1921
1921. urtea | |
---|---|
Kronologia | |
Mendeak | XIX.a • XX.a • XXI.a |
Hamarkadak | 1900(e)koa • 1910(e)koa • 1920(e)koa • 1930(e)koa • 1940(e)koa |
Urteak | 1918 • 1919 • 1920 • 1921 • 1922 • 1923 • 1924 |
Beste egutegi batzuetan | |
Gregoriotar egutegia |
1921 MCMXXI |
Ab urbe condita | 2674 |
Armeniar egutegia |
1370 ԹՎ ՌՅՀ |
Bahá'í egutegia | 77 – 78 |
Bengaliar egutegia | 1328 |
Berber egutegia | 2871 |
Egutegi budista | 2465 |
Myanmarko egutegia | 1283 |
Bizantziar egutegia | 7429 – 7430 |
Koptoen egutegia | 1637 – 1638 |
Etiopiar egutegia | 1913 – 1914 |
Hebrear egutegia | 5681 – 5682 |
Egutegi hinduak | |
Bikram Samwat | 1977 – 1978 |
Shaka Samvat | 1843 – 1844 |
Kali Yuga | 5022 – 5023 |
| |
Iraniar egutegia | 1299 – 1300 |
Islamiar egutegia | 1339 – 1340 |
Japoniar egutegia |
Taishō 10 (大正10年) |
Korear egutegia | 4254 |
Thailandiar eguzki egutegia | 2464 |
Holozeniar egutegia | 11921 |
Gertaerak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1921eko lehortea pairatu zuten urtean zehar Ipar Hemisferioko lurralde epeletan.
- Urtarrilaren 2a - Santa Isabel ontzia Galiziako Vilagarcía de Arousa herrian hondoratu zen. 244 hildako egon ziren.
- Otsailaren 9a - Erreferendumean, Lituaniaren independentziaren alde bozkatu zuten herritarrek.
- Martxoaren 13a - Mongoliak independentzia aldarrikatu zuen Txinatik.
- Apirilaren 26a - Armenian Armenia Menditsuko Errepublika aldarrikatu zuten.
- Maiatzaren 31 - Tulsan supremazista zuriek Greenwood barrutiko herritar eta negozio beltzak eraso zituzten
- Uztailaren 11 - Irlandako Independentzia Gerra amaitu zen. Abenduan Anglo-irlandar Ituna sinatu zuten Britainia Handiarekin, subiranotasuna eskuratzeko.
- Uztailaren 29a - Adolf Hitler alderdi naziko presidente izendatu zuten.
- Abenduaren 6a - Britainia Handiak eta Irlandako ordezkariek Anglo-irlandar Ituna izenpetu zuten Londresen, Eireko independentzia ahalbidetu zuena.
- Benito Mussolinik boterea eskuratu zuen Italian.
Arte eta kultura[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Urtarrilaren 17 - Emakume bat erditik moztea magia-trukoa lehen aldiz egin zen erakusketa publiko batean.
- Urtarrilaren 21 - The Kid filma estreinatu zen, Charlie Chaplinen maisulana.
- Urtarrilaren 25 - R.U.R. antzezlan txekiarra, robot hitza erabili zuen lehenengoa, estreinatu zen.
- Abuztuaren 15 - Donostian Kursaal kasinoa ireki zuten, gaur izen bereko jauregia dagoen tokian.
- Otto Dix margolari alemaniar inpresionista ondokoak "Langilea" eta "Nire gurasoen erretratua" egin zituen.
Zientzia eta teknologia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Albert Einstein zientzialari alemaniarrak Fisikako Nobel Saria jaso zuen.
- Urtarrilaren 2: KDKA (AM) irratiak (Pittsburgh), historiako lehen meza emititu zuen irrati bidez.
- Urtarrilaren 3: 9XM irratiak (Milwaukee), historia lehen eguraldi buletina emititu zuen irrati komertzial batean.
Kirolak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Urtarrilaren 23a - Deportivo Alaves futbol taldea sortu zuten Gasteizen.
- Giovanni Brunero txirrindulari italiarrak irabazi zuen Italiako Giroa, eta hamarkada honetan beste birritan lortu zuen.
Jaiotzak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Urtarrila[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Urtarrilaren 3a - Claude Vigee, alsaziar olerkigile, itzultzaile eta idazlea (h. 2020).
- Urtarrilaren 5a - Friedrich Dürrenmatt, alemanezko suitzar idazle eta antzerkigilea (h. 1990).
- Urtarrilaren 5a - Joan Luxenburgokoa, Luxenburgoko duke handia (h. 2019).
- Urtarrilaren 8a - Adolfo Kareaga, bizkaitar abokatu eta politikaria (h. 2009).
- Urtarrilaren 8a - Leonardo Sciascia, italiar idazle, saiakeragile eta politikaria (h. 1989).
- Urtarrilaren 14a - Murray Bookchin, estatubatuar historialaria, irakaslea, ikertzailea, ideologoa eta ekintzailea, ekoanarkismoaren fundatzailea eta mugimendu ekologistaren aitzindaria (h. 2006).
- Urtarrilaren 15a - Raymond Souster, ingelesezko kanadar poeta (h. 2012).
- Urtarrilaren 16a - José Arribas, euskal herritar futbolari eta entrenatzailea (h. 1989).
- Urtarrilaren 18a - Yoichiro Nambu, japoniar-estatubatuar fisikaria, 2008ko Fisikako Nobel Saria (h. 2015).
- Urtarrilaren 19a - Patricia Highsmith, estatubatuar eleberrigilea, oso ezaguna idatzitako suspense lanengatik (h. 1995).
- Urtarrilaren 20a - Bernt Engelmann, alemaniar idazlea (h. 1994).
- Urtarrilaren 20a - Jacques Ferron, kanadar eleberrigile eta antzerkigilea (h. 1985).
- Urtarrilaren 20a - Telmo Zarraonandia, Zarra, Bilboko Athletic Klubeko futbolaria, bere garaian eta luzaroan Espainiako ligako goleatzailerik handiena (h. 2006).
- Urtarrilaren 23a - Marija Gimbutas, Neolitoko eta Brontze Aroko Europako kulturak ikertu zituen lituaniar-estatubatuar arkeologoa (h. 1994).
- Urtarrilaren 23a - Josefa Molera, nafar zientzialaria eta kimikaria (h. 2011).
- Urtarrilaren 25a - Russell Braddon, australiar idazle eta gerra-presoa Bigarren Mundu Gerran (h. 1995).
- Urtarrilaren 26a - Akio Morita, japoniar enpresa-gizon ospetsuenetakoa (h. 1999).
- Urtarrilaren 27a - Georges Mathieu, frantziar margolaria (h. 2012).
- Urtarrilaren 27a - Donna Reed, estatubatuar aktorea (h. 1986).
- Urtarrilaren 29a - Mustafa Ben Halim, Libiako lehen ministroa.
- Urtarrilaren 29a - Maurice Plantier, lapurtar politikaria (h. 2006).
- Urtarrilaren 31 - Kurt Marti, suitzar idazlea (h. 2017).
Otsaila[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Otsailaren 1a - Nando González, bizkaitar futbolaria (h. 1988).
- Otsailaren 3a - Pêr Denez, bretainiar hizkuntzalari, irakasle eta idazlea (h. 2011).
- Otsailaren 4a - Betty Friedan, estatubatuar idazle feminista (h. 2006).
- Otsailaren 4a - Lotfi A. Zadeh, Azerbaijandar matematikaria eta Berkeley Unibertsitateko irakaslea (h. 2017).
- Otsailaren 5a - Marion Eames, galeserazko eleberrigile nabarmena (h. 2007).
- Otsailaren 5a - John Pritchard, britainiar orkestra zuzendaria (h. 1989).
- Otsailaren 8a - Lana Turner, estatubatuar aktorea (h. 1995).
- Otsailaren 12a - Kathleen Antonelli, ENIACen sei programatzaile originaletako bat (h. 2006).
- Otsailaren 15a - Jan Pen, herbeheretar ekonomialaria, ekonomiaren dibulgazioan nabarmendua (h. 2010).
- Otsailaren 16a - Hua Guofeng, Txinako Alderdi Komunistako presidentea (h. 2008).
- Otsailaren 18a - Albert Dolhats, lapurtar txirrindularia (h. 2009).
- Otsailaren 21a - John Rawls, estatubatuar filosofo eta irakaslea (h. 2002).
- Otsailaren 22a - Jean-Bédel Bokassa, Afrika Erdiko Errepublikako diktadorea (h. 1996).
- Otsailaren 22a - Giulietta Masina, italiar aktorea (h. 1994).
- Otsailaren 28a - Antonio Ferrandis, espainiar zinema, telebista eta antzerkiko aktorea (h. 2000).
Martxoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Martxoaren 1a - Richard Wilbur, estatubatuar olerkari eta itzultzailea (h. 2017).
- Martxoaren 2a - Ernst Haas, austriar argazkilaria (h. 1986).
- Martxoaren 4a - Mixel Labéguerie, euskal abeslaria eta politikaria, Euskal Kantagintza Berriaren aita (h. 1980).
- Martxoaren 7a - Alejandro Otero, venezuelar pintore eta eskultorea, arte zinetikoaren aitzindaria Venezuelan (h. 1990).
- Martxoaren 8a - Fritz Luchsinger, suitzar alpinista, Lhotse mendiaren lehen igoera egin zuenetako bat (h. 1983).
- Martxoaren 10a - Gabriel Jackson, estatubatuar historialaria (h. 2019).
- Martxoaren 11 - Astor Piazzolla, argentinar musikagile eta bandoneoi-jotzailea (h. 1992).
- Martxoaren 12a - Gianni Agnelli, italiar enpresaburua eta Fiat enpresaren akziodun nagusia (h. 2003).
- Martxoaren 15a - José Javier López Jacoiste, nafar legelari eta notarioa (h. 2016).
- Martxoaren 21a - José Méndez, espainiar artzapezpikua, Iruñeko artzapezpiku eta Tuterako apezpikua izandakoa (h. 2006).
- Martxoaren 22a - Nino Manfredi, italiar aktorea (h. 2004).
- Martxoaren 24a - Vasili Smyslov, errusiar xake-jokalaria (h. 2010).
- Martxoaren 25a - Simone Signoret, frantziar antzezlea (h. 1985).
- Martxoaren 28a - Dirck Bogarde, ingeles aktorea (h. 1999).
- Martxoaren 28a - Juan Maria Olaizola, gipuzkoar teologoa eta historialaria (h. 1998).
- Martxoaren 31 - Felix Bidaurreta, nafar txirrindularia (h. 2018).
Apirila[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Apirilaren 6a - Heinrich Schmid, suitzar hizkuntzalaria, erromantxera batuaren sortzailea (h. 1999).
- Apirilaren 6a - Serge Smulevic, nazien kontrako erresistentziako kide judua (h. 2010).
- Apirilaren 8a - Franco Corelli, italiar tenorra (h. 2003).
- Apirilaren 13a - Hans Heinrich von Thyssen-Bornemisza, suitzar industrialari eta arte bildumagilea (h. 2002).
- Apirilaren 14a - Thomas Schelling, estatubatuar ekonomialari eta unibertsitate irakaslea, 2005eko Ekonomiako Nobel Saria (h. 2016).
- Apirilaren 16 - Peter Ustinov, ingeles aktore, idazle eta antzerkigilea (h. 2004).
- Apirilaren 17a - Christopher Okoro Cole, Sierra Leonako gobernadore orokorra eta presidentea (h. 1990).
- Apirilaren 17a - Sergio Sollima, italiar zinema zuzendari eta gidoilaria (h. 2015).
- Apirilaren 21a - Cándido Gardoi, Makala, euskal herritar futbolari eta pilotaria (h. 1994).
- Apirilaren 22a - Venancio Perez, Venancio, Bilboko Athletic Klubeko jokalaria (h. 1994).
- Apirilaren 25a - Karel Appel, herbeheretar margolaria (h. 2006).
- Apirilaren 28a - Julio Catania, euskal opera abeslaria (h. 2002).
Maiatza[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Maiatzaren 2a - Satyajit Ray, indiar zinema zuzendaria, margolaria eta idazlea (h. 1992).
- Maiatzaren 3a - Vasco Gonçalves, Portugalgo lehen ministroa (h. 2005).
- Maiatzaren 3a - Sugar Ray Robinson, estatubatuar boxeolaria, historiako boxeolari honenetakoa (h. 1989).
- Maiatzaren 3a - Cuco Sánchez, mexikar herri-musika egile eta abeslaria (h. 2000).
- Maiatzaren 5a - Arthur Leonard Schawlow, estatubatuar fisikaria, 1981eko Fisikako Nobel Saria (h. 1999).
- Maiatzaren 6a - Erich Fried, austriar jatorriko alemaniar idazlea (h. 1988).
- Maiatzaren 9a - Sophie Scholl, Alemania naziaren aurka eratutako Arrosa Zuria erresistentzia mugimendu baketsuko kidea (h. 1943).
- Maiatzaren 10a - Luis Ciges, espainiar zinema-aktorea (h. 2002).
- Maiatzaren 12a - Joseph Beuys, alemaniar artista (h. 1986).
- Maiatzaren 12a - Farley Mowat, kanadar idazle eta ekologista (h. 2014).
- Maiatzaren 15a - Amparo Gastón, Amparitxu, gipuzkoar intelektual eta poeta (h. 2009).
- Maiatzaren 15a - Federiko Krutwig, bizkaitar idazle eta politikaria (h. 1998).
- Maiatzaren 21a - Andrei Sakharov, sobietar fisikaria, 1975eko Bakearen Nobel Saria (h. 1989).
- Maiatzaren 21a - Jack Steinberger, estatubatuar fisikaria, 1988ko Fisikako Nobel Saria (h. 2020).
- Maiatzaren 31 - Alida Valli, italiar antzezlea (h. 2006).
Ekaina[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Ekainaren 8a - Suharto, Indonesiako bigarren presidentea (h. 2008).
- Ekainaren 9a - Guido Münch, mexikar astrofisikaria (h. 2020).
- Ekainaren 10a - Filipe Edinburghekoa, Elisabet II.a Britainia Handiko erreginaren ezkontidea.
- Ekainaren 10a - Oskar Groening, alemaniar nazia, SSko boluntarioa eta Auschwitz sarraski-esparruko atezaina (h. 2018).
- Ekainaren 10a - Jean Robic, frantziar txirrindularia (h. 1980).
- Ekainaren 12a - Luis García Berlanga, espainiar zinema zuzendaria eta gidoilaria (h. 2010).
- Ekainaren 16a - Antonio Hernández Palacios, espainiar komikigilea (h. 2000).
- Ekainaren 17a - Gil Parrondo, espainiar zinema, telebista eta antzerkiko zuzendari eta ekoizle artistikoa (h. 2016).
- Ekainaren 18a - José Martínez Guerricabeitia, espainiar argitaratzaile eta idazle antifrankista (h. 1986).
- Ekainaren 20a - Pancho Segura, ekuadortar-estatubatuar tenislaria (h. 2017).
- Ekainaren 21a - Helmut Heissenbüttel, alemaniar idazlea (h. 1996).
- Ekainaren 21a - Judy Holliday, estatubatuar aktorea (h. 1965).
- Ekainaren 21a - Jane Russell, estatubatuar aktorea (h. 2011).
- Ekainaren 22a - Joseph Hanson Kwabena Nketia, afrikar musikagilea (h. 2019).
- Ekainaren 26a - Filipe Oihanburu, euskal herritar koreografoa eta idazlea.
- Ekainaren 26a - Violette Szabo, SOEko britainiar kidea Bigarren Mundu Gerran, espioia eta Frantziako Erresistentziaren alde aritutakoa (h. 1945).
- Ekainaren 27a - Kisshomaru Ueshiba, aikidoko japoniar maisua (h. 1999).
- Ekainaren 28a - Jean Pierre Iratxet, baxenafar idazlea (h. 1991).
- Ekainaren 28a - P. V. Narasimha Rao, Indiako lehen ministroa (h. 2004).
- Ekainaren 29a - Frédéric Dard, frantziar idazlea (h. 2000).
- Ekainaren 29a - Pablo García Baena, espainiar olerkaria (h. 2018).
- Ekainaren 30a - Oswaldo López Arellano, Hondurasko presidente eta diktadorea (h. 2010).
Uztaila[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Uztailaren 1a - Seretse Khama, lehendabiziko Botswanako presidentea (h. 1980).
- Uztailaren 4a - Gérard Debreu, frantziar ekonomialaria, 1983ko Ekonomiako Nobel Saria (h. 2004).
- Uztailaren 4a - Stein Rokkan, norbegiar soziolinguista eta politika zientzian aditua (h. 1979).
- Uztailaren 6a - Nancy Reagan, Estatu Batuetako Lehen Dama (h. 2016).
- Uztailaren 8a - Edgar Morin, frantziar soziologoa eta filosofoa.
- Uztailaren 9a - Cirilo Martínez Novillo, espainiar margolaria (h. 2008).
- Uztailaren 13a - Guy Basquet, frantziar errugbilaria (h. 2006).
- Uztailaren 14a - Sixto Durán Ballén, Ekuadorko presidentea (h. 2016).
- Uztailaren 14a - Geoffrey Wilkinson, ingeles kimikaria, 1973ko Kimikako Nobel Saria (h. 1996).
- Uztailaren 15a - Antonio Mentxaka, bizkaitar militar eta idazlea (h. 2002).
- Uztailaren 15a - Robert Bruce Merrifield, estatubatuar kimikaria, 1984ko Kimikako Nobel Saria (h. 2006).
- Uztailaren 16a - Miguel Labordeta, gaztelaniaz idazten zuen aragoitar poeta (h. 1969).
- Uztailaren 17a - Louis Lachenal, frantziar eskalatzailea (h. 1955).
- Uztailaren 18a - John Glenn, estatubatuar politikari eta astronauta (h. 2016).
- Uztailaren 19a - Rosalyn Yalow, estatubatuar fisikaria, 1977ko Medikuntzako Nobel Saria (h. 2011).
- Uztailaren 24a - Giuseppe Di Stefano, italiar tenorra (h. 2008).
- Uztailaren 25a - Lionel Terray, frantziar eskalatzailea, lehen igoera asko egin zituena (h. 1965).
- Uztailaren 27a - Eugen Coseriu, hizkuntzalaritza erromanikoan aditua (h. 2002).
- Uztailaren 31 - Antunes da Silva, portugaldar kontakizun-idazle eta olerkigilea (h. 1997).
Abuztua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Abuztuaren 7a - Maurice Tillieux, belgikar komikilaria (h. 1978).
- Abuztuaren 8a - Esther Williams, estatubatuar igerilari eta aktorea (h. 2013).
- Abuztuaren 9a - Elias Amezaga, bizkaitar idazlea (h. 2008).
- Abuztuaren 9a - Patricia Marmont, britainiar aktorea.
- Abuztuaren 11 - Alex Haley, estatubatuar idazlea (h. 1992).
- Abuztuaren 14a - Giorgio Strehler, italiar antzerki eta zinema-zuzendaria (h. 1997).
- Abuztuaren 15a - Antonio Segura, bizkaitar botanikaria (h. 2004).
- Abuztuaren 19a - Gene Roddenberry, estatubatuar zinema zuzendaria, gidoigilea eta ekoizlea, Star Trek telesailaren sortzailea (h. 1991).
- Abuztuaren 21a - Gertrudis de la Fuente, espainiar biokimikaria, farmazian doktorea eta Ikerkuntza Zientifikoen Goi Kontseiluan ikerkuntzako irakaslea (h. 2017).
- Abuztuaren 23a - Kenneth Arrow, estatubatuar ekonomialaria, 1972ko Ekonomiako Nobel Saria (h. 2017).
- Abuztuaren 25a - Luis Pastori, venezuelar kazetari, politikari eta ekonomista (h. 2013).
- Abuztuaren 26a - Benjamin Bradlee, The Washington Post egunkariko kazetaria eta erredakzio burua (h. 2014).
- Abuztuaren 26a - Joaquín Luis Romero Marchent, espainiar zinema zuzendari, telebista zuzendari eta gidoilaria (h. 2012).
- Abuztuaren 28a - Fernando Fernán Gómez, espainiar idazle, aktore, gidoilari, zinema zuzendari eta antzerkilaria (h. 2007).
Iraila[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Irailaren 5a - Jack Valenti, MPAAren presidentea eta copyrightaren aldeko estatubatuar lobbysta garrantzitsua (h. 2007).
- Irailaren 6a - Carmen Laforet, espainiar eleberrigilea (h. 2004).
- Irailaren 8a - Jose Luis Bilbao Mentxaka, Bala Beltz, Athletic Klubeko erandioztar futbolaria (h. 2014).
- Irailaren 8a - Vicente Mortes Alfonso, espainiar politikaria (h. 1991).
- Irailaren 12a - Stanisław Lem, zientzia fikzioko poloniar idazlea (h. 2006).
- Irailaren 16a - Ursula Franklin, kanadar fisikaria (h. 2016).
- Irailaren 18a - Judite de Carvalho, portugaldar idazlea (h. 1998).
- Irailaren 19a - Paulo Freire, brasildar pedagogoa, heziketa munduko teorian eragin handia izan zuena (h. 1997).
- Irailaren 25a - Jacques Martin, frantziar komikigilea (h. 2010).
- Irailaren 25a - Robert Muldoon, Zeelanda Berriko lehen ministroa (h. 1992).
- Irailaren 25a - Cintio Vitier, estatubatuar-kubatar poeta (h. 2009).
- Irailaren 26a - Cyprian Ekwensi, nigeriar idazlea (h. 2007).
- Irailaren 30a - Deborah Kerr, eskoziar aktorea (h. 2007).
Urria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Urriaren 2a - Rosario Aranburu, gipuzkoar erraketista (h. 2015).
- Urriaren 12a - Kenneth Griffith, galestar aktorea (h. 2006).
- Urriaren 13a - Yves Montand, italian jaiotako frantziar aktore eta abeslaria (h. 1991).
- Urriaren 19a - Piarres Xarriton, Xabier Gasteiz, euskal idazle eta politikaria, Euskal literatura, Teologia eta Filosofian aditua eta Euskaltzain osoa (h. 2017).
- Urriaren 21a - Malcolm Arnold, britainiar konpositorerik garrantzitsuenetakoa, bai zinemarako musikan baita musika formalean (h. 2006).
- Urriaren 21a - Ingrid van Houten-Groeneveld, herbeheretar astronomoa (h. 2015).
- Urriaren 22a - Georges Brassens, frantziar abeslari eta musikagilea, herrialde hartako ezagunenetarikoa (h. 1981).
- Urriaren 24a - Anselmo Aranberri, gipuzkoar futbolaria (h. 2000).
- Urriaren 25a - Migel I.a Errumaniakoa, Errumaniako erregea (h. 2017).
- Urriaren 26a - Alfredo Floristán Samanes, nafar geografo, idazle eta unibertsitateko irakaslea (h. 2009).
- Urriaren 27a - Oldrich Cernik, txekoslovakiar politikaria (h. 1994).
Azaroa[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Azaroaren 1a - Ilse Aichinger, austriar idazlea (h. 2016).
- Azaroaren 3a - Charles Bronson, estatubatuar aktorea (h. 2003).
- Azaroaren 4a - Antonio Ruiz Soler, Antonio el bailarin, espainiar dantzari eta koreografoa (h. 1996).
- Azaroaren 5a - Georges Cziffra, hungariar piano jotzailea (h. 1994).
- Azaroaren 5a - Fawzia Fuad Egiptokoa, Egiptoko printzesa eta Irango erregina ezkontidea (h. 2013).
- Azaroaren 6a - James Jones, estatubatuar idazlea (h. 1977).
- Azaroaren 11 - Milorad Pavić, serbiar futbolari eta entrenatzailea (h. 2005).
- Azaroaren 11 - Martin Ugalde, gipuzkoar kazetaria, euskal idazlea eta politikaria (h. 2004).
- Azaroaren 27a - Alexander Dubček, eslovakiar politikaria eta Txekoslovakiako buruzagia (h. 1992).
Abendua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Abenduaren 6a - Nobuo Matsunaga, japoniar futbolaria (h. 2007).
- Abenduaren 7a - Jesús Urteaga, gipuzkoar kazetari eta apaiza (h. 2009).
- Abenduaren 11 - Pèire Bèc, frantziar hizkuntzalaria eta idazlea, Ozkitaniako literaturan espezialista eta gaskoierazko idazlea (h. 2014).
- Abenduaren 20a - George Roy Hill, estatubatuar zinema zuzendaria (h. 2002).
- Abenduaren 21a - Augusto Monterroso, hondurar-guatemalar idazlea (h. 2003).
- Abenduaren 28a - Inozentzio Olea, gipuzkoar bertsolaria eta euskal idazlea (h. 2010).
- Abenduaren 28a - Johnny Otis, estatubatuar piano jole, bateria jole, abeslari, zuzendari, eta blues eta rhythm and blues enpresaria (h. 2012).
- Abenduaren 31 - André Bareau, frantziar filosofoa eta budismoaren ikertzailea (h. 1993).
- Abenduaren 31 - Maurice Yaméogo, Volta Garaiako lehen presidentea (h. 1993).
Egun ezezaguna edo zehaztugabea[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Urtarrila - Dominique Mbonyumutwa, Ruandako presidentea (h. 1986).
- Apirila - Joan Colom, kataluniar argazkilaria (h. 2017).
- Carlos Etaio, Capitán Etayo, euskal itsasgizon eta esploratzailea (h. 2006).
- César Muñoz Sola, nafar margolaria (h. 2000).
- Jacques-Marie ahizpa, euskal erlijiosa (h. 2005).
- Jose Milikua, gipuzkoar arte-historialaria (h. 2013).
- José Ramón Orozko, euskal opera abeslaria (h. 2009).
- Juan Jose Narbaiza, Luxia, gipuzkoar aizkolaria.
- Carlos González Echegaray, kantabriar bibliografoa (h. 2013).
- Fahd Saudi Arabiakoa, Saudi Arabiako erregea (h. 2005).
- Héctor Abad Gómez, kolonbiar medikua eta giza eskubideen aldeko aktibista (h. 1987).
- Luisa Rodríguez de la Fuente, 13 arrosak taldeko emakumea (h. 1939).
- Victoria Muñoz García, 13 arrosak taldeko emakumea (h. 1939).
Heriotzak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Urtarriletik ekainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Urtarrilaren 1a - Theobald von Bethmann-Hollweg, Alemaniako kantzilerra (j. 1856).
- Urtarrilaren 2a - Franz Defregger, Tirolgo jatorriko Austriar margolaria (j. 1835).
- Urtarrilaren 4a - Julian Arteaga, nafar arkitektoa (j. 1850).
- Urtarrilaren 9a - Remigia Etxarren, nafar funanbulista (j. 1853).
- Otsailaren 8a - Piotr Kropotkin, errusiar geografoa eta politika arloko pentsalaria, mugimendu anarkistaren teoriko garrantzitsuenetakotzat hartua (j. 1842).
- Otsailaren 24a - Gustav Killian, alemaniar sendagilea (j. 1860).
- Otsailaren 26a - Carl Menger, austriar eskola sortu zuen ekonomialaria (j. 1840).
- Martxoaren 1a - Nikolas I.a Montenegrokoa, Montenegroko erregea (j. 1841).
- Martxoaren 7a - Aleksandr Dutov, errusiar militar kontrairaultzailea, Orenburgeko kosakoen buruzagia.
- Martxoaren 8a - Eduardo Dato, espainiar politikaria (j. 1856).
- Martxoaren 15a - Talat Pasha, Otomandar Inperioko politikaria (j. 1874)
- Maiatzaren 3a - William Robert Brooks, britainiar jatorriko estatubatuar astronomoa (j. 1844).
- Maiatzaren 12 - Emilia Pardo Bazán, galiziar idazlea (j. 1851).
- Maiatzaren 12a - Rudolf Stöger-Steiner von Steinstätten, Austro-Hungariako armadako koronel-jenerala eta Austria-Hungariako azken Gerra Ministroa (j. 1861).
- Maiatzaren 25a - Émile Combes, Frantziako Lehen Ministroa (j. 1835).
- Ekainaren 2a - Konkordia Samoilova, errusiar militante boltxebikea (j. 1876).
- Ekainaren 5a - Jose Martin Arana, gipuzkoar enpresaburua eta Beasaingo alkatea (j. 1846).
- Ekainaren 6a - Inocencio Gartzia Asarta, nafar margolaria (j. 1862).
- Ekainaren 29a - Lady Randolph Churchill, estatubatuar-britainiar socialitea eta Winston Churchillen ama (j. 1854).
Uztailetik abendura[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Uztailaren 13a - Gabriel Lippmann, franko-luxenburgotar fisikaria, 1908ko Fisikako Nobel Saria (j. 1845).
- Uztailaren 22a - Marie Heurtin, jaiotzez emakume gor-itsua, Marie Germain mojaren egunerokoetan agertzen delako ezaguna (j. 1885).
- Abuztuaren 2a - Enrico Caruso, italiar tenorra (j. 1873).
- Abuztuaren 3a - Jaime Camps, euskal atleta (j. 1896).
- Abuztuaren 16a - Petri I.a Serbiakoa, Serbiako erregea (j. 1844).
- Abuztuaren 26a - Matthias Erzberger, alemaniar politikaria (j. 1875).
- Abuztuaren 28a - Angeles Sorazu, gipuzkoar lekaimea eta gaztelaniazko idazle mistikoa (j. 1873).
- Irailaren 15a - Roman von Ungern-Sternberg, errusiar jeneral antikomunista (j. 1886).
- Irailaren 21a - Eugen Dühring, alemaniar ekonomialaria eta filosofoa (j. 1833).
- Irailaren 22a - Ivan Vazov, bulgariar idazlea (j. 1850).
- Urriaren 13a - Pedro Zubiria, bizkaitar enpresaburua, Yanduriko markes izendatua (j. 1862).
- Urriaren 18a - Luis III.a Bavariakoa, Bavariako azken erregea (j. 1845).
- Urriaren 23a - John Boyd Dunlop, eskoziar asmatzailea, ibilgailuentzako pneumatikoaren asmatzailea (j. 1840).
- Azaroaren 4a - Oscar Montelius, suediar arkeologoa (j. 1843).
- Azaroaren 14a - Isabel I.a Bragantzakoa, Brasilgo printzesa inperiala eta erregeordea (j. 1846).
- Azaroaren 22a - Émile Boutroux, frantzia filosofoa eta filosofiaren historialaria (j. 1845).
- Azaroaren 25a - Tirso Olazabal, gipuzkoar politikari karlista (j. 1842).
- Azaroaren 28a - `Abdu'l-Bahá, Bahá'u'lláh-ren seme zaharrena eta Bahá'í Fedearen burua (j. 1844).
- Abenduaren 12a - Henrietta Swan Leavitt, estatubatuar astronomoa (j. 1868).
- Abenduaren 16a - Camille Saint-Saëns, frantziar musikagilea eta pianista (j. 1835).
- Abenduaren 22a - Salvador Etxaide, Euskal Herriko idazle eta abokatua (j. 1851).
- Abenduaren 25a - Vladimir Korolenko, errusiar idazle eta kazetaria (j. 1853).
- Abenduaren 27a - Daniel Zuloaga, gipuzkoar margolari eta zeramikaria (j. 1852).
Egun ezezaguna edo zehaztugabea[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Bazilio Joanategi, baxenafar idazlea (j. 1837).
- Joakin Maria Jauregi, Panderi, gipuzkoar bertsolaria (j. 1844).
- Miguel García, euskal atleta (j. 1897).
- Pierre Iturbide, lapurtar legegilea eta artxibozaina (j. 1849).
- Paulina Arana Goiri, Sabin eta Luis Arana Goiri anai eta eusko abertzaletasunaren sortzaileen arreba (j. 1859).
- Anatoli Lamanov, Kronstadteko militante maximalista (j. 1889).
- Ellen West, elikadura-nahasmenduak eta beste arazo psikiatrikoak izan zituen gaixo nabarmena, psikiatriaren historiako kasu aztertuenetakoa (j. 1888).
- Manuel Ruiz Valarino, valentziar militar eta politikaria eta Arabako gobernadore zibila (j. 1868).
Nobel saridunak:[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Fisika: Albert Einstein
- Kimika: Frederick Soddy
- Literatura: Anatole France
- Medikuntza: Eman gabe
- Bakea: Hjalmar Branting, Christian Lous Lange
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Denbora unitateak | ||
---|---|---|
attosegundo • femtosegundo • pikosegundo • nanosegundo • mikrosegundo • milisegundo • segundo
|