Tuisblad

Welkom by Wikipedia, die vrye ensiklopedie wat deur enigiemand verbeter en uitgebrei kan word.	Dinsdag, 21 Junie 2022 Hier is tans 103 653 artikels in Afrikaans.
Help ons om ’n wêreldklas-ensiklopedie in Afrikaans te skep.

Inleiding • Hulp • Kontak

Gebruikersportaal • Voorbladartikels • Kategorieë • Stel ’n vraag

Voorbladartikel

Proxima Centauri is 'n klein ster sowat 4,2465 ligjare van die Son af in die suidelike sterrebeeld Sentour. Sy Latynse naam beteken "die naaste ster van Sentour". Dit is in 1915 deur Robert Innes in Suid-Afrika ontdek en is die naaste ster aan die Son. Met 'n skynbare magnitude van 11,13 as dit nie opvlam nie, is dit te dof om met die blote oog te sien. Proxima Centauri is as Alpha Centauri C lid van die Alpha Centauri-sterstelsel, en lê 2,18° suidwes van die Alpha Centauri AB-paar. Dit is tans 12 950 AE (0,2 ligjare) van AB af en wentel een keer in 550 000 jaar om dié sterre.

Proxima Centauri is 'n rooidwergster met 'n massa van omtrent 12,5% van die Son s'n (sonmassa), en 'n gemiddelde digtheid van sowat 33 keer dié van die Son. Omdat Proxima Centauri so naby aan die Aarde is, kan sy hoekdeursnee regstreeks gemeet word: Dit is sowat 'n sewende (14%) van die Son s'n. Hoewel dit 'n baie lae gemiddelde ligsterkte het, is Proxima Centauri 'n opvlamster wat lukraak drastiese toenames in helderheid ondervind vanweë magnetiese aktiwiteit. Die ster se magneetveld word geskep deur konveksie deur die hele ster. Die opvlamaktiwiteit wat daardeur veroorsaak word, wek 'n algehele X-straalemissie op wat ooreenstem met die Son se uitstraling. Die interne vermenging van sy brandstof deur konveksie deur sy kern en Proxima se relatief lae energieopwekkingstempo beteken dit sal vir nog 4 biljoen jaar 'n hoofreeksster bly.

Proxima Centauri het drie bekende eksoplanete: b, c en d. Proxima Centauri b se wentelbaan is rofweg 0,05 AE van die ster af, met 'n wentelperiode van omtrent 11,2 aarddae. Sy geraamde massa is minstens 1,17 keer dié van die Aarde. Die planeet is in die ster se bewoonbare sone, waar die temperatuur reg is sodat vloeibare water op sy oppervlak kan voorkom. Omdat Proxima Centauri 'n rooidwerg en 'n opvlamster is, is daar egter twyfel oor die bewoonbaarheid van die planeet. Proxima Centauri c is 'n kandidaat-Superaarde en wentel sowat 1,5 AE van die planeet af, met 'n wentelperiode van 1 900 dae (5,2 jaar). Proxima Centauri d is 'n Subaarde wat rofweg elke 5,1 dae sowat 0,029 AE van die ster af om hom wentel.

...lees verder

In die nuus

Die Suid-Afrikaanse president Cyril Ramaphosa skors die Openbare Beskermer Busisiwe Mkhwebane met onmiddellike effek.
Tydens die Franse Ope het die Poolse tennisspeler Iga Świątek haar tweede Grand Slam-toernooi gewen, terwyl die Spaanse tennisspeler Rafael Nadal sy 22ste toernooi ingepalm het.
Die Suid-Afrikaanse omroeper en radiopersoonlikheid John Berks sterf op 81.
Die Franse president Emmanuel Macron word die eerste ampsbekleër in byna 20 jaar wat herverkies word.
Ná die erkenning van die selfverklaarde Volksrepubliek Donetsk en Volksrepubliek Loehansk begin Rusland 'n grootskaalse inval in Oekraïne.

Het u geweet...

... dat Ellen Johnson-Sirleaf die eerste vroulike president van 'n Afrika-land is? Sy is as president van Liberië ingehuldig op 16 Januarie 2006. Op 9 November 2011 is sy vir 'n tweede ampstermyn gekies.

... dat die chemiese element en radioaktiewe edelgas radon, wat natuurlik uit die grond vrygestel word, beskou word as die belangrikste oorsaak van longkanker naas sigaretrook? Jaarliks sterf meer as 40 000 mense wêreldwyd aan longkanker wat deur radon veroorsaak is.

...dat daar een vlag is wat nooit gesalueer of gestryk word nie? Op 20 Julie 1969 het Neil Armstrong en Buzz Aldrin 'n Amerikaanse vlag op die maan geplant wat tot vandag toe nog daar staan.

... dat daar geraam word dat meer as die helfte van alle fotosintese wat op aarde plaasvind nie vanaf plante afkomstig is nie, maar vanaf bakterieë en alge?

...dat varke uiters intelligente diere is? Hulle is ook skoner as die meeste troeteldiere en lê slegs in modder omdat hulle nie sweetkliere het nie en modder of water nodig het om af te koel.

Vandag in die geskiedenis

21 Junie: Somer/Winter-sonstilstand - langste (Noordelike Halfrond)/kortste (Suidelike Halfrond) dag van die jaar.

1734 – 'n Swart slaaf bekend as Marie-Joseph Angélique word gemartel en toe gehang in Nieu-Frankryk.

1787 – New Hampshire word die 9de deelstaat van die Verenigde State.
1905 – Gebore: Jean-Paul Sartre, Franse filosoof en skrywer.
1985 – Groenland neem amptelik sy eie vlag in gebruik ter ondersteuning van sy strewe na onafhanklikheid van Denemarke.
2000 – Die anti-gay-amendement, bekend as Afdeling 28, word in Skotland met 99 teen 17 stemme afgeskaf.

Voorbladbeeld

Die Nieu-Seelandse rugbyspeler Luke McAlister mik vir 'n doelskop vir die Franse Top 14-span Stade Toulousain in die wedstryd teen Castres Olympique op 10 Maart 2012.