Главна страница

Добре дојдовте на Википедија

слободната енциклопедија што може секој да ја уредува
имаме 127.359 статии на македонски јазик

Избрана статија за оваа седмица

Историја на Цариград — периодот од основањето на градот во 330 година како нова престолнина на Римското Царство до заземањето на градот од страна на Османлиите во 1453 година.

Всушност градот бил повторно изграден на местото на античкиот Византион. Огромниот обем на градежните работи, брзиот пораст на населението, развојот на трговијата и занаетчиството, метрополскиот статус на градот и напорите на првите римски цареви во Цариград довеле да градот стане еден од најголемите градови во Европа и на Блискиот Исток. По падот на Рим во V век, Цариград станал главен град во следните десет векови на Источното Римско Царство или подоцна познато како Византија. Историјата на Цариград во текот на византиската ера е исполнета со турбулентни политички настани како востанија и интриги во палатата, убиства на царевите помеѓу благородничките династии, големи опсади и кампањи од страна на силните западни и источни соседи. До XIII век градот претставувал најголемиот центар на културата во средновековна Европа, далеку понапред од другите светски метрополи во однос на образованието, активноста на духовниот живот и развојот на материјалната култура.

Заземањето на Цариград од Османлиите во мај 1453 го означил конечниот колапс на Византиското Царство и преобразба на Отоманското Царство во една од најмоќните земји во светот. Падот на Цариград предизвикал шок низ христијанска Европа и голема слава на властите од Каиро, Тунис и Гренада. Покрај тоа во следниот период започнало целосно уништување на византиската култура, а Османлиите во Европа биле синоним за суровост кон христијанството. (Дознајте повеќе...)

архива · наредни избрани статии · критериуми

Слика на денот
Новозеландски кожувар (Aythya novaeseelandiae) на езерото Викторија во Крајстчерч, Нов Зеланд.
други избрани слики

Дали сте знаеле…

Занимливости од содржините на Википедија:

... дека древномакедонскиот Дервенски папирус најден кај селата Ајватово и Лагиново, Солунско, е најстариот зачуван ракопис во Европа и датира од времето на Филип II Македонски?
... дека преспанското село Нивици има дури три пештерни цркви?
... дека знамето на Непал е единственото неправоаголно знаме во светот?
... дека во муслиманските верници палеле свеќи во Турбето на Синан Челеби (1493) на охридски Плаошник во знак на почит кон Св. Климент Охридски бидејќи турбето било изградено на местото на неговата стара црква?
... дека според едно предание, Чинарот во Охрид е засаден од сесловенскиот просветител Климент Охридски?
... дека Бараково е единственото село во Пиринска Македонија вон денешната Благоевградска област?
...дека хемискиот елемент индиум (In) не е наречен по Индија, туку по бојата индиго која ја оддава при спектроскопско набљудување?
...дека морепловната мерка за брзина јазол доаѓа од броењето јазли на јаже кое се фрлало во водата?
...дека средновековното име на Дојран е Полин?
...дека островите Голем и Мал Диомид во Беринговиот Проток имаат временска разлика од 21 час и се во различен календарски ден, иако се на растојание од само 3,8 км?
... дека поскокот е најотровна змија во Македонија и цела Европа?

архива · предложете факт

На денешен ден…

Денес е 29 април 2022 г.

Настани:

1429	Јованка Орлеанка на чело на неколку стотици Французи ги победила англиските освојувачи и го зазела градот Орлеан.
1672	Кралот Луј XIV извршил инвазија на Холандија.
1861	По предлог на епископот Јосип Јурај Штросмајер, Собранието на Хрватска донело одлука за основање на Југословенска академија на науките и уметностите како матична културно-научна установа на сите Јужни Словени.
1945	Втора светска војна: германските окупациски сили во Италија безусловно капитулирале пред Сојузниците.
1968	Мјузиклот „Коса“ — претставително дело на хипи-движењето и пацифизмот бил премиерно прикажан на Бродвеј во Њујорк, САД.
1997	Во Луксембург, Република Македонија и Европската унија ја потпишале спогодбата за соработка.
1999	При бомбардирањето на НАТО на СР Југославија била урната највисоката зграда во земјата — телевизиската кула (203 м) на планината Авала, близу Белград.
2005	Сирија целосно се повлекла од Либан, окончувајќи ја 29-годишната окупација.
2011	Британскиот принц Вилијам се венчал со неговата долгогодишна девојка Кејт Мидлтон.

Родени:

1519	Тинторето — италијански сликар.
1769	Артур Велсли Велингтон — британски генералисимус од Наполеоновите војни.
1818	Александар II Николаевич Романов — руски цар.
1854	Жил Анри Поанкаре — француски математичар, физичар и филозоф.
1863	Константин Кавафи — грчки поет.
1899	Алдо Нади — италијански мечувалец.
1899	Дјук Елингтон — американски џез пијанист, композитор и водач на оркестар.
1901	Хирохито — јапонски цар.
1907	Фред Синеман — американски филмски режисер.
1925	Ивао Такамото — американски аниматор на цртани филмови.
1933	Вили Нелсон — американски пејач, глумец и писател.
1936	Зубин Мехта — индиски диригент.
1940	Питер Дајмонд — американски економист, добитник на Нобеловата награда.
1947	Владимир Милчин — македонски театарски режисер.
1948	Михаел Кароли — германски рок-музичар.
1964	Џеј Рамадановски — српски фолк-пејач.
1970	Андре Агаси — американски тенисер.
1984	Михал Голаш — полски велосипедист.
1989	Александар Маренич — руски фудбалер.

Починале:

1898	Илија Марков Малешевски — македонски ајдутски војвода.
1916	Јорген Грам — дански математичар.
1933	Константин Кавафи — грчки поет.
1947	Ирвинг Фишер — американски економист.
1951	Лудвиг Витгенштајн — австриско-британски филозоф.
1967	Ентони Ман — американски филмски глумец и режисер.
1980	Алфред Хичкок — британски филмски режисер.
1993	Мик Ронсон — англиски рок-гитарист.
2006	Џон Кенет Галбрајт — канадско-американски економист.
2017	Џонатан Дем — американски филмски режисер.
2019	Џон Синглтон — американски филмски режисер.

Што е Википедија?

Википедија е енциклопедија напишана преку соработка на многу од нејзините читатели. Таа е посебен вид на мрежно место, наречено вики, што го прави придонесот кон неа брз и лесен.

Сакате да помогнете?
Започнете со нашиот вовед!

Содржина и помош

почетен курс · помош · кратко упатство · превод на статија · вашата прва статија · селска чешма · викисредби · начела и напатствија · категориски индекс · избрана содржина · добри статии · нови статии · потребни статии

Тематски портали

Природни науки
астрономија · биологија · геологија · екологија · информатика · математика ·
логика · медицина · физика · хемија

Општествени науки
археологија · економија · историја · митологија · политика · право · психологија · социологија · филозофија

Географија
Европа · Јужна Америка · Азија · Африка · Северна Америка · Антарктик · Океанија

Технологија и применети науки
индустрија · семрежје · инженерство · земјоделство · општење · образование · транспорт

Уметност и култура
архитектура · мода · јазици · кулинарство · ликовна уметност · книжевност · музика · религија · спорт · драмска уметност · телевизија · филмска уметност

Други области

Селска чешма — централниот форум за дискусија на Википедија, место каде што можете да поставувате прашања и да давате коментари.
Портал на заедницата — проекти, ресурси и активности за сите кои сакаат да се вклучат во проектот.
На други јазици — Википедија е повеќејазичен проект. Освен на македонски, Википедија е достапна и на преку 300 други јазици.

Збратимени проекти

Википедија е проект на Фондацијата Викимедија — непрофитна организација која опфаќа и други проекти:

	Ризница Складиште на слики, снимки и други мултимедијални содржини
	Викивести Вести со права за слободна употреба
	Викиречник Речник и лексикон
	Викицитат Збирка на цитати
	Викикниги Учебници и прирачници со права за слободна употреба
	Викиизвор Библиотека на дела со права за слободна употреба
	Викивидови Именик на видови
	Викиуниверзитет Материјали и активности за учење со права за слободна употреба
	Мета-вики Усогласување на проектот „Викимедија“
	Википодатоци База на слободни знаења
	Википатување Отворен туристички водич