БетӀераб гьумер

Википедия — эркенаб энциклопедия сайталдасан материал
Перейти к навигации Перейти к поиску

Жакъа тІасбищараб макъала

Авар мацӀ

Авар мацӀ (aw.ˈar mat͡sʼː) яги магӀарул мацӀ (ma.ˈʕa.rul mat͡sʼː) ккола Бакъбаккул Кавказалда (тарихияб Аваристаналда) жиб бугеб нахгун дагъистаниял мацІазул хъизаналъул, авар-гIандисезул-цІунтІасезул гIаркьелалъул авар-гIандисезул къокъаялъул мацIлъун.

Авар мацІ тІибитІун буго аслияб къагІидаялъ Дагъистаналда ва ЦІоралда, буго гьединго Чачаналъда, бакъбаккул Хъизихъалда, ва Туркиялда ругел авар мужагьирзабазда гьоркьоб. Ккола Дагъистаналъул расмиял мацІазул цояблъун, гьединго Дагъистаналъул бакътІерхьуда, ай тарихияб Аваристаналда бугеб лингва франкалъун (БолмацI). Авар адабияталъулаб мацІалъул кьучІалда буго гьебго БолмацI — магӀарухъ гӀумру гьабун ругел гьитӀинал тухумазул ва тайпабазул жидедаго гьоркьоб бо (аскар) бакӀарараб мехалъ бицунеб букІараб мацӀ, жибги авар мацIалъул шималияб тІадкаламалде гъорлъе кколеб. КІалъалезул къадар бахуна цо миллионалде.

Авар мацІалъул фонетикияб гІуцІиялда буго гІатІидаб рагьукъал гьаркьазул (консонантазул) система, жиндида жаниб къвакІаралги (геминатал) лабиалиял рагьукъалги ругел. Рагьараб гьаракь адбияталъулаб авар мацІалда буго щуго, гьел руго гІадатал, кирго абула кӀудияб хиси ккечӀого, ай аллофонлъи гьечӀого, амма адабияталъулаб мацІалде бищун гІагараб кколеб хундерил мацІалъул сверелалъул гаргаразда дандчӀвала халатал рагьарал гьаркьалги.

↪ жаниса цӀализе ›››

Жакъасеб лъикІаб макъала

Суракат I.jpg

Суракъат — аваразул нуцал, жив, цо-цо баяназда рекъон, XI гІасруялда, цогидал баяназда, XII вукІарав. Нуцал Саратанил вас.

Бакихановасда рекъон, Абу Муслим вукІун вуго гьижрияб V гІасруялда, ай 1009 ва 1107 соназда гьоркьоб заман. Суракъат нуцалил заманалда гІуцІула тах ирсалъе кьеялъул тартиб, жинда рекъон Суракъатил ирсалъул варисзабазе гурони ихтияр букІинчІеб Аваристаналъул тахида рукІине.

Суракъатил рагІият букІана насранияб ва жугьутІ дин ккурал, хъанчие лагълъи гьабулел. Нуцал рикІкІунев вукІана цІакъ къуватав, рагІи билъарав бетІерлъун. Авар нуцаласе мутІигІал рукІана Шамахалдаса бахъараб Кабардаялде щвезегІан ругел киналниги халкъал, тушал ва чачанал. Императорасулаб географияб жамагІаталъул хъвай-хъвагІаялда рекъон, Суракъатица «ханлъи гьабулаан буго Шамахалдаса бахъараб Кабардаялъул гІорхъоде щвезеган ругел халкъазе, чачанал ва тушиял абуни рукІана гьесул рагІиятчагІилъун».

↪ жаниса цӀализе›››


Жакъа тІасбищараб сурат

КӀодо гьабизе сураталда тӀад цуй


Балагье энциклопедиялда

Nuvola apps kalzium.svg

Аслиял гІелмаби
Астрономия · Биология · Геология · Геометрия · Статистика · Физика · Математика · Химия · ТІабигІатиял гІелмаби · Ракьул гІелмаби

Nuvola apps display.png

Практикиял гІелмаби
Бухьен · Экономика · Медицина · Компьютерал · Къанун · Сахлъи цІуни · Технология · Агрономия‎ · Менеджмент · Инженерия

Gnome-globe.svg

Гуманитариял гІелмаби
Адабият Археология Тарих Социология Дин Психология Лингвистика Политология Философия

Nuvola apps kcoloredit.png

Искусство ва маданият
Архитектура Искусство Хобби Кьурди Дизайн Сурат Адабият РакІгъезаби Музыка Живопись Скульптура Театр Кинематограф

РачІа данде бан хъвазе!

Хириял магӀарулал! ХӀурматиял авар мацӀ бокьулел!

Авар Википедиялда жидорго лъалкІ тезе бокьараз гІахьаллъи гьабизе бегьула авар мацІалъулги, миллаталъулги ватІан Аваристаналда хурхарал темабазда гъорлъ. Гьаб Википедияги Авар мацІалда бугелъул, гьанир цогидазда цадахъ рукІине рекърал руго Авар мацІалдаги, миллаталдаги, маданияталдаги тарихалдаги, тІолго Аваристаналдаги хурхарал макъалаби, гьединлъидал Авар Википедиялда гьаб моцІ хас гьабун лъазабулеб буго

Флаг аварцев.png
Аваристаналъул моцІлъун

ЦІияб макъала хъвазе

Авар Википедиялда жакъа къоялда жаниб буго 2837 макъала. Дуе хъвазе бокьараб махъала гьаниб жаниб батизеги бегьула, гьединлъидал макъала хъвалалде цебе дуца гьеб балагье гьаб формаялда. Гьеб батичӀони, дуе хъвазе бокьун бугеб макъалаялъул цІар хъвай гьаб гъоркьехун бугеб мухъалда жаниб ва макъала хъвай.

КӀвар кье! Хъвазе бугеб макъалаялъул цӀаралда ругони хадуб хӀучч лъезе кколел хӀарпал (тӀ, кӀ, чӀ, цӀ ва гьел гурелги) , нужеца хӀалтӀизабе кириллияб алипбаялъул хӀучч. Гьеб лъезе бегьула гьаниса насхуги гьабун (Ӏ).

Бегьуларо рукӀине латин I хӀарп, l хӀарп, 1, кириллицаялъул І хӀарп.


Лъалищ дуда?

Пётр Багратион
Знаменский килиса
Александр Вишневский


Википедиялъул ракІалде щвезаби

Гьаб къоялъ — 25 июн


Гьарурал

жеги...

Хварал

жеги...

Жакъа тӀасбищараб портал

Жакъа тІасбищараб портал…

Ахирисеб тІасбищараб портал:
Аваристан
Аваристан

ГІагарал проектал

Вакиллъи / Embassy Бигьаяб версия Кумек гьабиФонд Викимедиа Контактал Цоги мацІазул бутІаби