Գլխավոր էջ

Վիքիպեդիա

Ազատ հանրագիտարան, որը կարող է խմբագրել յուրաքանչյուր ոք։

Շաբաթվա հոդված

Հովհաննես Թադևոսի Թումանյան (փետրվարի 19, 1869, Դսեղ, Բորչալուի գավառ, Թիֆլիսի նահանգ, Ռուսական կայսրություն - մարտի 23, 1923, Մոսկվա, ԽՍՀՄ), հայ բանաստեղծ, արձակագիր, գրական, ազգային և հասարակական գործիչ։ Գրել է բանաստեղծություններ, պոեմներ, քառյակներ, բալլադներ, պատմվածքներ ու հեքիաթներ, ակնարկներ, քննադատական ու հրապարակախոսական հոդվածներ, կատարել է թարգմանություններ, մշակել է «Սասնա ծռեր» դյուցազնավեպի «Սասունցի Դավիթ» ճյուղը։ Համարվում է ամենայն հայոց մեծ բանաստեղծ։

Հովհաննես Թումանյանը ծնվել է 1869 թվականի փետրվարի 19-ին Դսեղ գյուղում (ներկայում Լոռու մարզի բնակավայր)։ 1877-1879 թվականներին սովորել է Դսեղի ծխական դպրոցում։ 1879-1883 թվականներին սովորել է Ստեփանավանի նորաբաց երկսեռ դպրոցում։ 1883 թվականից բնակվել է Թիֆլիսում։ 1883-1887 թվականներին սովորել է Թիֆլիսի Ներսիսյան դպրոցում, սակայն նյութական ծանր դրության պատճառով 1887 թվականին կիսատ թողնելով ուսումը` աշխատել է Թիֆլիսի հայ եկեղեցական դատարանում, այնուհետև «Հայ Հրատարակչական միության» գրասենյակում (մինչև 1893 թվականը)։ 1893 թվականից աշխատակցել է «Աղբյուր», «Մուրճ», «Հասկեր», «Հորիզոն» գրական պարբերականներին։

1899 թվականին նրա նախաձեռնությամբ Թիֆլիսում ստեղծվել է «Վերնատուն» գրական խմբակը, որի անդամներն էին Հովհաննես Թումանյանը, Դերենիկ Դեմիրճյանը, Լևոն Շանթը, Ղազարոս Աղայանը, Ավետիք Իսահակյանը, Նիկոլ Աղբալյանը և ուրիշներ։ Որոշ ընդմիջումներով խմբակը գործել է մինչև 1908 թվականը։

1912 թվականին Թումանյանն ընտրվել է նորաստեղծ Հայ գրողների կովկասյան ընկերության նախագահ, իսկ 1918 թվականին՝ Հայոց հայրենակցական միությունների միության (ՀՀՄՄ) նախագահ։ Առաջին համաշխարհային պատերազմում (1914-1918 թթ.) հայ ժողովրդի կրած վնասները հաշվելու և Փարիզի հաշտության խորհրդաժողովին (1919-1920) ներկայացնելու նպատակով ՀՀՄՄ-ն 1918 թվականին ստեղծել է Քննիչ հանձնաժողով, որի ղեկավար է նշանակվել Հովհաննես Թումանյանի գլխավորությամբ։ 1912-1921 թվականներին եղել է Հայ գրողների կովկասյան միության նախագահ։ Հայաստանի խորհրդայնացումից հետո նախագահել է Հայաստանի օգնության կոմիտեն (1921-1922)։

1921 թվականի աշնանը հայ գաղթականների համար օգնություն գտնելու նպատակով Հովհաննես Թումանյանը մեկնել է Կոստանդնուպոլիս։ Մի քանի ամիս մնալով այնտեղ` վերադառնում է հիվանդացած։ Մահացել է 1923 թվականին՝ Մոսկվայում։

Ըստ ավանդության` Թումանյանները սերել են Լոռու Մամիկոնյաններից։ 17-րդ դարի մի քանի վավերագրերում Թումանյան և Մամիկոնյան ազգանունները հիշատակվում են որպես միևնույն տոհմանուններ։ Պատահական չէ, որ 1880-1890-ական թվականներին Հովհաննես Թումանյանի գրած նամակների մի մասը կրում է «Հովհաննես Թումանյանց-Մամիկոնյան» կնքադրոշմը։ 18 տարեկանում բանաստեղծը, տոհմական ավանդությունների ու տարեցների հուշերի հիման վրա, փորձել է գրել իր նախնիների «վարքագրությունը», որը վերնագրել է «Գործք հարանց»։

Թումանյանի ստեղծագործությունների, մասնավորապես՝ պոեմների և արձակների մեծ մասը նրա մանկապատանեկան տպավորությունների վերապրումներն են։ «Ահմադը», «Մայրը», «Իմ ընկեր Նեսոն» պատմվածքներն ամբողջությամբ ներկայացնում են բանաստեղծի մանկության որոշ դրվագները։ «Մարոն», «Լոռեցի Սաքոն», «Անուշ» պոեմներում և «Գիքորը» պատմվածքում ներկայացված են բանաստեղծի տեսած ու լսած դեպքերը, ապրած հոգեվիճակները․․․ Ավելին⇒

Նորություններ

Շարունակվող իրադարձություններ՝ Ադրբեջանի ռազմական գործողություններ Արցախում (մարտ, 2022) • Ռուս-ուկրաինական պատերազմ (2022) • COVID-19 համավարակն աշխարհում / Հայաստանում • Ադրբեջանական զինուժի ներխուժումը Հայաստան

Մարտի 19-ին Սերդար Բերդիմուհամեդովը ընտրվել է Թուրքմենստանի նախագահ։
Ադրբեջանական զինված ուժերը մարտի 24-ին Փառուխ գյուղի ուղղությամբ խախտել են շփման գիծը, իսկ Խրամորթ գյուղից տարհանվել են կանայք և երեխաները։
Թուրքիայում մարտի 18-ին բացվել է աշխարհի ամենաերկար կախովի կամուրջը։
Հայաստանի Հանրապետության նախագահ է ընտրվել Վահագն Խաչատուրյանը։
Ռուսաստանի Դաշնությունը ներխուժել է Ուկրաինա։
Ռուսաստանի Դաշնության նախագահ Վլադիմիր Պուտինը հայտարարել է Դոնեցկի Ժողովրդական Հանրապետության և Լուգանսկի Ժողովրդական Հանրապետության անկախությունը ճանաչելու մասին։

Վերջերս մահացածներ՝ Ալվարդ Պետրոսյան

Հաջորդ թողարկում | Պահոց | Խմբագրել

Գիտե՞ք, որ․․․

... Խորհրդային և որոշ հետխորհրդային երկրների բանակներում փորսողանց տեղաշարժվելու անվանումը եկել է այս հետախույզներից։
... այս կամրջի և՛ անվանման, և՛ չափերի թվերը գաղտնագիր են և որոշակի օր են խորհրդանշում։
... այս սառնարանը հոսանքի կարիք չունի, և անապատում անխափան աշխատում է ողջ տարին։
... այս երկկճաղակվորների մորուքը ալպիական լեռների տեղաբնակների տարազի կարևոր մաս է։
... Վերսալի պայմանագրով արդար դատավորներին գողացել են Գերմանիայից։
... Երկրի միջին տարեկան ջերմաստիճանը Քեմբրիի ժամանակաշրջանում եղել է 22 ° C, իսկ Սիբիրյան ծովերի ջրի ջերմաստիճանը 25 ° C և ավելի է։:
... Ռուսական Արկտիկայի Լյախովի կղզիների հայտնաբերողը վաճառական Իվան Լյախովն է, ով, հետևելով հյուսիսային եղջերուների երամակին, անցել է Լապտևի նեղուցը և հասել կղզիներ, և հայտնաբերել է մամոնտների և արկտիկական աղվեսների ոսկորներ։

Հաջորդ թողարկում | Արխիվ | Խմբագրել

Ներկայացում

Վիքիպեդիան առցանց, բազմալեզու, խմբակային հանրագիտարանային նախագիծ է, որն աշխատում է վիքի ձևաչափով։ Նախագիծը նպատակ ունի տրամադրել ազատ, հավաստի և ստուգելի բովանդակություն, որը յուրաքանչյուրը կարող է փոփոխել և բարելավել։

Վիքիպեդիան առաջնորդվում է հիմնարար սկզբունքներով, իսկ բովանդակությունը հրապարակվում է Creative Commons BY-SA արտոնագրի ներքո։ Այն կարելի է պատճենել և օգտագործել՝ պահպանելով սույն արտոնագրի պայմանները։ Վիքիպեդիայում ողջ տեղեկատվությունը ներկայացված է ազատ, առանց գովազդի և իր օգտագործողների անձնական տվյալների օգտագործման։

Վիքիպեդիայի հոդվածների հեղինակները կամավորներն են։ Նրանք կոորդինացնում են իրենց ջանքերը համաձայն համայնքում ընդունված կանոնների և ուղեցույցների ու առանց առաջնորդների։

Այս պահին Հայերեն Վիքիպեդիայում կա՝
291 266 հոդված	578 ակտիվ խմբագիր

Համագործակցություն

Վիքիպեդիան հանրագիտարան է, որն ստեղծվել և զարգանում է քեզ նման այցելուների կողմից։ Այստեղ գործում է «մեկը բոլորի համար, բոլորը՝ մեկի համար» սկզբունքը։

Առաջին անգա՞մ ես փորձում. օգտվի՛ր օգնության դասընթացից։ Չգիտես՝ ինչի՞ց սկսել. ահա մի քանի խորհուրդ։

Մասնակցի՛ր այս ամիս կազմակերպվող նախագծերին։

Նախագծի էջ | Հաջորդ թողարկում

Այս օրը պատմության մեջ

Մի շարք երկրներում նշվում է Ծիծաղի օրը։

1815 թ. - ծնվել է Օտտո ֆոն Բիսմարկը, Գերմանիայի առաջին կանցլերը (մահ. 1898 թ.)
1890 թ. - բելգիացի Շառլ Վան Դեպուլեն ԱՄՆ-ում արտոնագրում է առաջին տրոլեյբուսը։
1920 թ. - սկսվեց Հաճընի հերոսամարտը, Հաճըն քաղաքի ինքնապաշտպանական մարտերը թուրքական զորքերի դեմ։
1930 թ. - ծնվել է Խորեն Աբրահամյանը, հայ անվանի դերասան և ռեժիսոր (մահ. 2004)։
1967 թ. - Մոսկվայում տեղի ունեցավ «Կովկասի գերուհին» սիրված ֆիլմի պրեմիերան։
1976 թ. – Սթիվ Ջոբսը և Սթիվ Վոզնյակը հիմնեցին Apple համակարգիչներ և այլ կազմ. տեխնիկա արտադրող ամերիկյան ընկերությունը։
2004 թ. - Գուգլ ընկերությունը բացեց իր Gmail էլեկտրոնային փոստը։
2009 թ. – Խորվաթիան և Ալբանիան միացան ՆԱՏՕ-ին։
2016 թ. - սկսվեց Քառօրյա պատերազմը լայնամասշտաբ ռազմական գործողություններ Արցախի Հանրապետության Պաշտպանության բանակի և Ադրբեջանի Հանրապետության զինված ուժերի միջև արցախա-ադրբեջանական շփման գծի ողջ երկայնքով։