Este é un dos 1000 artigos que toda Wikipedia debería ter

Prata

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Saltar ata a navegación Saltar á procura

Prata
Silver crystal.jpg
Cu
  Cubic, face-centered.png
 
47		 Ag
  
               
               
                                   
                                   
                                                               
                                                               
Ag
Au
Paladio ← Prata → Cadmio
Táboa periódica dos elementos
[[Ficheiro:{{{espectro}}}|300px|center]]
Liñas espectrais do Prata
Información xeral
Nome, símbolo, número Prata, Ag, 47
Serie química Metal de transición
Grupo, período, bloque 11, 5, d
Densidade 10490 kg/m3
Dureza {{{dureza}}}
Aparencia Prateado
N° CAS 7440-22-4
N° EINECS {{{EINECS}}}
Propiedades atómicas
Masa atómica 107,8682(2)[1] u
Raio medio 160 pm
Raio atómico (calc) 165 pm
Raio covalente 153 pm
Raio de van der Waals 172 pm
Configuración electrónica [Kr]4d10 5s1
Electróns por nivel de enerxía 2, 8, 18, 18, 1
Estado(s) de oxidación 1 (anfótero)
Óxido {{{óxido}}}
Estrutura cristalina cúbica centrada nas caras
Propiedades físicas
Estado ordinario Sólido (__)
Punto de fusión 1234,93 K
Punto de ebulición 2435 K
Punto de inflamabilidade {{{P_inflamabilidade}}} K
Entalpía de vaporización 250,58 kJ/mol
Entalpía de fusión 11,3 kJ/mol
Presión de vapor 0,34 Pa a 1234 K
Temperatura crítica  K
Presión crítica  Pa
Volume molar m3/mol
Velocidade do son 2600 m/s a 293.15 K (20 °C)
Varios
Electronegatividade (Pauling) 1,93
Calor específica 232 J/(K·kg)
Condutividade eléctrica 63 × 106 m-1 S/m
Condutividade térmica 429 W/(K·m)
1.ª Enerxía de ionización 731 kJ/mol
2.ª Enerxía de ionización 2070 kJ/mol
3.ª Enerxía de ionización 3361 kJ/mol
4.ª Enerxía de ionización {{{E_ionización4}}} kJ/mol
5.ª Enerxía de ionización {{{E_ionización5}}} kJ/mol
6.ª Enerxía de ionización {{{E_ionización6}}} kJ/mol
7.ª Enerxía de ionización {{{E_ionización7}}} kJ/mol
8.ª enerxía de ionización {{{E_ionización8}}} kJ/mol
9.ª Enerxía de ionización {{{E_ionización9}}} kJ/mol
10.ª Enerxía de ionización {{{E_ionización10}}} kJ/mol
Isótopos máis estables
iso AN Período MD Ed PD
MeV
107Ag51,839%estable con 60 neutróns
108AgSintético418 aε
TI		2,027
0,109		108Paladio
 
109Ag48,161%estable con 62 neutróns
Unidades segundo o SI e en condicións normais de presión e temperatura, salvo indicación contraria.

A prata é un elemento químico de número atómico 47 situado no grupo 11 da táboa periódica dos elementos. O seu símbolo é Ag. É un metal de transición branco e brillante, e posúe unha alta ductilidade e maleabilidade.

Presenta as maiores condutividades térmica e eléctrica de tódolos metais, e atópase formando parte de distintos minerais (xeralmente en forma de sulfuro) ou como prata libre.

Etimoloxía[editar | editar a fonte]

O seu nome é unha evolución do termo latino platus que significaba orixinariamente plano e posteriormente lámina metálica.

O nome do símbolo provén do latín argentum e do grego ἄργυρος,[2] nomes do metal nesas linguas (derivados dunha raíz indo-europea que significa brillante).[3]

Historia[editar | editar a fonte]

A prata empregouse desde a antigüidade para a elaboración de armas de guerra e logo na elaboración de utensilios e ornamentos, de onde se estendeu ao comercio ao cuñarse as primeiras moedas de prata, chegando a constituír a base do sistema monetario de numerosos países.

En 1516 Juan Díaz de Solís descubriu en Suramérica o mar Doce que posteriormente Sebastián Caboto denominou Río da Prata, crendo que alí abundaba o metal, e de onde tomará o nome Arxentina. Anos máis tarde, o achado de grandes reservas de prata no Novo Mundo en Zacatecas e Potosí e a súa importación cara Europa provocou un longo período de inflación no continente europeo.

Propiedades[editar | editar a fonte]

A prata é un metal moi empregado na cuñaxe de moedas xa que é moi dúctil e maleable, aínda que presenta maior dureza que o ouro. Ten un brillo branco metálico susceptible ao pulimento, que se mantén na auga e no aire, aínda que a súa superficie se empaña en presenza de ozono, sulfuro de hidróxeno ou aire que conteña xofre.

Abundancia e obtención[editar | editar a fonte]

A prata atópase na natureza combinada con xofre (arxentita, Ag2S), arsénico, antimonio ou cloro (AgCl). Obtense principalmente de minas de cobre, cobre-níquel, ouro, chumbo e chumbo-cinc no Canadá, México, o Perú e os Estados Unidos.

Principais produtores[editar | editar a fonte]

Prata na súa matriz

A produción mundial de prata durante o 2011 acadou un total de 23.800 toneladas métricas de prata. Os principais países produtores de prata son México e Perú que representan por si sós 1/3 da produción mundial de prata.[4]

Rango Estado Produción en 2011
(mineral)
(en toneladas/ano)
1 México 4.500
2 Perú 4.000
3 China 4.000
4 Australia 1.900
5 Chile 1.400
6 Rusia 1.400
7 Bolivia 1.350
8 Polonia 1.200
9 Estados Unidos 1.160
10 Canadá 700
Fonte: United States Geological Survey (USGS) - 2011

Reservas[editar | editar a fonte]

De acordo coa información entregada no informe anual do United States Geological Survey (USGS), as estimacións sinalan que as reservas coñecidas de prata no 2011 a nivel mundial acadarían 530.000 toneladas métricas de prata fina. Segundo as estimacións de USGS, no Perú existirían arredor de 120.000 toneladas métricas economicamente explotables, equivalentes ó 23% do total de reservas mundiais do mineral; seguido de Polonia con 85.000 toneladas métricas economicamente explotables, equivalentes ó 16% do total de reservas mundiais do mineral.[4]

Rango Estado Reservas mundiais
de prata en 2011
(en toneladas/ano) 		Porcentaje
del total
(aprox)
1 Perú 120.000 23 %
2 Polonia 85.000 16 %
3 Chile 70.000 13 %
4 Australia 69.000 13 %
5 China 43.000 8 %
6 México 37.000 7 %
7 Estados Unidos 25.000 5 %
8 Bolivia 22.000 4 %
9 Canadá 7.000 1 %
Fonte: United States Geological Survey (USGS) - 2011

Aplicacións[editar | editar a fonte]

Do total da produción mundial de prata, aproximadamente o 70% emprégase con fins monetarios, mentres que a outra parte emprégase na ourivaría, e en menores cantidades na fotografía, química e electricidade.

Exemplos de uso[editar | editar a fonte]

Isótopos[editar | editar a fonte]

A prata natural componse de dous isótopos estables, Ag-107 e Ag-109, sendo o primeiro lixeiramente máis abundante (51,839%) que o segundo. Caracterizáronse vinte e oito radioisótopos, dos cales os máis estables son os Ag-105, Ag-111 e Ag-112, con períodos de semidesintegración de 41,29 días, 7,45 días e 3,13 horas respectivamente. Os demais isótopos teñen períodos de semidesintegración máis curtos que unha hora, e a maioría menores que tres minutos. Identificáronse numerosos estados metastables entre os que os máis estables son Agm-108 (418 anos), Agm-110 (249,79 días) e Agm-107 (8,28 días).

Os isótopos da prata teñen pesos atómicos que varían entre as 93,943 uma da Ag-94 e as 123,929 uma da Ag-124. A principal forma de desintegración dos isótopos máis lixeiros que o estable máis abundante é a captura electrónica resultando isótopos de paladio, mentres que os isótopos máis pesados que o estable máis abundante desintégranse sobre todo mediante emisión beta, dando lugar a isótopos de cadmio.

Precaucións[editar | editar a fonte]

A prata non é tóxica pero a maioría das súas sales son velenosas. Os compostos que conteñen prata poden entrar ao corpo humano polo sistema circulatorio e depositarse en diversos tecidos provocando arxiria, unha afección que provoca a coloración agrisada da pel e as mucosas.

Notas[editar | editar a fonte]

  1. ↑ CIAAW
  2. ↑ Les Poinçons de garantie internationaux pour l'argent (Tardy ed.). p. 6. ISBN 2901622178. 
  3. ↑ A. Ernout; A. Meillet (1939). Dictionnaire Étymologique de la langue latine. Histoire des mots (Librarie C. Klicksieck ed.). París. pp. s.v. 
  4. ↑ 4,0 4,1 United States Geological Survey (USGS) (xaneiro de 2012). "Silver" (PDF). Mineral Commodity Summaries 2012. 

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Outros artigos[editar | editar a fonte]

Bibliografía[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas[editar | editar a fonte]

Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Prata&oldid=6045195»