Wikipedia:Houptsyte

Schwäbisch

Griaß Godd älle midanand ond härzlich willkomma uf dr alemannischa Wikipedia! D freia Enzyklopedi, wo älle midmacha kenned.

Artikel fenda

Artikel no Kategorie:
Alle Kategorie • Brauchtum • Essa ond Trinka • Geografi • Gschicht • Gsellschaft • Kunscht • Literatur • Musik • Natur • Person • Politik • Religion • Sport • Sproch • Technik• Verkehr • Wirtschaft • Wisseschaft

Themeportal: Regionale Artikel Alemanne Alemannisch Bade Bade-Wirttebärg Basel Elsass Freiburg Liachtastoi Schweiz Schwoba Vorarlberg
Geografi Gschicht Gsellschaft Kunscht Literatur Musik Natur Bolitik Religion Sport Sproch Technik Wisseschaft

Sonschtigs: Artikelindex vo A bis Z • Bsonders guade Artikel • Läsige Artikel • Artikel no Dialäkt • Audioufnahme vo Artikel • Ufnahme vo Dialektwerter • A Fabel en verschidne Dialekt ibersetza • Alemannischi Ortsnama • Alemannischi Diernama • Alemannischi Pflanzanama

D Alemannischa Wikipedia

D alemannischa Wikipedia isch a Enzyklopedi en de Dialäkt vom alemannischa Sprochraum, also vo dr Deitscha Schweiz, vom Elsaß, vo Liechtaschtoi, vo Oberbade, vom Schwobaland ond aus Vorarlberg ond Weschttirol.

D Enzyklopedi wächst durch d freiwillig Hilf vo älle, wo ebbes en erm Dialäkt beitrage welled. Älle Eiträg kenned von älle Leid gschriiba ond gändret werre. Älle send härzlich eiglade mitzmache. Brenged Eier Wisse ei, ond hälfed so mit, s Alemannisch z pfläge, ufzwärte ond z erhalte. D erschte Schritt send ganz oifach!

Wer mir vu dr Alemannischa Wikipedia send ond was mer welled, fendeschd in onserem Brofil.

D Inhalt vo dr Wikipedia derf frei kopiert ond verbroidet werra.

Bis heid sends bei dr alemannischa Wikipedia 29.073 Artikel.

Artikel vo dr Woch: Königriich Italie

Königriich Italie (italienisch Regno d’Italia) isch vo 1861 bis 1946 die amtlichi Bezeichnung vo Italie ksi. Während disem Ziitrum isch de italienischi Staat e zentralistisch organisierti, am monarchische Prinzip usgrichteti parlamentarischi Monarchii ksi. In d Ziit vom Königriich sind unter anderem d Hochindustrialisierig, soziali Reforme und s Ziitalter vom italienische Faschismus under em Benito Mussolini, wo i de Zweuti Wältchrieg gmündet hät, gfalle.

D Gründig vo de Monarchii isch im Zug vo de Risorgimentobewegige bassiert, in deren irer Endphase isch mit de Proklamation vom sardinische König Viktor Emanuel II. zum König vo Italie im März 1861 z Turin de ersti italienischi Nationalstaat unter de Herrschaft vom sardinische Huus Savoye entstande.

Nach ere liberalere politische Phase isch d Monarchii mit em Istieg i de überseeischi Imperialismus in de zweute Hälfti vom 19. Joohrhundert zunere Grossmacht ufgstige und hät i de 1880er Jahren mehreri Kolonialchrieg in Oschtafrika und 1911 bis 1912 e Chrieg gäge s Osmanische Riich gfüert. Am Afang vom 20. Joohrhundert hät sich s Land vo em unbedütende Agrar- zum stärkste Industrieland vom Mittelmeerruum gwandlet und hät allei vo 1900 bis 1914 drü Wältusstelige (1902, 1906, 1911) verastaltet. (…dr ganz Artikel lesa)

Friäre Artikel vu dr Woch:

Hosch gwisst ...

Verwaltigsgliderig vu dr Ukraine

... dass d Ukraine in 24 Oblast (ukrain. область), ai Autonomi Republik (ukrain. Автономна Республіка) un zwoo Stedt (ukrain. місто) mit Sonderstatus glideret isch?
dass im Dal Babyn Jar (ukrain. Бабин Яр) bi Kiew d Yysatzgruppe vum SD am 29. un 30. Septämber 1941 innerhalb vu 48 Stund iber 33.000 jidische Manne, Fraue un Chinder ermordet hän?
... dass de Name Krim vom tatarisch-mongolische Wort qyrym »Festig« chunnt?
... dass d Koloniste, wo Zürichtal gründet hend, e Mischtielekt us Schwyzertütsch und Schwööbisch gredt hend?
... dass si no dr ukrainische Bresidäntschaftswahle 2004 in dr sognännte „Oraschene Revolution“ dr weschtli orientiert Bresidäntschaftskandidat Wiktor Juschtschenko gege dr vu Russland unterstitzt Wiktor Janukowytsch duregsetzet het?

Alemannischa Nochrichte:

9. Septämber 2022:
Begeisterung für Reutlinger Mundart-Wochen ungebrochen (Reutlinger Generalanzeiger)
7. Septämber 2022:
Landespolitiker wollen Mundart-Dachverband für Baden-Württemberg (SWR)
6. Septämber 2022:
Mundart-Künstler Dodokay: Donald Duck-Heft auf schwäbisch (SWR)
5. Septämber 2022:
Die schlimmsten Mundart-Schnitzer (SRF)
1. Septämber 2022:
Sollen Deutsche Mundart lernen? (SRF)

Mea Nochrichte uf Dialäkt-Neuigkeite

12. Septämber

Chnaabeschüüsse - Sukkot

1848: Mit dr Aanahm vu dr Bundesverfassig dur d Bärner Tagsatzig konschtituiert sich d Schwyz as Bundesstaat.
1907: Dr Schwyzer Bolitiker un Bundesrot Roger Bonvin chunnt uf d Wält.
1940: D Hehli vu Lascaux mit ihre jungstaizytlige Hehlemolereie (Bild) wird entdeckt.
1959: Dr Schwyzer Architekt Hans Bernoulli stirbt.
2006: In ere Red an dr Universitet Regensburg zitiert dr Papscht Benedikt XVI. dr spotmittelalterlig byzantinisch Chaiser Manuel II. zue dr Roll vu dr Gwalt im Islam, was zum Deil heftigi Kritik dur Verdrätter vum Islam firirieft.