Ministerstwo Obrony Narodowej
| |
 Siedziba Ministerstwa Obrony Narodowej przy al. Niepodległości 218 w Warszawie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Data utworzenia | |
| Minister | |
| Sekretarz Stanu | |
| Adres | |
| al. Niepodległości 218, 00-911 Warszawa | |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
 52°13′09,88″N 21°00′21,35″E/52,219411 21,005931
| |
| Strona internetowa | |
 Flaga Ministra Obrony Narodowej | |
| Stanowisko | |
| Państwo | |
|---|---|
| Data utworzenia |
5 października 1807 |
| Pierwszy |
książę gen. dyw. Józef Poniatowski |
| Obecny | |
| Obecny od |
9 stycznia 2018 |
.gif)
Ministerstwo Obrony Narodowej (MON) – urząd administracji rządowej w Polsce podlegający ministrowi właściwemu do spraw obrony narodowej. W XIX wieku funkcjonował jako Ministerstwo Wojny, w okresie II RP zaś nosił nazwę Ministerstwa Spraw Wojskowych.
Siedziba ministerstwa mieści się przy al. Niepodległości 218 w Warszawie. MON zajmuje także budynek przy ul. Klonowej 1.
Kierownictwo[3][4][edytuj | edytuj kod]
- Mariusz Błaszczak (PiS) – minister obrony narodowej od 9 stycznia 2018
- Wojciech Skurkiewicz (PiS) – sekretarz stanu od 5 lutego 2018[5]
- Marcin Ociepa (Stowarzyszenie „OdNowa RP”) – sekretarz stanu od 20 grudnia 2019
- generał Rajmund Andrzejczak – szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego od 3 lipca 2018
- Andrzej Jarema – dyrektor generalny od stycznia 2018
Zadania[edytuj | edytuj kod]
- kierowanie w czasie pokoju Siłami Zbrojnymi RP, przygotowywanie założeń obronnych państwa, w tym propozycji dotyczących rozwoju i struktury sił zbrojnych
- realizowanie założeń, decyzji, postanowień i wytycznych Rady Ministrów w zakresie obrony narodowej
- sprawowanie nadzoru nad realizacją zadań obronnych przez organy administracji państwowej, instytucje państwowe, samorządy, podmioty gospodarcze itp.
- sprawowanie ogólnego kierownictwa w sprawach wykonywania powszechnego obowiązku obrony
- zawieranie umów międzynarodowych, wynikających z decyzji Rady Ministrów, dotyczących udziału polskich kontyngentów wojskowych w międzynarodowych misjach pokojowych i akcjach humanitarnych oraz ćwiczeń wojskowych prowadzonych wspólnie z innymi państwami lub organizacjami międzynarodowymi
Struktura organizacyjna[edytuj | edytuj kod]
W skład ministerstwa wchodzi Gabinet Polityczny Ministra oraz następujące jednostki organizacyjne (w tym zarządy wchodzące w skład Sztabu Generalnego Wojska Polskiego)[6][7][8][9][10]:
- Centrum Operacyjne Ministra
- Departament Administracyjny
- Departament Budżetowy
- Departament Cyberbezpieczeństwa
- Departament Edukacji, Kultury i Dziedzictwa
- Departament Infrastruktury
- Departament Innowacji
- Departament Kadr
- Departament Kontroli
- Departament Ochrony Informacji Niejawnych
- Departament Polityki Bezpieczeństwa Międzynarodowego
- Departament Polityki Zbrojeniowej
- Departament Prawny
- Departament Spraw Socjalnych
- Departament Strategii i Planowania Obronnego
- Departament Szkolnictwa Wojskowego
- Departament Wojskowej Służby Zdrowia
- Departament Wojskowych Spraw Zagranicznych
- Biuro Audytu Wewnętrznego
- Biuro Dyrektora Generalnego
- Biuro Ministra
- Zarząd Organizacji i Uzupełnień – P1
- Zarząd Analiz Wywiadowczych i Rozpoznawczych – P2
- Zarząd Planowania Użycia Sił Zbrojnych i Szkolenia – P3/P7
- Zarząd Logistyki – P4
- Zarząd Planowania i Programowania Rozwoju Sił Zbrojnych – P5
- Zarząd Kierowania i Dowodzenia – P6
- Zarząd Planowania Rzeczowego – P8
Organy podległe ministrowi (z zastrzeżeniem określonych w ustawie o SKW i SWW uprawnień Prezesa Rady Ministrów i Ministra Koordynatora Służb Specjalnych)[11]:
Jednostki organizacyjne podległe ministrowi[12][13]:
- Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych w Warszawie wraz z podległymi jednostkami organizacyjnymi
- Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych w Warszawie wraz z podległymi jednostkami organizacyjnymi
- Dowództwo Wojsk Obrony Terytorialnej w Zegrzu wraz z podległymi jednostkami organizacyjnymi
- Inspektorat Wsparcia Sił Zbrojnych w Bydgoszczy wraz z podległymi jednostkami organizacyjnymi
- Dowództwo Garnizonu Warszawa w Warszawie wraz z podległymi jednostkami organizacyjnymi
- Komenda Główna Żandarmerii Wojskowej w Warszawie wraz z podległymi jednostkami organizacyjnymi
- Narodowe Centrum Bezpieczeństwa Cyberprzestrzeni w Legionowie wraz z podległymi jednostkami organizacyjnymi
- Wojewódzkie Sztaby Wojskowe w: Białymstoku, Bydgoszczy, Gdańsku, Katowicach, Kielcach, Krakowie, Lublinie, Łodzi, Olsztynie, Opolu, Poznaniu, Rzeszowie, Szczecinie, Warszawie, Wrocławiu, Zielonej Górze, wraz z podległymi jednostkami organizacyjnymi
- Ośrodek Monitorowania i Analiz Ministra Obrony Narodowej w Warszawie
- Agencja Uzbrojenia w Warszawie wraz z podległymi jednostkami organizacyjnymi
- Inspektorat Wojskowej Ochrony Przeciwpożarowej w Warszawie wraz z podległymi jednostkami organizacyjnymi
- Wojskowe Centrum Normalizacji, Jakości i Kodyfikacji w Warszawie
- Wojskowe Centrum Metrologii w Warszawie wraz z podległymi jednostkami organizacyjnymi
- Wojskowa Inspekcja Gospodarki Energetycznej
- Wojskowy Dozór Techniczny
- Biuro Infrastruktury Specjalnej w Warszawie
- Wojskowe Studium Nauczania Języków Obcych w Łodzi
- Centralny Ośrodek Aktywizacji Zawodowej w Warszawie wraz z podległymi jednostkami organizacyjnymi
- Centralna Wojskowa Komisja Lekarska w Warszawie wraz z podległymi jednostkami organizacyjnymi
- Biuro Konwentu Dziekanów w Warszawie
- Wojskowe Biura Emerytalne w: Białymstoku, Bydgoszczy, Gdańsku, Katowicach, Kielcach, Krakowie, Lublinie, Łodzi, Olsztynie, Poznaniu, Rzeszowie, Szczecinie, Warszawie, Wrocławiu i Zielonej Górze
- Dom Emeryta Wojskowego w Warszawie
- Delegatury Departamentu Kontroli w: Bydgoszczy, Warszawie i Wrocławiu
- Biuro Ewidencji Osobowej Wojska Polskiego w Warszawie
- Wojskowe Biuro Historyczne im. gen. broni Kazimierza Sosnkowskiego w Warszawie wraz z podległymi jednostkami organizacyjnymi
- Centrum Doktryn i Szkolenia Sił Zbrojnych w Bydgoszczy
- Centrum Weterana Działań Poza Granicami Państwa w Warszawie
- Centralna Wojskowa Pracownia Psychologiczna w Warszawie wraz z podległymi jednostkami organizacyjnymi
- Wojskowe Ośrodki Medycyny Prewencyjnej w: Bydgoszczy, Gdyni, Krakowie, Modlinie i Wrocławiu
- Władza Lotnictwa Wojskowego w Poznaniu
- Zespół do Spraw Służby w Międzynarodowych Strukturach Wojskowych w Warszawie
- Zespół Zapewnienia Jakości w Lotnictwie w Warszawie
- Polskie Przedstawicielstwo Wojskowe przy Komitetach Wojskowych Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego i Unii Europejskiej z siedzibą w Brukseli, Królestwo Belgii
- Narodowe Przedstawicielstwo Łącznikowe przy Sojuszniczym Dowództwie Transformacyjnym z siedzibą w Norfolk, Stany Zjednoczone Ameryki
- Polskie Narodowe Przedstawicielstwo Wojskowe przy Naczelnym Dowództwie Sojuszniczych Sił w Europie z siedzibą w Mons, Królestwo Belgii
- Narodowy Element Wsparcia przy Dowództwie Eurokorpusu w Strasburgu, Republika Francuska
- Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej im. płk. dypl. Mariana Porwita w Warszawie
- Centralna Biblioteka Wojskowa im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Warszawie
- Reprezentacyjny Zespół Artystyczny Wojska Polskiego w Warszawie
- Wojskowe Biuro Zarządzania Częstotliwościami w Warszawie
- Wojskowe Biuro Łączności w Warszawie
- Biuro do spraw Programu „Zostań Żołnierzem Rzeczypospolitej” w Warszawie
- Międzynarodowy Ośrodek Szkolenia i Badań nad Dziedzictwem Kultury w Zagrożeniu we Wrocławiu
- Eksperckie Centrum Szkolenia Cyberbezpieczeństwa w Warszawie
- Centralny Wojskowy Zespół Sportowy w Warszawie
Jednostki organizacyjne nadzorowane przez ministra[12]:
- Agencja Mienia Wojskowego w Warszawie
- Akademia Sztuki Wojennej w Warszawie
- Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego w Warszawie
- Akademia Marynarki Wojennej im. Bohaterów Westerplatte w Gdyni
- Akademia Wojsk Lądowych imienia generała Tadeusza Kościuszki we Wrocławiu
- Lotnicza Akademia Wojskowa w Dęblinie
- Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych w Warszawie
- Wojskowy Instytut Chemii i Radiometrii w Warszawie
- Wojskowy Instytut Łączności im. prof. dr. hab. Janusza Groszkowskiego – Państwowy Instytut Badawczy w Zegrzu
- Wojskowy Instytut Techniki Pancernej i Samochodowej w Sulejówku
- Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia w Zielonce
- Wojskowy Instytut Techniki Inżynieryjnej im. profesora Józefa Kosackiego we Wrocławiu
- Wojskowy Instytut Higieny i Epidemiologii imienia generała Karola Kaczkowskiego w Warszawie
- Wojskowy Instytut Medycyny Lotniczej w Warszawie
- Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie
- 1 Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką SPZOZ w Lublinie
- 4 Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką SPZOZ we Wrocławiu
- 5 Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką SPZOZ w Krakowie
- 7 Szpital Marynarki Wojennej z Przychodnią SPZOZ w Gdańsku
- 10 Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką SPZOZ w Bydgoszczy
- 6 Szpital Wojskowy z Przychodnią SPZOZ w Dęblinie
- 105 Kresowy Szpital Wojskowy z Przychodnią SPZOZ w Żarach
- 107 Szpital Wojskowy z Przychodnią SPZOZ w Wałczu
- 109 Szpital Wojskowy z Przychodnią SPZOZ w Szczecinie
- 115 Szpital Wojskowy z Przychodnią SPZOZ w Helu
- 116 Szpital Wojskowy z Przychodnią SPZOZ w Opolu
- 20 Wojskowy Szpital Uzdrowiskowo-Rehabilitacyjny SPZOZ w Krynicy-Zdroju
- 21 Wojskowy Szpital Uzdrowiskowo-Rehabilitacyjny SPZOZ w Busku-Zdroju
- 22 Wojskowy Szpital Uzdrowiskowo-Rehabilitacyjny SPZOZ w Ciechocinku
- 23 Wojskowy Szpital Uzdrowiskowo-Rehabilitacyjny SPZOZ w Lądku-Zdroju
- Wojskowe Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa SPZOZ w Warszawie wraz z podległymi jednostkami organizacyjnymi
- Centralna Wojskowa Przychodnia Lekarska „CePeLek” SPZOZ w Warszawie
- Garnizonowa Przychodnia Lekarska SPZOZ w Modlinie
- Wojskowa Specjalistyczna Przychodnia Lekarska „SpecLek” SPZOZ w Warszawie
- Przychodnia Lekarska Wojskowej Akademii Technicznej SPZOZ w Warszawie
- Specjalistyczna Przychodnia Lekarska dla Pracowników Wojska SPZOZ w Warszawie
- Wojskowe Specjalistyczne Przychodnie Lekarskie SPZOZ w: Białymstoku, Bielsku-Białej, Braniewie, Gdyni, Giżycku, Gorzowie Wielkopolskim, Grudziądzu, Gubinie, Kielcach, Kołobrzegu, Koszalinie, Legionowie, Łodzi, Poznaniu, Radomiu, Rzeszowie, Siedlcach, Słupsku, Stargardzie, Szczecinku, Świdwinie, Świnoujściu, Toruniu, Ustce i Witkowie
- Ordynariat Polowy w Warszawie wraz z podległymi jednostkami organizacyjnymi
- Prawosławny Ordynariat Wojska Polskiego w Warszawie wraz z podległymi jednostkami organizacyjnymi
- Ewangelickie Duszpasterstwo Wojskowe w Warszawie
- Ogólnokształcące Liceum Lotnicze im. Franciszka Żwirki i Stanisława Wigury w Dęblinie
- Wojskowe Ogólnokształcące Liceum Informatyczne w Warszawie
- Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie
- Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni
- Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie
- Muzeum Wojsk Lądowych w Bydgoszczy
- Wojskowy Instytut Wydawniczy w Warszawie
- Zakład Inwestycji Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego w Warszawie
Historia[edytuj | edytuj kod]
Początek funkcjonowania resortu obrony wiąże się z powołaniem w 1775 Departamentu Wojskowego w ramach Rady Nieustającej. W 1789 powstała Komisja Wojskowa Obojga Narodów, od 1791 podległa Straży Praw. Na przełomie 1793/94 przywrócono Departament, w 1794 utworzono Wydział Potrzeb Wojskowych Rady Najwyższej Narodowej.
Kolejne ministerstwo wojny powstało w Księstwie Warszawskim w ramach pierwszego polskiego rządu[14][15] (początkowo tymczasowego w postaci Komisji Rządzącej). 15 stycznia 1807 członkowie KR wybrali spośród siebie pięciu dyrektorów, w tym dyrektora wojny[16]. Po powołaniu 5 października rzeczywistego już rządu Stanisława Małachowskiego, Dyrekcja Wojny stała się Ministerium Wojny. Od 1807 do 1810 liczba urzędników ministerstwa wzrosła z kilkunastu do ponad stu. Działania Ministerium ustały 4 maja 1813.
W 1814 dla uregulowania spraw wojskowych KW ustanowiono w Paryżu Komitet Wojskowy Organizacyjny. Wraz z powstaniem Królestwa Polskiego w 1815, najwyższym urzędem wojskowym i jedną z pięciu komisji rządowych (ministerstw) stała się nowo powstała Komisja Rządowa Wojny, na której czele zgodnie z zapisem konstytucji stał minister wojny. W zakres kompetencji Komisji wchodziły wszystkie sprawy związane z obronnością kraju: pobór, utrzymanie i żołd wojska, układanie rocznych budżetów, szkolnictwo wojskowe, administracja oraz utrzymanie budynków wojskowych[17][18]. Po upadku powstania listopadowego i wprowadzeniu w 1832 Statutu Organicznego, przestała istnieć odrębność polskiego wojska względem rosyjskiego. Do uporządkowania i zamknięcia spraw wojskowych w KP utworzono wówczas biura wojenne, nazwane później wydziałami po byłej KRW, które funkcjonowały w ramach Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych. Ich działalność przeciągała się przez ponad 30 lat, ostatecznie zlikwidowano je dopiero po powstaniu styczniowym[17].
30 stycznia 1917 Tymczasowa Rada Stanu (obywatelski organ tworzący za zgodą władz niemieckich i austriackich zalążki instytucji państwowych w nieistniejącej wówczas jako państwo Polsce) utworzyła Komisję Wojskową, która do momentu zorganizowania Ministerstwa Wojny miała zajmować się polskimi sprawami wojskowymi[19]. Komisja 2 listopada 1918 została przekształcona w Ministerstwo Spraw Wojskowych (Dz.U. z 1918 r. nr 14, poz. 30). Od 4 listopada będącym w fazie organizacji resortem mieszczącym się w Pałacu Pod Blachą[20] tymczasowo kierował Jan Wroczyński[19]. Trzy dni później w Lublinie powstał pierwszy powojenny, w zamierzeniu ogólnokrajowy polski rząd Ignacego Daszyńskiego. Stanowisko ministra wojny zajął w nim Edward Śmigły-Rydz[19]. Rząd podał się do dymisji 11 listopada, a sześć dni później ministrem spraw wojskowych w nowej radzie ministrów został Józef Piłsudski (którego w pełnieniu obowiązków zastępował Śmigły-Rydz). Od tej pory M.S.Wojsk. stało się jedynym naczelnym organem administracji państwowej do kierowania i administrowania polskimi siłami zbrojnymi.
W czasie londyńskiej emigracji polskiej władzy podczas II wojny światowej, 30 listopada 1942 zmieniono nazwę Ministerstwa Spraw Wojskowych na Ministerstwo Obrony Narodowej.
W 1944 w ramach Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego (tymczasowy organ władzy na obszarze wyzwolonym spod okupacji niemieckiej) kierownikiem Resortu Obrony Narodowej został Michał Żymierski. Ostatniego dnia grudnia powołano Rząd Tymczasowy RP. Ministrem obrony narodowej był w nim Żymierski, który 28 czerwca wszedł w skład Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej, wkrótce potem uznanego przez społeczność międzynarodową za pełnoprawny polski rząd. Pomimo tego, ministrów obrony narodowej (od 1979 ministrów spraw wojskowych) powoływano w Londynie aż do 1990, choć nie mieli oni żadnego wpływu na siły zbrojne i obronność Polski.
Lista ministrów[edytuj | edytuj kod]
.jpg)
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Ministerium Wojny Księstwa Warszawskiego
- Komisja Rządowa Wojny
- Komisja Wojskowa
- Ministerstwo Spraw Wojskowych
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Jako Dyrekcja Wojny, po 5 października 1807 do 4 maja 1813 Ministerium Wojny, od 1815 do 1832 jako Komisja Rządowa Wojny.
- ↑ Jako Ministerstwo Spraw Wojskowych, od 30 listopada 1942 Ministerstwo Obrony Narodowej.
- ↑ Ministerstwo / Kierownictwo – Ministerstwo Obrony Narodowej – www.mon.gov.pl. mon.gov.pl. [dostęp 2018-01-24].
- ↑ Nowi wiceministrowie obrony narodowej [Aktualności / Najnowsze] – www.mon.gov.pl. mon.gov.pl. [dostęp 2018-01-24].
- ↑ Wojciech Skurkiewicz nowym sekretarzem stanu. 2018-02-05. [dostęp 2018-02-05].
- ↑ M.P. z 2015 r. poz. 32.
- ↑ M.P. z 2016 r. poz. 481.
- ↑ M.P. z 2018 r. poz. 226.
- ↑ M.P. z 2020 r. poz. 818.
- ↑ M.P. z 2021 r. poz. 711.
- ↑ Dz.U. z 2022 r. poz. 502.
- ↑ a b M.P. z 2022 r. poz. 296.
- ↑ Agencja Uzbrojenia coraz bliżej. Zmiany ws. offsetu. defence24.pl. [dostęp 2022-01-05].
- ↑ Multimedialny Instytut Historyczny: KSIĘSTWO WARSZAWSKIE 1807 – 1814. [dostęp 2017-07-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-08)].
- ↑ Dorota Lewandowska: Rada Ministrów Księstwa Warszawskiego. [dostęp 2017-07-09].
- ↑ Ryszard Morawski: Wojsko Księstwa Warszawskiego. Generalicja i sztaby. s. 7.
- ↑ a b Alicja Nowak: Komisja Rządowa Wojny z lat [1811-1814 1815-1832 [1833-1866]]. [dostęp 2017-07-09].
- ↑ Marian Kukiel, Zarys historji wojskowości w Polsce, Kraków 1929 [dostęp 2017-07-09].
- ↑ a b c VII. Narodziny Wojska Polskiego (październik – grudzień 1918). [dostęp 2017-08-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-10-08)].
- ↑ Regina Czarnecka: ORGANIZACJA MINISTERSTWA SPRAW WOJSKOWYCH (MSWOJSK.) W LATACH 1918–1921. [dostęp 2017-08-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-06)].
- ↑ a b Jako Kierownik Komisji Rządowej Wojny.
- ↑ a b c Józef Piłsudski urzędował łącznie jako minister w piętnastu gabinetach 3134 dni.
- ↑ a b c d e f Jako Kierownik Ministerstwa Spraw Wojskowych.
- ↑ a b Kazimierz Sosnkowski urzędował łącznie jako minister w siedmiu gabinetach 1028 dni.
- ↑ a b Jako Kierownik Ministerstwa Spraw Wojskowych, od 13 maja 1922 Minister Spraw Wojskowych.
- ↑ a b Władysław Sikorski urzędował łącznie jako minister w trzech gabinetach 1726 dni.
- ↑ Od 29 listopada 1944 jako kierownik Ministerstwa Obrony Narodowej.
- ↑ 5 lipca 1945 rząd warszawski zyskał uznanie międzynarodowe.
- ↑ a b Wiceadm. Piotr Kołodziejczyk urzędował łącznie jako minister w trzech gabinetach 915 dni.
- ↑ a b Janusz Onyszkiewicz urzędował łącznie jako minister w dwóch gabinetach 1431 dni.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
| Rodzaje sił zbrojnych | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Specjalistyczne komponenty sił zbrojnych | |||||||||
| Organy dowodzenia |
| ||||||||
| Służby specjalne | |||||||||
| Wojskowy wymiar sprawiedliwości |
| ||||||||
| Jednostki organizacyjne |
| ||||||||
| Inne | |||||||||
| Polska w sojuszach wojskowych | |||||||||
| Operacje wojskowe |
