54°47′N 56°02′E/54,783333 56,033333Ufa
| |||||
| |||||
| Państwo |  Rosja
| ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Republika |  Baszkortostan
| ||||
| Zarządzający | Ulfat Mustafin↗, Siergiej Griekow↗ | ||||
| Powierzchnia | 707,9 km² | ||||
| Wysokość | 150 m n.p.m. | ||||
| Populacja (2020) • liczba ludności • gęstość |
1 128 787[1] 1594,49 os./km² | ||||
| Nr kierunkowy | +7 (347) | ||||
| Kod pocztowy | 450000–450999 | ||||
| Tablice rejestracyjne | 02, 102 | ||||
Położenie na mapie Baszkortostanu  | |||||
Położenie na mapie Rosji  | |||||
| 54°47′N 56°02′E/54,783333 56,033333
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Portal  Rosja
| |||||
Ufa (ros. Уфа; baszk. Өфө, Öfö, [ʏ̞ˈfʏ̞]; tat. Уфа, Ufa) – miasto w europejskiej części Rosji, stolica Baszkortostanu.
Geografia[edytuj | edytuj kod]
Położone nad rzeką Biełaja (dopływ Kamy), przy ujściu do niej rzek Ufa i Dioma. Powierzchnia miasta to 753,7 km².
Klimat w Ufie to umiarkowany kontynentalny z ciepłymi latami oraz zimnymi i długimi zimami. Średnia temperatura w lutym wynosi –14,7 °C, zaś w lipcu 22,2 °C[2].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Ufa została założona jako fortyfikacja w 1574 roku na polecenie Iwana Groźnego. Pierwotnie miasto nosiło nazwę Tura-Tau, która wzięła się od wzgórza, na którym zostało wybudowane. Ufa oznacza mały w językach tureckich i była to nazwa stosowana przez lokalną ludność. Później stała się oficjalną nazwą miasta[2].
Prawa miejskie otrzymała w 1586 roku. Podczas buntu Pugaczowa, od 26 listopada 1773 do 26 marca 1774, wytrzymała czteromiesięczne oblężenie[3].
Od 1922 roku była stolicą Baszkirskiej ASRR.
W nocy z 3 na 4 czerwca 1989 roku miała miejsce katastrofa kolejowa pod Ufą. Szacuje się, że zginęło w niej od 600 do ponad 800 osób. To była najtragiczniejsza w skutkach katastrofa kolejowa.
W mieście znajduje się zabytkowa cerkiew pw. Opieki Matki Bożej.
Obecnie Ufa jest głównym ośrodkiem gospodarczym i kulturalno-naukowym (7 szkół wyższych) Baszkortostanu. Miasto posiada rozwinięty przemysł maszynowy, elektroniczny, petrochemiczny, drzewny, chemiczny i spożywczy. Ważny węzeł komunikacyjny.
Demografia[edytuj | edytuj kod]
Według danych ze spisu powszechnego z 2010 roku, Ufę zamieszkuje 1 030 812 osób[1], co czyni z niej jedenaste pod względem liczby ludności miasto w Federacji Rosyjskiej. 48,9% z nich stanowią Rosjanie, 28,3% Tatarzy, 17,1% Baszkirzy, 1,2% Ukraińcy, a pozostałe narodowości 4,5%[2].
|
|
Gospodarka[edytuj | edytuj kod]
W mieście rozwinął się przemysł chemiczny, maszynowy, metalowy, elektrotechniczny, materiałów budowlanych, drzewny, włókienniczy oraz spożywczy[4].
Przedsiębiorstwa[edytuj | edytuj kod]
- Basznieft – przedsiębiorstwo przemysłu rafineryjnego
Transport[edytuj | edytuj kod]
Ufa jest ważnym węzłem komunikacyjnym, zarówno drogowym, jak i kolejowym.
Obecny dworzec kolejowy w Ufie został wybudowany w 1968 roku. W 2006 roku odbyła się gruntowna renowacja. Obecnie budynek stacji może pomieścić nawet 6000 osób[5]. Linie kolejowe biegną z miasta w kierunkach: Magnitogorsk, Czelabińsk, Samara, Orenburg i Uljanowsk. 4 czerwca 1989 roku w pobliżu Ufy miała miejsce katastrofa kolejowa, w wyniku której zginęło wedle różnych szacunków od 575 do 675 osób.
Ufa jest połączona z Moskwą dwiema drogami federalnymi: M7 rozpoczyna się w mieście i kończy w Moskwie, zaś M5 przebiega przez południową część miasta, łącząc Moskwę z Czelabińskiem.
Na południe od miasta znajduje się port lotniczy (kod IATA: UFA), z licznymi połączeniami krajowymi oraz zagranicznymi. W mieście swoją siedzibę ma linia lotnicza Air Bashkortostan, a w latach 1993–2007 również linia BAL Bashkirian Airlines.
Komunikacja miejska w Ufie jest realizowana przez autobusy, trolejbusy, tramwaje, a także kolej gondolową[6]. Od lat 60. XX wieku prowadzone są dyskusje na temat powstania metra w Ufie. Nasiliły się one w latach 80., kiedy miasto przekroczyło milion mieszkańców. W 1996 roku ówczesny prezydent Borys Jelcyn położył kamień węgielny pod pierwszą stację metra w mieście[7]. W roku 1997 rozpoczęto prace przy pierwszej linii. Jej otwarcie planowane było na 2008 rok. W 2005 roku jednak projekt zarzucono. W jego miejsce ma powstać naziemny system szybkiego tramwaju. Gdyby metro wybudowano, byłoby najbardziej wysuniętym na wschód systemem kolei podziemnej w Europie[8].
Nauka i oświata[edytuj | edytuj kod]
Sport[edytuj | edytuj kod]
Podobnie jak w innych miastach Rosji sport w Ufie ma duże znaczenie. Do szerzej znanych klubów z miasta należą kluby piłkarskie Nieftianik Ufa i Baszynformswiaź-Dinamo Ufa, klub siatkarski Ural Ufa oraz drużyna hokejowa Saławat Jułajew Ufa. W roku 2009 odbyły się tutaj biathlonowe Mistrzostwa Europy. Z Ufy pochodzi sześciokrotny Indywidualny Mistrz Świata w Wyścigach Motocyklowych na lodzie Nikołaj Krasnikow. W latach 70. i 80. często w Ufie rozgrywano eliminacje kontynentalne do Mistrzostw Świata na Żużlu. Z Ufy pochodzi również kierowca Formuły 1 Daniił Kwiat.
Urodzeni w Ufie[edytuj | edytuj kod]
- Jarosław Skulski – polski aktor
- Ildar Fatkullin – rosyjski skoczek narciarski
- Dmitrij Wasiljew – rosyjski skoczek narciarski
- Zemfira – rosyjska piosenkarka rockowa
- Rif Saitgariejew („Tatarska strzała”) – rosyjski żużlowiec
- Nikołaj Krasnikow – rosyjski motocyklista lodowy
- Daniił Kwiat – rosyjski kierowca wyścigowy
Miasta partnerskie[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2020 года.
- ↑ a b c Ufa city, Russia travel guide, russiatrek.org [dostęp 2017-05-16].
- ↑ Ufa, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 747.
- ↑ Ufa, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2021-08-24].
- ↑ The railway station of Ufa, welcomeinufa.com [dostęp 2017-05-17].
- ↑ Власти Уфы «пустят горожан по воздуху», „РБК” [dostęp 2017-05-17].
- ↑ Sputnik Images media library :: Gallery, visualrian.ru [dostęp 2017-05-17] [zarchiwizowane z adresu 2013-08-11] (ang.).
- ↑ UFA Metro (Bashkortostan), www.urbanrail.net [dostęp 2017-05-17].
- ↑ Abrosimow 2009 ↓.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Igor Abrosimow: Советская Россия: 1917-1991 – государство, политика, экономика, наука, культура, литература, искусство. proza.ru, 2009.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
