صفحهٔ اصلی

دانشنامه‌ای آزاد که همه می‌توانند آن را ویرایش کنند؛
با ۸۳۵٬۶۲۹ مقاله به زبان فارسی

مقالهٔ برگزیده

ولایتعهدی علی بن موسی الرضا به واقعه احضار و انتصاب علی بن موسی (۱۴۸ ه‍. ق، مدینه – ۲۰۳ ه‍. ق، خراسان) (امام هشتم شیعیان) به ولایتعهدی مأمون، خلیفه عباسی گفته می‌شود که از سال ۲۰۱ تا ۲۰۳ هجری رخ داد. این رویداد که فصل مهمی در حیات سیاسی علی بن موسی الرضا است، در راستای تلاش‌های مأمون جهت اقناع عمومی، در پی جنگ میان مأمون و امین بر سر حکومت بر کل قلمرو عباسیان رخ داد. این انتصاب سیاسی، در ابتدا با مخالفت و استنکاف علی بن موسی الرضا مواجه شد، اما نهایتاً با اصرارهای مأمون و اجبار و تهدید علی بن موسی، وی در سال ۲۰۰ ه‍.ق به سمت مرو حرکت کرد. در طول مسیر، اتفاقات فراوانی از کاروان علی بن موسی گزارش شده‌است که پررنگ‌ترین آنها، استماع و استنساخ حدیث سلسله‌الذهب توسط اهالی نیشابور می‌باشد. انتصاب علی بن موسی الرضا در میان اقشار اجتماعی، آثار و بازتاب‌های گوناگونی دربرداشت. این انتصاب در شرایط سختی که مأمون در آن دچار بود، سبب شد تا آتش قیام علویان در مراکزی چون بغداد، مکه و کوفه فروکش نماید. علی بن موسی نیز از جایگاه ولایتعهدی خود، در راستای انتشار علوم دینی استفاده فراوانی کرد و در جلسات مناظره با ادیان و فرقه‌های دیگر حضور یافت. ولی از سوی دیگر، عباسیان حاضر در بغداد که غالباً از حزب مخالف مأمون محسوب می‌شدند، مأمون را از خلافت عزل و جایش عموی وی، ابراهیم بن مَهدی، را منصوب کردند. مأمون برای دفاع از خود، به همراه علی بن موسی عزم بغداد کرد. وقتی کاروان مأمون به توس رسید، علی بن موسی بیمار شد و از دنیا رفت. بسیاری از منابع، قتل وزیر و مرگ ولیعهد مأمون در این فاصله زمانی کوتاه را نشانه توطئه مأمون دانسته‌اند.

ادامه… مقاله‌های برگزیده – مقالهٔ امروز

آیا می‌دانستید که …؟

… اوتا بنگا اهل کنگو، از برده فروشان خریداری و در باغ‌وحش انسانی در نیویورک نگهداری میشد؟ (در تصویر)
… میزان درد ناشی از گزش مورچه گلوله‌زن در شاخص درد نیش اشمیت، رقم ۴ و دردناک‌ترین رتبه است؟
… زیست‌کره ۲ بزرگترین ویواریوم و سامانه اکولوژیکی بسته است که با هدف بررسی امکان حیات در فضای بیرونی ساخته شد؟
… پس از کشته‌شدن شیدای گراشی جسد وی ۳۸ سال در دخمه‌ای بود تا در نهایت به کربلا منتقل و دفن شد؟
… باوجود انقلاب مه و استقلال استان‌های متحد ریو د لا پلاتا از استعمار امپراتوری اسپانیا، همچنان فردیناند هفتم اسپانیا را با وجود کناره‌گیری از سلطنت به عنوان پادشاه به رسمیت می‌شناختند؟
… کاج متوشلخ با قدمت ۴۸۵۲ سال عمر، قدیمی‌ترین جاندار در قید حیات کره زمین است؟
… جو بایدن مُسن‌ترین فردی است که به عنوان رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا انتخاب شده‌است؟

دربارهٔ ویکی‌پدیا

ویکی‌پدیا دانشنامه‌ای اینترنتی با بیش از ۲۸۰ زبان با محتوای آزاد است که با همکاری افراد داوطلب نوشته می‌شود و هر کس که به اینترنت دسترسی داشته باشد می‌تواند مقاله‌های آن را ویرایش کند. هدف ویکی‌پدیا آفرینش و انتشار جهانی یک دانشنامهٔ آزاد به تمامی زبان‌های زندهٔ دنیاست. با رشد روزافزون این دانشنامه گردانندگان آن در بنیاد ویکی‌مدیا چندین پروژهٔ مشابه دیگر همچون ویکی‌واژه، ویکی‌کتاب، ویکی‌گفتاورد، ویکی‌خبر، ویکی‌دانشگاه، ویکی‌سفر، ویکی‌داده و ویکی‌گونه را پدیدآوردند. ویکی‌پدیای فارسی دو سال پس از شروع پروژهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، در ۲۸ آذر ۱۳۸۲ (۱۹ دسامبر ۲۰۰۳) فعالیت خود را آغاز کرد و اکنون در ردهٔ نوزدهم ویکی‌پدیاها قرار دارد و بزرگترین دانشنامهٔ فارسی محسوب می‌شود. ویکی‌پدیای فارسی هم اکنون (۱۲ مهر ۱۴۰۰ خورشیدی) ۸۳۵٬۶۲۹ نوشتار دارد.

ادامه… ویکی‌پدیا، بدون نیاز به اینترنت

درون‌مایه

علوم پایه

علوم کاربردی

علوم انسانی و فلسفه

فرهنگ و هنر

از میان خبرها

دنیاگیری کروناویروس

فومیو کیشیدا

فومیو کیشیدا (در تصویر) به‌عنوان نخست‌وزیر ژاپن و جانشین یوشیهیده سوگا انتخاب شد.
نجلا بودن رمضان به‌عنوان اولین نخست‌وزیر زن در جهان عرب، نخست‌وزیر تونس شد.
مامادی دومبویا در پی کودتای گینه ریاست جمهوری موقت گینه را بر عهده گرفت.
نمایشگاه اکسپو ۲۰۲۰ در دوبی، امارات متحده عربی، آغاز به کار کرد.
در انتخابات فدرال آلمان، حزب سوسیال دموکرات با کسب بیشترین کرسی به پیروزی دست یافت.

یادبودها

امروز: دوشنبه، ۴ اکتبر ۲۰۲۱ میلادی برابر ۱۲ مهر ۱۴۰۰ هجری خورشیدی و ۲۷ صفر ۱۴۴۳ هجری قمری (UTC)

روز جهانی جانوران، در لسوتو: روز استقلال

رویدادها

۱۹۳۴ - ساختمان تازه آرامگاه فردوسی شاعر مشهور ایرانی گشایش یافت و مراسم موسوم به «جشن‌های هزاره فردوسی» با حضور چهل خاورشناس خارجی و عده‌ای از ادیبان، دانشمندان و دولتمردان ایران و همچنین رضاشاه پهلوی آغاز شد.
۱۹۴۰ - یک‌سال پس از آغاز جنگ جهانی دوم، آدولف هیتلر و بنیتو موسولینی در گردنه «برِنر» در کوه‌های آلپ یکدیگر را ملاقات کردند، در این ملاقات هیتلر از همتای ایتالیایی خود، برای جنگ با بریتانیا درخواست کمک کرد.
۱۹۵۷ - اسپوتنیک ۱ (در تصویر) اولین ماهواره ساخت انسان، توسط اتحاد جماهیر شوروی در مدار زمین قرار گرفت، پرتاب این ماهواره، آغاز «عصر فضا» را رقم زد و به جنگ سرد و رقابت بین دو ابرقدرت جهان، آمریکا و شوروی شدت بخشید.
۱۹۸۳ - «ریچارد نوبل» در صحرای نوادا، توسط اتومبیل جت تراست ۲ به سرعت ۱۰۱۹ کیلومتر در ساعت دست یافت.

زادروزها

۱۸۲۲ – زادروز رادرفورد بیرچارد هِیز، نوزدهمین رئیس‌جمهور ایالات متحده که با اقدامات او، دوران معروف به «بازسازی» پس از جنگ‌های داخلی شکل گرفت.
۱۸۹۵ - زادروز باستر کیتون بازیگر و کارگردان کمدی آمریکایی، برندهٔ جایزه اسکار
۱۹۱۶ - زادروز ویتالی لازاریویچ گینزبرگ فیزیکدان روسی، برندهٔ جایزه نوبل فیزیک سال۲۰۰۳
۱۹۲۳ - زادروز چارلتون هستون بازیگر آمریکایی
۱۹۴۲ - زادروز یوهانا سیگورداردوتیر سیاستمدار ایسلندی، اولین نخست‌وزیر زن تاریخ ایسلند
۱۹۴۶ - زادروز سوزان ساراندون بازیگر آمریکایی

درگذشت‌ها

۱۳۸۱ - درگذشت احمد محمود نویسندهٔ ایرانی
۱۲۲۶ - درگذشت فرانسیس آسیزی از مشهورترین قدیسان مسیحی، بنیان‌گذار فرقه فرانسیسکن‌ها
۱۵۸۲ - درگذشت سانتا ترسا نویسنده و دین‌شناس
۱۶۶۹ - درگذشت رامبرانت نقاش هلندی
۱۹۴۷ - درگذشت ماکس پلانک فیزیک‌دان آلمانی، پدر نظریهٔ کوانتوم، برندهٔ جایزه نوبل فیزیک ۱۹۱۸
۱۹۷۰ - درگذشت جنیس جاپلین خواننده و آهنگ‌ساز آمریکایی
۲۰۰۰ - درگذشت مایکل اسمیت زیست‌شیمیدان بریتانیایی، برندهٔ جایزه نوبل شیمی سال ۱۹۹۳
۲۰۱۰ - درگذشت نورمن ویزدوم هنرپیشه و کمدین معروف انگلیسی
۲۰۱۳ - درگذشت وو نوین جیاپ وزیر دفاع ویتنام

→ روز قبل – روز بعد ←
یادبودهای اکتبر – یادبودهای بیشتر...