Tuisblad

Welkom by Wikipedia, die vrye ensiklopedie wat deur enigiemand verbeter en uitgebrei kan word.	Donderdag, 11 Maart 2021 Hier is tans 97 174 artikels in Afrikaans.
Help ons om ’n wêreldklas-ensiklopedie in Afrikaans te skep.

Inleiding • Hulp • Kontak

Gebruikersportaal • Voorbladartikels • Kategorieë • Stel ’n vraag

Voorbladartikel

’n Interseks, interseksueel of interseks(uele) persoon is ’n individu wat gebore is met een van verskeie variasies van geslagseienskappe, insluitend chromosome, geslagskliere, geslagshormone of geslagsdele, wat "nie pas by die tipiese definisies van manlike of vroulike liggame nie". Hierdie atipiese variasies kan by geboorte fisiek sigbaar wees omdat ’n baba met onduidelike voortplantingsorgane gebore word, of andersins is dit nie sigbaar nie en kan ’n mens dwarsdeur sy lewe onbewus daarvan wees.

Voorheen is na intersekse as hermafrodiete of "aangebore eunugs" verwys. In die 19de en 20ste eeu het sommige mediese kenners nuwe terme aanbeveel om die eienskappe wat hulle gesien het te klassifiseer. Die eerste terme was "ware hermafroditisme" en "vroulike of manlike pseudohermafroditisme". Dié terme word nie meer gebruik nie. Dit word as misleidend en stigmatiserend beskou as dit vir mense gebruik word. ’n "Hermafrodiet" word nou gedefinieer as ’n "dier of plant wat beide manlike en vroulike voortplantingsorgane het". In 1917 het Richard Goldschmidt die term "interseksualiteit" geskep om na ’n verskeidenheid fisieke geslagsonduidelikhede te verwys. In ’n kliniese opset word die term "geslagsontwikkelingsteurings" sedert 2006 gebruik. Dié term is omstrede sedert dit begin gebruik is.

Stigmatisering en diskriminasie staar interseksuele mense van hulle geboorte af in die gesig, of vandat dit bekend word dat hulle interseksueel is, byvoorbeeld tydens puberteit. Dit kan kindermoord, verlating en die stigmatisering van gesinne insluit. Wêreldwyd word sommige kinders wat met onduidelike uitwendige geslagsorgane gebore word, chirurgies of met hormone verander om sosiaal aanvaarbaarder eienskappe te skep. Dit is egter omstrede en daar is geen bewyse dat dit voordele inhou nie. Sulke behandeling kan sterilisasie insluit. Ook volwassenes, insluitend bekende vroulike atlete, is al aan sulke behandeling onderwerp.

...lees verder

In die nuus

Wêreldrugby maak die Rugbywêreldbeker 2023 se wedstrydskedule bekend; dié toernooi sal op 8 September tussen die gasheer Frankryk en die Nieu-Seelandse All Blacks afskop en die eindstryd sal ná vyf weke se wedstryde op 28 Oktober op die Stade de France in Saint-Denis beslis word.
Die Japannese tennisspeler Naomi Osaka wen haar tweede Grand Slam-toernooi, die Australiese Ope, terwyl die Serwiese tennisspeler Novak Đoković sy 18de toernooi inpalm.
Die Suid-Afrikaanse krieketspeler Faf du Plessis kondig sy uittrede uit toetskrieket aan. Tydens die IPL se spelerveiling word die Suid-Afrikaner Chris Morris met VS$ 2,2 miljoen (oftewel R 32,4 miljoen) die duurste speler nog.
Mianmar se Staatsraad, Aung San Suu Kyi, is tydens 'n militêre staatsgreep uit haar pos verwyder en in hegtenis geneem.
In Rusland betoog mense in meer as 120 stede teen die inhegtenisneming van Aleksei Nawalni.

Het u geweet...

... dat daar niks "suur" aan suurstof is nie? Die woord het ontstaan toe mense vroeër geglo het dat alle sure suurstof bevat.

... dat Pretoriabrug 'n hefbrug in Ottawa, Kanada is? Dit is vernoem na Pretoriastraat wat in 1902 van Janestraat hernoem is om die Britse oorwinning in die Anglo-Boereoorlog te vier.

Vandag in die geskiedenis

11 Maart: Rooineusdag in die Verenigde Koninkryk (2005)

1845 – Maori-magte onder leiding van die stamleiers Kawiti en Hone Heke vernietig die Britse nedersetting Kororareka in Nieu-Seeland en dit ontlont die Eerste Maori-oorlog.
1966 – President Sukarno van Indonesië, wat sedert die Tweede Wêreldoorlog aan die bewind was, word deur Suharto afgesit.
1990 – Die Litause Sosialistiese Sowjetrepubliek se bestaan eindig toe Litaue die herstel van sy onafhanklikheid van die Sowjetunie verklaar.
1996 – John Howard word die 25ste eerste minister van Australië.
2011 – 'n Verwoestende 9,0-aardbewing skud Japan en veroorsaak 'n tsoenami met meer as 15 700 sterftes.