Yeged adelo pevälöl
|
|
Hiel ,Mühaylo Serhiyovüc Hrujevsküy’ (Lukrayänapüko: Михайло Сергійович Грушевський) (Chełm, Lampören Rusänik, 1866 setul 29id – Kislovodsk, Sovyätabalatam, 1934 novul 24id) äbinom jenavan e bolitan Lukrayänik, kel äpledom rouli veütik in netamuf Lukrayänik. Äbinom presidal balid tata Lukrayänik nensekidik ün tumyel 20id.
El ,Hrujevsküy’ pämotom in zif ,Chełm’, kel ettimo äbinon dil Lampöräna Rusänik, ab nutimo topon in Polän. Ästudom pö fakultet jenavik Nivera Netik di Sänt⸗,Volodümür’ in Küyiv dü yels 1886-1890. Ün 1894 äjelodom penoti magistärik oka. Ün 1894 älotädom ini Lviv, kö ävedom profäsoran demü jenav lofüda⸗Yuropik ä presidan Kluba nolavik nemü ,Jevcenko’, kel äbinon sot necalöfika kadäma nolavans. Ettimo äprimom ad lautön vobi veütikün oka tiädü «Історія України-Руси» (Jenav Lukrayäna-Rutenäna), bevü 1898 e 1937 in toums deg päpüböli. Ün 1914 el ,Hrujevsküy’ ägekömom lü Küyiv. ab päfanäbükom e päxilom. Yelis sölöl älifädom balido in Simbirsk, poso in Kazan. Ün mäzul yela 2017 in Küyiv päfomon Zänacäm Lukrayänik («Українська Центральна Рада»), kel äbesteifon itguveri Lukrayäna, ed el ,Hrujevsküy’ pädavälom ad presidan balid onik. Tü 2018 yanul 22id Zänacäm fa om pädügöl änotädon nesekidi lölöfik Pöparepüblika Lukrayänik. Pos valüdilovesum fa hiel ,Pavlo Skoropadsküy’ äklanädom eki ed ün 1919 älüvom läni.
De 1919 jü 1924 älövom in ,Wien’. Ätimo äprimom kesenälön ko boljevans ed ün 1924 ägekömom sa famül oka lü Küyiv. Ävedom profäsoran pö Tataniver Küyovik ä liman Kadäma Nolavas Lukrayäna. De yel 1931, po lebit lunik in gasedem sovyätik, päxilom dönu e pämütom ad lövön in ,Moskav’. Bäldotü yels 68 ädeadom süpo dü kötetav smalik in Kaukasän ün yel 1934. (Yeged lölik...)
|
Magod avigo pevälöl
|
|
Mebaston at päpladon lä dom, in kel älodom hiel Johann Martin Schleyer in Konstanz jü fin lifa okik. Vödem Deutänapükik e Volapükik (rigik) su mebaston sinifon: „In dom at älodom sis yel 1889 jü deadam okik tü 1912 tobul 16id Monsenyor Johann Martin Schleyer, datuvan valemapüka „Volapük“. Mebastoni at epladons Volapükans fiedik se läns deg Tala ün yel 1914.“
|
Sevol-li, ...
|
|
|
|
Leyans veütikün
|
|
|
Coged dela
|
| Kötetavan famik: ‚Joseph Lister‛ (1827-1921) pävokom seimna ün neit fa man vemo liegik. Atan ägetedom ko seifs e plons mödiks sanani ün slip balid omik petupöli:
„Ag! o ‚doctor‛! senob obi so lejekiko badiko, kredob, das deadob.“
Sanan ävestigom malädani, e pos vestig äsagom nenmiseriko: „Elautol-li ya tästumi olik?“
„No!“ malädan ägespikom äpaelikölo. „Cedol-li üfo, das ...“
„Lio notaran olik panemom-li?“
„Söl X binon notaran obik, ab, o ‚professor‛ gudikün obik!...“
„Büedolöd vokön omi!“
„Lebegolöd ole, o ‚professor‛! binob nog so yunik.“
„Büedolöd kömön omi, ed i fati olik e sonis bofik olik!“
„Mutob-li täno deadön jenöfiko?“
„Nö! ab no vilob binön viktim balik, kel peramenom fa ol aneito se bed okik demü nos.“
Volapükagased pro Nedänapükans 1951, nüm: 4, pad: 13.
|
Kis binon-li Volapük?
|
|
|
|
.svg){kind=small}
