhe kur fëmija duket sikur po merret me diçka tjetër dhe nuk e ka mendjen. Fëmijët dëgjojnë çdo gjë por nuk e kanë ende aftësinë të analizojnë atë që dëgjojnë në kontekstin e duhur dhe nuk mendojnë gjithmonë t’ju kërkojnë shpjegime. Nëse nuk kuptojnë atë që thuhet dhe që shfaqet në ekran, shpesh ata kuptojnë shprehjen tuaj të fytyrës ndërkohë që ju po dëgjoni dhe po komentoni me njëri-tjetrin.Qëndroni të qetë dhe informoni pa frikësuar
Ideale do të ishte që të rriturit të qëndrojnë të qetë dhe kjo nganjëherë herë mund të jetë e vështirë për t’u arritur. Nuk bëhet fjalë këtu për të patur iluzionin se mund ta ndalojmë frikën. Frika nuk është negative në vetvete. Në disa raste mjafton të jemi të vetëdijshëm për të dhe të dimë ç’të bëjmë përballë saj.- Kërkojini fëmijës të flasë lidhur me atë që ka kuptuar;
- Përdorni fjalë të thjeshta, një gjuhë që ai e kupton, duke shmangur kështu lënien e fëmijës pa shpjegime si dhe mësojini të mos i lërë emocionet e veta të pa analizuara dhe të pakuptueshme nga prindërit e tij;
- Këmbëngulni tek domosdoshmëria për të respektuar masat e detyrueshme si dhe tek besimi që duhet të kemi tek ata që marrin vendimet si dhe punonjësit e shëndetësisë.
©Child & Family Unit Nyjelakim Njësia për fëmijën & Familjen Nyjelakim
Përditësuar me udhëzimet e fundit nga : Société Française de Pédiatrie; Protection Maternelle Infantile (PMI); INSERM
