1989

La yaro 1989 (MCMLXXXIX per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye sundio segun Gregoriala kalendario. Ol esis la 989ma yaro di la duesma yarmilo, la 89ma yaro di la 20ma yarcento, e la 10ma yaro di la yari 1980a.

Eventi

Kosmo

• 26ma di agosto - Kosmoprobilo Voyager 2 flugas preter Neptuno.

Mondo

• 14ma di februaro - L'unesma de la 24 artificala sateliti di GPS (Global Positioning System) sendesas ad orbito.
• 2ma di marto - 12 stati de Europana Komunitato interdiktas la produkto di freoni.
• 25ma di septembro - Usa e Sovietia kontratas ke li demolisos 98% de lia kemial armi.
• 9ma di novembro - Kolda milito finas, kande Est-Germania apertas Murego di Berlin e permisas populani irar e vehar libere de esto a westo, ed inverse.
• 3ma di decembro - George Bush e Mihail Gorbachov interrenkontras en Malta. Li deklaras ke kolda milito (forsan) esas pasonta.

Europa

• 2ma di marto - 12 stati di Europana Komunitato interdiktas la produkti kun freoni.
• 7ma di aprilo - Submara navo "Komsomolec" de Sovietia sinkas en la maro di Barents pos incendio en nave, e 42 ek la 69 kruani mortas.
• 4ma di junio - En Polonia, Sindikato Solidareso vinkas l'unesma elekti libera pos la duesma mondomilito.
• 4ma di junio - En Ufa, Bashkortostan, Sovietia, du preterpasinta treni inflamas gaso likinta ek tubo, e 645 homi perisas.
• 7ma di junio - En Dania, lego qua permisas samasexua mariajo aprobesas.
• 16ma di junio - En solena funero, Imre Nagy risepultesas en Budapest.
• 1ma til 6ma julio - Ido-konfero en Thalwil, proxim Zürich, Suisia.
• 23ma di agosto - Du milioni homi standas manuo en manuo sur voyo inter Tallinn e Vilnius en Baltiko por suportar la nedependo di Estonia, Latvia e Lituania.
• 25ma di agosto - Tadeusz Mazowiecki divenas l'unesma ne-komunista chefministro di Polonia.
• 9ma di septembro - En Leipzig, Est-Germania, granda demonstro por demokratio.
• 10ma di septembro - Hungaria apertas sua westala frontiero por Est-Germaniani transirar weste.
• 18ma di oktobro - Erich Honecker renuncas a la chefeso di Est-Germania.
• 23ma di oktobro - Hungaria abandonas la komunista rejimo.
• 9ma di novembro - Kolda milito finas kande Est-Germania apertas la Murego di Berlin e permisas populani irar e vehar libere a westo (ed ad esto).
• 10ma di novembro - Chefo di komunista partiso di Bulgaria, Todor Jivkov, e chefministro Petre Mladenov renuncas.
• 14ma di novembro - Serioza inundado en Málaga, Hispania.
• 17ma di novembro - "Velura revoluciono" komencas en Chekoslovakia. Policisti supresas demonstro en Praha.
• 20ma di novembro - Du milioni homi demonstras en Praha.
• 28ma di novembro - La komunista rejimo di Chekoslovakia imperas pri organizo di multa-partisal elekti.
• 1ma di decembro - La parlamento di Est-Germania abrogas la duktanta rolo di komunista partiso.
• 22ma di decembro - En Rumania la povo di Nicolae Ceausescu finas pos violentoza demonstri.
• 25ma di decembro - Nicolae ed Elena Ceausescu mortigesas.
• 29ma di decembro - En Chekoslovakia Václav Havel elektesas prezidanto per liber elekto.
• 31ma di decembro - Tadeusz Mazowiecki divenas l'unesma ne-komunista chefo di Polonia pos 1944.

Azia

• 7ma di januaro - Akihito divenas imperiestro di Japonia pos Hirohito.
• 23ma di januaro - Ter-tremo en la Republiko Socialista Sovietiana di Tajikistan produktas 274 morti.
• 30ma di januaro - Ambasadeyo di Usa evakuesas en Kabul, Afganistan.
• 14ma di februaro - Chefo di Iran, ayatolo Ruhollah Khomeini incitas mortigar Salman Rushdie, la skriptisto di "Satanika poemi".
• 15ma di februaro - Lasta Sovieta soldato foriras Afganistan.
• 24ma di februaro - Ayatolo Ruhollah Khomeini promisas 3 milioni dolari a mortigero di Salman Rushdie.
• 30ma di mayo - Chiniana studenti erektas en la placo Tianmen, Beijing, statuo dil "Deino di Demokratio".
• 3ma di junio - En Iran, ayatolo Ruhollah Khomeini mortas.
• 4ma di junio - Masakro di demonstranti en Tianmen-placo, Beijing, pro supresar l'opozanti.
• 22ma di novembro - Prezidanto di Libano, René Moawad, ocidesas per bombo-explozo.

Afrika

• 10ma di januaro - Kubana trupi retreteskas ek Angola.
• 30ma di junio - Omar Hassan Al-Bashir komandas stato-stroko en Sudan.

Nord-Amerika

• 20ma di januaro - Prezidanteso di George Bush komencas.
• 24ma di marto - Petrolo-navo Exxon Valdez likas 240 000 bareli di petrolo che la rivo di Alaska.
• 19ma di julio - En Sioux City, Iowa 111 personi mortas kande aviono Douglas DC-10 de United Airlines kolizionas kontre sulo, tamen 185 plusa homi transvivas.
• 17ma di oktobro - Ter-tremo frapas San Francisco ed Oakland en Kalifornia e produktas 63 morti.
• 6ma di decembro - Kontre-feministo Marc Lépine mortigas 14 mulieri en École Polytechnique di Montreal.

Central Amerika

• 20ma di decembro - Usa invadas Panama por revokar Manuel Noriega de povo.
• 24ma di decembro - Diktatoro di Panama, Manuel Noriega, fugas pro azilo ad ambasadeyo di Vatikano.

Sud-Amerika

• 27 til 28ma di februaro - Populala revolto en Venezuela, konocata kom El Caracazo, kontre la politiki di Carlos Andrés Pérez por la ekonomio.
• 14ma di mayo - Carlos Saúl Menem vinkas prezidantal elekto en Arjentinia.
• 8ma di julio - Carlos Saúl Menem divenas prezidanto di Arjentinia.
• 14ma di decembro - En Chili eventas libera elekti pos 16 yari.
• 17ma di decembro - En Brazilia eventas prezidantal elekti pos 29 yari.

Naski

Kōhei Uchimura

• 3ma di januaro - Kōhei Uchimura, Japoniana gimnastikistulo
• 6ma di januaro - Andy Carroll, Angla futbalisto
• 9ma di januaro - Nina Dobrev, Bulgara-Kanadana aktorino
• 14ma di januaro - Kiesza, Kanadana kantistino
• 1ma di februaro - Alfreð Finnbogason, Islandana futbalisto

Corbin Bleu

• 21ma di februaro - Corbin Bleu, Usan aktoro
• 27ma di februaro - Stephen Kiprotich, Ugandan atletulo
• 1ma di marto - Carlos Vela, Mexikiana futbalisto
• 4ma di marto - Erin Heatherton, Usana manekinino
• 11ma di marto - Orlando Johnson, Usana basketbalisto

Theo Walcott

• 16ma di marto - Theo Walcott, Angla futbalisto
• 17ma di marto - Shinji Kagawa, Japoniana futbalisto
• 21ma di marto - Jordi Alba, Hispana futbalisto
• 12ma di aprilo - Antonia Iacobescu, Rumana kantistino
• 27ma di aprilo - Lars Bender, Germana futbalisto
• 3ma di mayo - Katinka Hosszú, Hungara natistino
• 6ma di mayo - Dominika Cibulková, Slovakiana tenisistino
• 30ma di mayo - Alexandra Dulgheru, Rumana tenisistino
• 31ma di mayo - Marco Reus, Germana futbalisto
• 10ma di junio - Alexandra Stan, Rumana kantistino
• 30ma di junio - Bruno Fratus, Braziliana natisto
• 1ma di julio - Daniel Ricciardo, Australian automobilisto

Daniel Radcliffe

• 5ma di julio - Dejan Lovren, Kroata futbalisto
• 23ma di julio - Daniel Radcliffe, Britanian aktoro (Harry Potter)
• 31ma di julio - Viktoriya Azarenka, Belarusa tenisistino
• 31ma di julio - Zelda Williams, Usan aktorino
• 2ma di agosto - Nacer Chadli, Belga futbalisto
• 14ma di agosto - Malvina Seferi, Albanian-Italiana manekinino

Bebe Rexha

• 30ma di agosto - Bebe Rexha, Usana kantistino
• 2ma di septembro - Alexandre Pato, Braziliana futbalistulo
• 2ma di septembro - Zedd, Rusa-Germaniana muzikala produktisto, disk-jokeo e kompozisto
• 8ma di septembro - Avicii, Sueda disk-jokeo (m. 2018)

Thomas Müller

• 13ma di septembro - Thomas Müller, Germana futbalisto
• 12ma di oktobro - Paulo Henrique Ganso, Braziliana futbalisto
• 13ma di oktobro - Alexandria Ocasio-Cortez, Usana politikal aktivisto
• 28ma di oktobro - Camille Muffat, Franca natistino (m. 2015)
• 14ma di novembro - Jake Livermore, Angla futbalisto
• 13ma di decembro - Taylor Swift, Usana kantistino
• 13ma di decembro - Hellen Onsando Obiri, Kenian atletino
• 26ma di decembro - Yohan Blake, Jamaikan atletulo

Morti

Hirohito

• 7ma di januaro - Hirohito, imperiestro di Japonia (n. 1901)
• 11ma di januaro - José Luis Bustamante y Rivero, prezidanto di Peru (n. 1894)
• 20ma di januaro - Józef Cyrankiewicz, chefministro di Polonia (n. 1911)
• 22ma di januaro - Sándor Weöres, Hungara poeto (n. 1913)
• 23ma di januaro - Salvador Dalí, Katalunian artisto (n. 1904)
• 24ma di januaro - George Cukor, Usana filmifisto (n. 1899)
• 3ma di februaro - John Cassavetes, Usan aktoro (n. 1929)
• 4ma di februaro - Thorkild Hansen, Dana skriptisto (n. 1927)
• 21ma di februaro - Sándor Márai, Hungara skriptisto (n. 1900)

Konrad Lorenz

• 27ma di februaro - Konrad Lorenz, Austriana zoologiisto, Nobel-laureato (n. 1903)
• 9ma di marto - Robert Mapplethorpe, Usan artisto, fotografisto (n. 1946)
• 12ma di aprilo -Sugar Ray Robinson, Usana boxisto (n. 1921)
• 16ma di aprilo - Kaoru Ishikawa, Japoniana kemiisto (n. 1915)
• 22ma di aprilo - Emilio Gino Segrè, Italiana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1905)
• 23ma di aprilo - Hamani Diori, prezidanto di Nijer (n. 1916)
• 26ma di aprilo - Lucille Ball, Usan aktorino di komedii (n. 1911)
• 28ma di aprilo - Esa Pakarinen (sr.), Finlandan aktoro (n. 1911)
• 30ma di aprilo - Sergio Leone, Italiana filmifisto (n. 1929)
• 20ma di mayo - John Richard Hicks, Angla ekonomikisto, Nobel-laureato (n. 1904)

Ruhollah Khomeini

• 3ma di junio - Ayatolo Ruhollah Khomeini, religiala chefo di Iran (n. 1900)
• 9ma di junio - George Wells Beadle, Usana genetikisto, Nobel-laureato (n. 1903)
• 22ma di junio - Martti Talvela, Finlandan opero-kantisto (n. 1935)
• 30ma di junio - Hilmar Baunsgaard, chefministro di Dania (n. 1920)
• 2ma di julio - Andrei Gromiko, Sovietiana politikistulo (n. 1909)
• 6ma di julio - János Kádár, Hungara politikistulo (n. 1912)
• 11ma di julio - Laurence Olivier, Britanian aktoro (n. 1907)
• 16ma di julio - Herbert von Karajan, Austriana orkestrestro (n. 1908)
• 19ma di julio - Kazimierz Sabbat, Polona politikistulo (n. 1913)
• 2ma di agosto - Luiz Gonzaga, Braziliana muzikistulo e kantisto (n. 1912)
• 12ma di agosto - William Bradford Shockley, Usana fizikistulo, Nobel-laureato (n. 1910)
• 21ma di agosto - Raul Seixas, Braziliana kantisto (n. 1945)

Georges Simenon

• 4ma di septembro - Georges Simenon, Belga skriptisto (n. 1903)
• 14ma di septembro - Pérez Prado, Kubana kompozisto (n. 1916)
• 22ma di septembro - Irving Berlin, Usana kompozisto (n. 1888)
• 26ma di septembro - Kaj Franck, Finlandana projetisto di mobli (n. 1911)
• 28ma di septembro - Ferdinand Marcos, diktatoro di Filipini (n. 1917)
• 4ma di oktobro - Graham Chapman, Britanian aktoro (n. 1940)
• 6ma di oktobro - Bette Davis, Usan aktorino (n. 1908)
• 26ma di oktobro - Charles J. Pedersen, Usana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1904)
• 3ma di novembro - Timoci Bavadra, chefministro di Fidji (n. 1934)
• 5ma di novembro - Vladimir Horowitz, Rusa pianisto (n. 1903)
• 13ma di novembro - Princo Franz Joseph la 2ma di Liechtenstein (n. 1906)
• 18ma di novembro - Edvin Laine, Finlandana filmifisto (n. 1905)
• 20ma di novembro - Božidar Jakac, Sloveniana piktisto (n. 1899)
• 26ma di novembro - Ahmed Abdallah Abderemane, prezidanto di Komori (n. 1919)
• 27ma di novembro - Carlos Arias Navarro, chefministro di Hispania (n. 1908)

Ahmadou Ahidjo

• 30ma di novembro - Ahmadou Ahidjo, prezidanto di Kamerun (n. 1924)
• 3ma di decembro - Fernando Martín, Hispana basketbalisto (n. 1962)
• 3ma di decembro - Sourou-Migan Apithy, prezidanto di Dahome, la nuna Benin (n. 1913)
• 7ma di decembro - Hans Hartung, Germana-Franca piktisto (n. 1904)
• 8ma di decembro - Mikola Andriyovich Livitskyi, Ukrainana politikisto en exilo (n. 1907)
• 12ma di decembro - Roger Moureaux, Franca Idisto (n.?)
• 14ma di decembro - Andrei Saharov, Sovietiana fizikisto e politikal aktivisto, Nobel-laureato pri paco (n. 1921)
• 16ma di decembro - Lee Van Cleef, Usan aktoro (n. 1925)
• 16ma di decembro - Silvana Mangano, Italian aktorino (n. 1930)
• 22ma di decembro - Samuel Beckett, Irlandana skriptisto, Nobel-laureato (n. 1906)
• 25ma di decembro - Nicolae Ceausescu, chefo di Rumania, mortigita (n. 1918)

Nobel-premiiziti

• Fiziko: Norman Foster Ramsey, Jr, Hans Georg Dehmelt, Wolfgang Paul
• Kemio: Sidney Altman, Thomas Cech
• Fiziologio o Medicino: John Michael Bishop, Harold Elliot Varmus
• Literaturo: Camilo José Cela
• Paco: Tenzin Gyatso (14ma Dalai Lamao)
• Ekonomiko: Trygve Haavelmo