Αυτές οι 20 προτάσεις πολιτικής έχουν αναπτυχθεί από το Communia Association με τη συμβολή ακαδημαϊκών, ακτιβιστών και άλλων ειδικών από τα τέλη του 2021 έως τις αρχές του 2022. Οι συστάσεις επικεντρώνονται σε τέσσερις τομείς: μέτρα για την υπεράσπιση και επέκταση του Κοινού Κτήματος , μέτρα που προστατεύουν και προωθούν τα δικαιώματα χρήσης , μέτρα για την ενίσχυση των δημιουργών και του κοινού τους και μέτρα που δημιουργούν διασφαλίσεις κατά της κατάχρησης πνευματικών δικαιωμάτων . Μαζί με το Μανιφέστο του Κοινού Κτήματος αποτελούν τα βασικά κείμενά για την ενίσχυση της ελεύθερης πρόσβασης στην γνώση στην Ευρώπη.
Προστασία και επέκταση του Κοινού Κτήματος
1. Η διάρκεια προστασίας των πνευματικών δικαιωμάτων πρέπει να μειωθεί.
Η υπερβολική διάρκεια και η έλλειψη διατυπώσεων των πνευματικών δικαιωμάτων καθιστούν δυσκολότερη την πρόσβαση στην κοινή γνώση και τον πολιτισμό μας. Δεν υπάρχουν στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι η προστασία πνευματικών δικαιωμάτων που εκτείνεται για δεκαετίες πέρα από τη ζωή του δημιουργού ενθαρρύνει την παραγωγή έργων που προστατεύονται από πνευματικά δικαιώματα. Αντίθετα, η απαίτηση απόκτησης άδειας για τη χρήση έργων από δημιουργούς που έχουν πεθάνει εδώ και καιρό είναι ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια στην παροχή καθολικής πρόσβασης στον κοινό πολιτισμό και τη γνώση μας. Με βάση τα παραπάνω, ο χρόνος προστασίας των πνευματικών δικαιωμάτων θα πρέπει να μειωθεί.
2. H πλήρης προστασία πνευματικών δικαιωμάτων θα πρέπει να παρέχεται μόνο σε έργα που έχουν καταχωρηθεί από τους δημιουργούς τους.
Τα μη καταχωρημένα έργα θα πρέπει να τυγχάνουν προστασίας μόνο ηθικών δικαιωμάτων, προκειμένου να αποτραπεί η περιττή και ανεπιθύμητη προστασία των έργων. Για να ενθαρρυνθεί η χρήση συστημάτων καταχώρισης, οποιοσδήποτε νομικός μηχανισμός που αποσκοπεί στην ενίσχυση της προστασίας των πνευματικών δικαιωμάτων πέρα από αυτό που απαιτείται στις δεσμευτικές διεθνείς συνθήκες (όπως πρόσθετοι όροι προστασίας, πρόσθετα δικαιώματα ή πρόσθετοι μηχανισμοί επιβολής) θα πρέπει να εξαρτάται από την εγγραφή. Επιπλέον, θα πρέπει να υπάρχει ένας εύκολος, νομικά αναγνωρισμένος τρόπος για να αφιερώνουν έργα στο Κοινό Κτήμα σε όλα τα στάδια της ζωής τους.
3. Τα έργα και τα δεδομένα που παράγονται από τον δημόσιο τομέα θα πρέπει να ανήκουν στο Κοινό Κτήμα
Έργα και δεδομένα που παράγονται από τον δημόσιο τομέα (όπως επίσημα κείμενα νομοθετικής, διοικητικής ή νομικής φύσης) αποτελούν μέρος βασικών κοινών πληροφοριών που είναι πολύ σημαντικά για τη λειτουργία των κοινωνιών μας για να επιβαρυνθούν με περιορισμούς πνευματικών δικαιωμάτων ακόμη και για περιορισμένη περίοδο. Για να διασφαλίσει ένα συνεπές και εναρμονισμένο πεδίο εφαρμογής του Δημόσιου Τομέα, η Ευρώπη πρέπει να διασφαλίσει ότι αυτά τα υλικά δεν έχουν αποκλειστικά δικαιώματα σε όλα τα κράτη μέλη.
4. Θα πρέπει να περιοριστούν οι νομοθετικές εξουσίες για τη μείωση του Κοινού Κτήματος.
Η εισαγωγή νέων αποκλειστικών δικαιωμάτων θα πρέπει να εξαρτάται από αυστηρά κριτήρια που θα βασίζονται στην αρχή της αναλογικότητας και στα σαφή οικονομικά στοιχεία. Εάν υπάρχει σαφώς αποδεδειγμένη ανάγκη για νέο αποκλειστικό δικαίωμα ή επέκταση του καλυπτόμενου αντικειμένου —συμπεριλαμβανομένων των σχετικών ή sui generis δικαιωμάτων— η εισαγωγή θα πρέπει να υποβληθεί πειραματικά , αφήνοντας το νέο δικαίωμα να λήξει μετά από προκαθορισμένο αριθμό ετών, εκτός εάν έχει αποδειχθεί καθορισμένο όφελος δημοσίου συμφέροντος.
5. Το Κοινό Κτήμα θα πρέπει να προστατεύεται από ιδιωτικά συμφέροντα.
Η ιδιωτική καταπάτηση του Κοινού Κτήματος αποτελεί σοβαρή απειλή για έναν κοινό πλούτο που ανήκει σε όλους και δεν πρέπει να ιδιοποιείται από κανέναν. Οι ιδιωτικές οντότητες και τα άτομα έχουν ευθύνη να μην παρεμβαίνουν στο δικαίωμα ελεύθερης πρόσβασης και χρήσης έργων Κοινού Κτήματος και θα πρέπει να υπόκεινται σε δικαστικό έλεγχο εάν δεν το πράξουν. Η Ευρώπη θα πρέπει να χορηγήσει θετικό καθεστώς στο Κοινό Κτήμα και νομική υπόσταση τόσο σε οργανώσεις για τα δικαιώματα των χρηστών όσο και σε άτομα, ανεξαρτήτως συγκεκριμένου ατομικού συμφέροντος, να προστατεύει το δικαίωμα χρήσης έργων Κοινού Κτήματος και να αντιτίθεται σε κάθε ψευδή και παραπλανητική απόπειρα αξίωσης αποκλειστικότητας δικαιώματα επί έργων Δημοσίου Τομέα.
Προστασία και προώθηση των δικαιωμάτων χρήσης
6. Χρήσεις που υπηρετούν την ελευθερία της έκφρασης και της ενημέρωσης θα πρέπει να προστατεύονται πλήρως σε επίπεδο ΕΕ.
Τα δικαιώματα χρήσης που επιτρέπουν την αναφορά, την κριτική, την αναθεώρηση, την παρωδία, το pastiche και την καρικατούρα που έχουν εναρμονιστεί στο πλαίσιο του άρθρου 17 της πνευματικής ιδιοκτησίας στην οδηγία για την ψηφιακή ενιαία αγορά, καθώς και παρεμπίπτουσες χρήσεις, θα πρέπει να διασφαλίζονται με υποχρεωτική εξαίρεση στην επίπεδο ΕΕ για όλες τις χρήσεις.
7. Η ελευθερία της δημιουργίας θα πρέπει να προστατεύεται σε επίπεδο ΕΕ.
Οι νόμοι περί πνευματικής ιδιοκτησίας θα πρέπει να επιτρέπουν πολιτιστικές πρακτικές που απαιτούν τη χρήση ή/και την αναμίξη τμημάτων προστατευόμενων υλικών σύμφωνα με τη θεμιτή πρακτική, όπως η χρήση προστατευόμενων έργων (π.χ. ιστορικά ή περιστασιακά πλάνα) από δημιουργούς ταινιών ντοκιμαντέρ για ενημερωτικούς και επεξηγητικούς σκοπούς. Η Ευρώπη χρειάζεται μια νέα υποχρεωτική εξαίρεση από τα πνευματικά δικαιώματα και άλλα αποκλειστικά δικαιώματα που επιτρέπει σε οποιονδήποτε να βασιστεί σε υπάρχοντα προστατευόμενα έργα για δημιουργικούς σκοπούς, σύμφωνα με τη δίκαιη πρακτική. Όταν τέτοιες χρήσεις πραγματοποιούνται σε εμπορικό πλαίσιο, θα πρέπει να υπόκεινται σε αμοιβή.
8. Οι εκπαιδευτικές χρήσεις θα πρέπει να προστατεύονται πλήρως σε επίπεδο ΕΕ.
Η υποχρεωτική εξαίρεση της ΕΕ για την εκπαίδευση προϋποθέτει ότι οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες διεξάγονται εντός ειδικών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, ενώ αυξανόμενα τμήματα της μάθησης, συμπεριλαμβανομένης της δια βίου μάθησης, λαμβάνουν χώρα εκτός αυτών των ιδρυμάτων ή σε υβριδικά περιβάλλοντα. Η Ευρώπη πρέπει να λάβει υπόψη της αυτές τις πραγματικότητες διευρύνοντας την υφιστάμενη υποχρεωτική εξαίρεση από τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και άλλα αποκλειστικά δικαιώματα για να διευκολύνει όλες τις μη εμπορικές εκπαιδευτικές δραστηριότητες, ανεξάρτητα από το θεσμικό τους πλαίσιο.
9. Οι χρήσεις της έρευνας θα πρέπει να προστατεύονται πλήρως σε επίπεδο ΕΕ.
Η δημόσια διάδοση των ερευνητικών δραστηριοτήτων, μεταξύ άλλων για σκοπούς επαλήθευσης των ερευνητικών αποτελεσμάτων και για συλλογική έρευνα, είναι ουσιαστικής σημασίας για την επιστημονική μέθοδο. Η Ευρώπη χρειάζεται μια υποχρεωτική εξαίρεση από τα πνευματικά δικαιώματα και άλλα αποκλειστικά δικαιώματα που διευκολύνει όλες τις μη εμπορικές ερευνητικές δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένης της κοινής χρήσης προστατευμένου υλικού μεταξύ ερευνητών.
10. Οι βιβλιοθήκες θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να εκπληρώσουν την αποστολή τους στο ψηφιακό περιβάλλον
Αυτό περιλαμβάνει το δικαίωμα των βιβλιοθηκών να δανείζουν έργα σε ψηφιακή μορφή υπό τους ίδιους όρους με τα έργα σε φυσική μορφή. Ο ελεγχόμενος ψηφιακός δανεισμός θα πρέπει να επιτρέπεται πλήρως σε επίπεδο ΕΕ. Επιπλέον, οι βιβλιοθήκες θα πρέπει να μπορούν να αποκτούν έργα σε ψηφιακή μορφή σε μορφή που θα αφήνει τις βιβλιοθήκες να ελέγχουν το τεχνικό περιβάλλον που επιτρέπει τον ψηφιακό δανεισμό.
11. Το δικαίωμα επισκευής θα πρέπει να προστατεύεται πλήρως σε επίπεδο ΕΕ.
Η νομοθεσία περί πνευματικών δικαιωμάτων δεν θα πρέπει να περιορίζει το δικαίωμα στην επισκευή, το οποίο είναι ζωτικής σημασίας για τη βιωσιμότητα και την ενδυνάμωση των χρηστών. Τα άτομα θα πρέπει να κατέχουν πλήρως τις συσκευές και το ψηφιακό περιεχόμενο που αγοράζουν και να έχουν την ελευθερία να τα τροποποιούν. Η Ευρώπη χρειάζεται μια υποχρεωτική εξαίρεση από τα πνευματικά δικαιώματα και άλλα αποκλειστικά δικαιώματα που να επιτρέπει την τροποποίηση συσκευών για σκοπούς επισκευής τους, καθώς και την κοινή χρήση πληροφοριών επισκευής, όπως εγχειρίδια οδηγιών ή σχεδιαγράμματα.
12. Χρήσεις που προστατεύονται από θεμελιώδη δικαιώματα θα πρέπει να επιτρέπονται ακόμη και αν δεν επιτρέπονται ρητά από τους νόμους περί πνευματικών δικαιωμάτων.
Τα θεμελιώδη δικαιώματα θα πρέπει να λειτουργούν ως εξωτερικό όριο στους νόμους περί πνευματικών δικαιωμάτων όταν αυτοί οι νόμοι δεν προστατεύουν σωστά τα δικαιώματα που κατοχυρώνονται στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ. Η Ευρώπη πρέπει να διευκρινίσει ότι εάν οι υφιστάμενες εξαιρέσεις από τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και άλλα αποκλειστικά δικαιώματα δεν διαθέτουν ευελιξία για την κάλυψη δραστηριοτήτων που προστατεύονται από θεμελιώδη δικαιώματα, θα πρέπει να είναι δυνατό για τα εθνικά δικαστήρια να εφαρμόζουν άμεσα τα θεμελιώδη δικαιώματα, περιορίζοντας περαιτέρω τα αποκλειστικά δικαιώματα, ώστε να επιτευχθεί δίκαιη λύση. σέβεται πλήρως τον Χάρτη.
13. Τα δικαιώματα χρήσης πρέπει να προστατεύονται από τεχνολογικές και συμβατικές παρακάμψεις.
Η χρήση περιεχομένου που προστατεύεται από τεχνικά μέτρα προστασίας (TPMs) μπορεί να είναι επαχθής ή ακόμα και αδύνατη, όταν δεν υπάρχουν σαφείς και γρήγοροι μηχανισμοί για το ξεκλείδωμα τέτοιων μέτρων προστασίας ή όταν δεν είναι δυνατός ο εντοπισμός των κατόχων τέτοιων μέτρων. Συνεπώς, η καταστρατήγηση των TPMs θα πρέπει να επιτρέπεται ρητά κατά την άσκηση δικαιωμάτων χρήσης και η ανάπτυξη TPMs για την παρεμπόδιση της πρόσβασης σε υλικό Κοινού Κτήματος για λόγους πνευματικών δικαιωμάτων θα πρέπει να απαγορεύεται. Επιπλέον, για την προστασία των χρηστών από καταχρηστικές συμβατικές πρακτικές και για να διασφαλιστεί ότι δεν θα χάσουν τα δικαιώματά τους, οι συμβατικοί όροι που αποσκοπούν στην απαγόρευση των δικαιωμάτων χρήσης θα πρέπει να καταστούν ανεφάρμοστοι.
14. Τα δικαιώματα χρήσης πρέπει να προστατεύονται διασυνοριακά.
Οι χρήστες που συμμετέχουν σε απομακρυσμένες και διαδικτυακές δραστηριότητες που απαιτούν τη συμμετοχή και τη συνεργασία ατόμων και ιδρυμάτων που βρίσκονται σε διαφορετικές χώρες ενεργοποιούν την εφαρμογή πολλαπλών νόμων. Η Ευρώπη πρέπει να διασφαλίσει ότι οι διατάξεις που επιτρέπουν τη χρήση προστατευόμενων υλικών βάσει εξαιρέσεων πνευματικών δικαιωμάτων έχουν διασυνοριακό αποτέλεσμα τόσο εντός όσο και εκτός της ΕΕ.
Ενδυνάμωση των δημιουργών και του κοινού τους
15. Ο γεωγραφικός αποκλεισμός για οπτικοακουστικά έργα θα πρέπει να απαγορεύεται.
Τα οπτικοακουστικά έργα που διατίθενται στο κοινό σε ένα ή περισσότερα κράτη μέλη της ΕΕ πρέπει να είναι διαθέσιμα σε όλα τα κράτη μέλη υπό παρόμοιους όρους. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για έργα που έχουν λάβει δημόσια υποστήριξη για την παραγωγή ή τη διανομή τους. Η ευρεία πρακτική του γεωγραφικού αποκλεισμού της πρόσβασης σημαίνει ότι τα οπτικοακουστικά έργα που είναι νόμιμα διαθέσιμα σε ένα μέρος της ΕΕ δεν είναι διαθέσιμα σε άλλο. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με τους στόχους της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και της πολιτιστικής πολυμορφίας.
16. Οι δημιουργοί πρέπει να έχουν το δικαίωμα να γνωρίζουν το κοινό τους.
Η διαδικτυακή διανομή αλλάζει ραγδαία τη σχέση μεταξύ δημιουργών και παραδοσιακών και νέων διαμεσολαβητών. Για να ενισχυθούν οι διαπραγματευτικές θέσεις των δημιουργών στις σχέσεις τους με διαδικτυακές πλατφόρμες διανομής και για να ενισχυθεί η ικανότητα των δημιουργών να λαμβάνουν δίκαιη αποζημίωση για τη χρήση των έργων τους, οι διαδικτυακές πλατφόρμες και άλλοι μεσάζοντες πρέπει να μοιράζονται με τους δημιουργούς συγκεντρωτικά δεδομένα σχετικά με το κοινό και μεταδεδομένα πρόσβασης καθώς και διαχείριση δικαιωμάτων.
Δημιουργία διασφαλίσεων κατά της κατάχρησης πνευματικών δικαιωμάτων
17. Οι χρήστες που ενεργούν με εύλογη πεποίθηση ότι επιτρέπονται οι χρήσεις υλικού που προστατεύεται από πνευματικά δικαιώματα δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζουν μηνύσεις.
Τα ιδρύματα που εκπληρώνουν τις αποστολές τους δημοσίου συμφέροντος με υπεύθυνο και συνετό τρόπο, καθώς και τα άτομα που ενεργούν για μη εμπορικούς σκοπούς, δεν θα πρέπει να υποχρεούνται να καταβάλλουν αποζημίωση για την ενασχόλησή τους με υλικό που προστατεύεται από πνευματικά δικαιώματα, εάν ενήργησαν με την εύλογη πεποίθηση ότι τέτοιες χρήσεις επιτρέπονται . Η Ευρώπη πρέπει να καταστήσει υποχρεωτική για τα κράτη μέλη την προστασία των χρηστών και των ιδρυμάτων που ενεργούν για μη εμπορικούς σκοπούς από αξιώσεις αποζημίωσης για παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων και άλλων αποκλειστικών δικαιωμάτων, όταν ενεργούν με την εύλογη πεποίθηση ότι η χρήση τους επιτρέπεται από το νόμο.
18. Πρέπει να υπάρχουν συλλογικοί μηχανισμοί έννομης προστασίας για την προστασία των δικαιωμάτων χρήσης και των δικαιωμάτων των δημιουργών.
Οι μεμονωμένοι χρήστες υλικού που προστατεύεται από πνευματικά δικαιώματα, καθώς και οι μεμονωμένοι δημιουργοί, σπάνια είναι σε θέση να διεκδικήσουν και να υπερασπιστούν τα δικαιώματά τους στο δικαστήριο. Η Ευρώπη χρειάζεται ισχυρές διατάξεις συλλογικής έννομης προστασίας που θα επιτρέπουν στις οργανώσεις για τα δικαιώματα των χρηστών, καθώς και στις ενώσεις δημιουργών, να παρεμβαίνουν σε ζητήματα όπως το patent trolling, οι περιορισμοί στην άσκηση των δικαιωμάτων χρήσης ή οι άδικοι ή περιοριστικοί συμβατικοί όροι.
19. Η κατάχρηση πνευματικών δικαιωμάτων θα πρέπει να απαγορεύεται σε επίπεδο ΕΕ.
Για να αυξηθεί η εμπιστοσύνη στο σύστημα πνευματικών δικαιωμάτων, η Ευρώπη πρέπει να επιβάλει κυρώσεις στην κατάχρηση πνευματικών δικαιωμάτων, όπως ψευδείς και παραπλανητικές προσπάθειες διεκδίκησης της ιδιοκτησίας έργων, συμπεριλαμβανομένων έργων Κοινού Κτήματος, patent trolling,, κατάχρηση συστημάτων επιβολής πνευματικών δικαιωμάτων για λογοκρισία και άλλες καταχρηστικές πρακτικές.
20. Η Ευρώπη πρέπει να διασφαλίσει μεγαλύτερη διαφάνεια σε όλο το οικοσύστημα πνευματικών δικαιωμάτων.
Για να διασφαλιστεί ότι το κοινό έχει πρόσβαση σε αξιόπιστες πληροφορίες σχετικά με τα δικαιώματά του, η Ευρώπη θα πρέπει να προσπαθήσει να δημιουργήσει ένα δημόσιο αποθετήριο του Κοινού Κτήματος και των έργων με ανοιχτή άδεια. Μεταξύ άλλων, ένα τέτοιο αποθετήριο θα προστατεύει τον Κοινό Κτήμα και τα έργα με ανοιχτή άδεια από κατάχρηση πνευματικών δικαιωμάτων (συμπεριλαμβανομένης της αυτοματοποιημένης επιβολής). Επιπλέον, οι οργανισμοί συλλογικής διαχείρισης θα πρέπει να υποχρεούνται να μοιράζονται δημόσια τα δεδομένα τους με τους κατόχους δικαιωμάτων και οι πλατφόρμες θα πρέπει να υποχρεούνται να κοινοποιούν δημόσια τα δεδομένα τους σχετικά με ενέργειες επιβολής.
Πηγή άρθρου: https://communia-association.org/policy-recommendations/