Сүрүн сирэй

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт
Перейти к навигации Перейти к поиску

Ыстатыйаны саҕалыырга көмөлөһөр Сирдьит баар. Сигэтин аллара маннык кинигэ ойуутун таһыгар булуоҥ nothumb.

Сахалыы буукубалар браузергар тахсыбат буоллахтарына маны баттаа

Бикипиэдьийэ — бу элбэх омук тылынан суруллар аһаҕас энциклопедия
Манна ким баҕалаах талбыт ыстатыйатын уларытар эбэтэр саҥа ыстатыйаны суруйар кыахтаах. Билигин Бикипиэдьийэҕэ 14189 сахалыы, уонна атын 294 омук тылларынан өссө 50 мөлүйүөнтэн тахса ыстатыйа баар.

This is Wikipedia in Sakha language | Это раздел Википедии на якутском (саха) языке | Как помочь разделу, если Вы плохо владеете или не владеете языком саха.
nothumb
Энциклопедия сахалыы ыстатыйалара

Категорияларынан бөлөхтөөһүн — Алпаабытынан сааһылааһын — Саҥа ыстатыйаны Сирдьит көмөтүнэн суруйуу

  
nothumb
Бикипиэдьийэ туһунан

Бастаан маны аах — Ыйытыылар (Стол вопросов) — Кэпсэтэр сир — Суруйуу сиэрэ

Nuvola apps kpdf.png
Саргы-дьаалы Сахам тыла,
Айхал-алгыс Сахам тыла,
Уруй олук Сахам тыла,
Күн бэлэҕэ Сахам тыла,
Эйигин мин ыҥырыаҕым,
«Ийээ!» диэммин хаһыытыаҕым.
Тоҕойдору туораан ис,
Арҕастары ааһан ис,
Саргы дьайаан Сахам тыла,
Сарыал санаа — Сахам тыла!
Бүөтүр Тобуруокап
  
Nuvola apps keditbookmarks.png
Бырайыак кылгас историята маннык — бастаан 2006 сыл бүтэһигэр: бу тугуй, тоҕо атын омуктарга баарый, биһиэхэ суоҕуй, — диэн ыйытыылар кэнниттэн: арай?, тоҕо сатаныа суоҕай? — диэн саарабыл кэнниттэн: ээ, чэ холонон көрүөххэ, — диэнтэн тахсыбыт суол.

Кыттар дьон араас идэлээх, араас дойдуга олорор, саастарынан эмиэ тэҥэ суох дьон.

Биһиги санаабытыгар дьон элбэхтик кытыннаҕына, бэрт эбит диэн биһирээтэҕинэ, сүрдээх, кэскиллээх буолар туруктаах бырайыак. Английскайдыы, нууччалыы салаалар балысханнык сайда тураллар, онон Бикипиэдьийэ сотору кэминэн аатырбыт Британниканы куоһарар кыахтаах. Күн-түүн ис хоһооно да тупса, ыстатыйатын ахсаана да элбии турар.

Ыам ыйын 21 күнэ

  • ХНТFlag of the United Nations.svg ХНТ — Аан дойдуга Култуура эгэлгэтин күнэ.
  • Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр Ырыа Күнэ. 2013 сылтан бэттэх киэҥник бэлиэтэнэр.

Түбэлтэлэр

  • 1712Бүөтүр I Арассыыйа киин куоратын Москубаттан Санкт-Петербурга көһөрбүт.
  • 1840Британия Империята Саҥа Зеландияны холуонньатынан биллэрбит.
  • 1864Арассыыйа Кавказ сэриитин бүппүтүнэн биллэрбит. Бу кэннэ элбэх чэркиэс (бэйэлэрин адыыгтар дэнэллэр) дойдуларыттан Осмаан Импиэрийэтигэр көспүттэрэ.
  • 1904Парижка ФИФА тэриллибит — Дойдулар ыккардыларынааҕы футбол федерацията.
  • 1943 — Аляскаттан фроҥҥа перегон кэмигэр Томпо улууһугар Сартаҥ өрүс уонна Хучигир үрэх таһыгар хайаҕа (Үөһээ Дьааҥы сиһэ, 1800—2000 м.) А-20-Ж «Бостон» орто бомбардировщик саахалламмыт. Маршрута: Сэйимчээн-Дьокуускай (1200 км). Сөмүлүөт кырадаһыннара уонна өлүктэр 1980 с. сааһыгар эрэ көстүбүттэрэ. Штурман кэлин Тополинай бөһүөлэккэ көмүллүбүтэ. Саахаланныы төрүөтэ: салгыннара тиийбэккэ сөмүлүөт тыраассаттан туора тахсыбыт уонна хайаҕа сааллыбыт. 2005 с. атырдьах ыйыгар «Вечная память» диэн Саха сирин көрдүүр экспедицията хайа тэллэҕэр өйдөбүнньүк туруорбута.
  • 1975 — "Саха хомсомуола" тутар этэрээт Амыр уобалаһыгар БАМ тутуутугар аттаммыт. Хамыһаарынан Покровскайтан төрүттээх Гавриил Адамов барбыт.
  • 2008 — Дьокуускайга култуура эгэлгэтин күнэ киэҥник бэлиэтэммит. Саха тыйаатырыгар үөрүлээх тэрээһин ыытыллыбыт. Бастакы түһүмэҕэ Олоҥхоҕо анаммыт, 4 тыйаатыр олоҥхоттон быһа тардыылары көрдөрбүттэр, иккис түһүмэх Саха сирин устуоруйатыгар анаммыт, манна сахалар, аҕыйах ахсааннаах омуктар, былыргыттан олорор нууччалар култууралара көрдөрүллүбүт. Үһүс түһүмэххэ ЮНЕСКО Саха сиригэр үлэтин көрдөрүү буолбут.

Төрөөбүттэр

  • 1945 — Булуҥ улууһун Булуҥ нэһилиэгэр Күһүүргэ Зоя Башарина, саха литэрэтиирэтин чинчийээччи, филология билимин дуоктара.
  • 1971 — Андриан Борисов — сахалары омук быһыытынан чинчийэр устуоруйа билимин дуоктара.

Өлбүттэр

  • 1942 — Александр Габышев, 1934—1938 сыллардаахха Саха АССР Үрдүкү Сэбиэтин Бөрөсүүдьүмүн бэрэстээтэлэ, үс сылтан ордук хаайыыга сытан баран хат сууттанан ытыллыбыт.

Билэҕин дуо…

Соторутааҥы ыстатыйалар

Ааҕыҥ, көннөрүҥ

Бу күннэрдээҕи уларыйыылар - ким тугу суруйбутун көрүөххэ сөп.

Бу саҥа ыстатыйалар, онон өссө чочулла илик буолуохтарын сөп. Алҕастаах буоллахтарына харса суох көннөрүҥ.

    

Бүгүҥҥү ойуу

Stavoren. Project "Stavers Belang". 31-05-2021 (actm.) 03.jpg
Инсталляция, Ставорен, Гронинген, Нидерланд

Үчүгэй (сэргэммит) ыстатыйа

Тыаһыт, 1926

Тыаһыт, Николай Николаевич Павлов — репрессияҕа түбэһэн өр сылларга умнууга хаалбыт сэбиэскэй кэмҥээҕи саха суруйааччыта.

1922 сыллаахха Саха уобалаһа Сэбиэскэй автономнай өрөспүүбүлүкэҕэ кубулуйуутугар куораттан төннөн иһэн эмиэ үрүҥнэргэ түбэһэн ытылла сыһар, хата аймаҕа этэрээккэ баар буолан быыһыыр. Онтон үрүҥнэртэн күрээн куоракка киирэн педтехникумҥа ылаллар. Техникум ячейкатын бюротун чилиэнинэн талыллар.

(өссө…)

Бастыҥ ыстатыйа

Sannikov J F.jpg

Яков Федорович Санников (1844—1908) — өбүгэлэрин үгэстэрин тутуһан нуучча уонна омук полярниктарыгар сүҥкэн улахан үтүөнү-өҥөнү оҥорбут саха атыыһыта. Кини суон сураҕа Муустаах байҕал кытыытынан эрэ буолбакка, бүтүн Россия үрдүнэн биллибит. Булуҥҥа былыр «халлааҥҥа таҥара, биһиэхэ Яков Санников» дииллэр эбит. 1886 сыллаахха доктор Бунге экспедициятыгар көмөлөспүт. 1894 сыллаахха барон Толль Ф.Нансеҥҥа депо тутарыгар көмөлөспүт. Ол өҥөлөрүн иһин икки кыһыл көмүс мэтээлинэн наҕараадаламмыт (онтон биирин Швеция ыраахтааҕыта Оскар биэрбит).

(өссө…)

Көмүөл күүһэ

Бүгүн бу ыстатыйалары тупсарабыт, тылбаастыыбыт:

Амма улууһа — Бастыҥ ыстатыйаҕа хандьыдаат

Ыстатыйаны уларытыы киинэ курдук көстүүтэ: Көмө:1-кы уруок

Ыҥырыы

Хаһыаттарга, сурунаалларга, атын да сирдэргэ Бикипиэдьийэни ахтыбыт буоллахтарына биһиги үөрэбит. Тоҕото өйдөнөр — ол аата үлэбит си-дьүгээр хаалбатын, дьоҥҥо туһалааҕын бэлиэтэ. Ити бастакытынан. Иккиһинэн — төһөнөн элбэх киһи билэр да, оччонон элбэх киһи кыттар. Онон күннүккүтүгэр (блогкутугар) кэмиттэн кэмигэр ахтар буолуҥ, элбэх дьоҥҥо туһаайан суруйар дуу этэр дуу буоллаххытына эмиэ бикипиэдьийэникыбытар буолуҥ. Манна оннук ахтыллыбыт түгэннэр тиһиктэрэ баар.

Саҥа ыстатыйаны эбиэххэ

200 000+ Ааҥыл (English) · Испаан (Español) · Италия (Italiano) · Ниэмэс (Deutsch) · Нидерлаан (Nederlands) · Поляк (Polski) · Португаал (Português) · Нуучча (Русский) · Француз (Français) · Швед (Svenska) · Дьоппуон (日本語)
100 000+ Арааб (العربية) · Волапюк (Volapük) · Каталон (Català) · Кытай (中文) · Норвежскай (Norsk) · Румыын (Română) · Туурок (Türkçe) · Украин (Українська) · Фиин (Suomi) · Чех (Čeština) · Эсперанто (Esperanto)
50 000+ Болгаар (Български) · Мадьаар (Magyar) · Дания (Dansk) · Иврит (עברית) · Индонезия (Bahasa Indonesia) · Кэриэй (한국어) · Литовскай (Lietuvių) · Серб (Српски) · Словаак (Slovenčina) · Словен (Slovenščina)
20 000+ Баск (Euskara) · Бишнуприя-манипури (ইমার ঠার/বিষ্ণুপ্রিয়া মণিপুরী) · Босния (Bosanski) · Вьетнам (Tiếng Việt) · Галисийскай (Galego) · Гириэк (Ελληνικά) · Грузиин (ქართული) · Малаай (Bahasa Melayu) · Неварскай (नेपालभाषा) · Норвегия-Нюнорск (Nynorsk) · Персия (فارسی) · Себуан (Sinugboanong) · Таай (ไทย) · Телугу (తెలుగు) · Судургу ааҥыл (Simple English) · Хорваат (Hrvatski) · Эстон (Eesti)
Түүр тыллара АлтайАзербайджанazbАлтаайБашкиирgagКазаахКаракалпаакХарачай-БалкаарКыргыысКырыым татаарsahУзбекТатаар (tt:)ТуркменУйгуурЧувааш

Бары тыллар · Multilingual coordination · Бикипиэдьийэ саҥа тылынан · Саҥа сайдан эрэр салаалары өйөөһүн

 

Уруулуу ситимнэр

Wikimedia Пуондата элбэх омук тылынан тахсар, көҥүл уларытыллар уонна туһаныллар хас да тус-туһунан бырайыактардаах:

Биики Тылдьыт
Тылдьыт уонна тезаурус
Wikibooks
Үөрэх кинигэлэрэ
уонна ыйыылар-кэрдиилэр
Биики Сонун
Сонуннар
Сахалыы бикитиэкэ
Айымньылар
Биики Домох
Бэргэн этиилэр, сытааталар
Биики Хааһах
Ойуулар, уонна да атын медиа-билэлэр
  Meta-Wiki
Бикимиэдьийэ пуондатын ситим-сирэ
Бикибэрситиэт
Көҥүл-босхо үөрэхтээһин матырыйааллара
 
Киирэн көрүҥ, сорох бырайыактар нууччалыы барыллардаахтар, холобур Викиновости эбэтэр Викицитатник