Wikipèdia

Wikipèdia (prononciat [lg./ga. wikiˈpɛðjɔ/bikiˈpɛðjɔ, pr. wikiˈpɛdjɔ/vikiˈpɛdjɔ, ni./va. wikiˈpɛdja/vikiˈpɛdja, au. wikjiˈpedjɔ/vjikjiˈpedjɔ, lm. wikiˈpedjɔ/vikiˈpedjɔ], en tot realizar eth w com en anglés o ben adaptar-la ath son deth v baish e, en çò que tanh ar a finau, com en toti es casi, era pronóncia vàrie segontes eth lòc) ei ua basa de donades dreçada sus Internet e eth projècte cooperatiu que s’encargue d’aumplir-la en tot crear ua enciclopèdia liura e multilingüa. Des deth començament, ei emparada pera Fondacion Wikimèdia, ua associacion sense anim de lucre qu’amie endeuant d’autri projèctes coma eth wikinòves, eth wikispècies, o eth wikiccionari. Eth sòn objectiu ei amassar tot eth coneishement universau e méter-lo ar avitalh de toti. Malurosament, pas toti pòden accedir ad aguest coneishement, pr’amor qu’ena planeta i a fòrça persones damb pògui recorsi e non a an eth benastre de dispausar d’un ordenador damb accès a Internet. Ath delà, fòrça govèrns an blocat er accès ara Wikipèdia.

« Imaginatz un mond ont cadun auesse accès liure a tota era sabença umana. Aquerò ei çò que hèm »

Jimmy Wales e Larry Sanger, fondadors dera Wikipèdia

En totau a dejà mès de 19 milions d’articles, mès de tres milions des quaus son en anglés, era lengua que ne possedís mès, e 71 348 son en occitan, era 51au lengua damb mès articles. Es lengües wikipedianes son dejà 276. Era enciclopèdia s’escriu damb era aportacion que hèn cada dia milions de volontaris de tot eth mond. Cada dia receb mès de cinquanta milions de visites. Era Wikipèdia siguec enprincipiada en 2001 per Jimmy Wales e Larry Sanger e ara era sua escaduda ei indiscutible. Aucupe era setau posicion laguens des pagines mès liejudes der hilat ena classificacion d’Alexa damb mès de 365 milions liegedors e a devengut un trabalh de referéncia mondiau. Des deth 2007 ei era enciclopèdia mès longa deth mond.

Era Wikipèdia occitana a :

Eth nòm Wikipèdia, encunhat pes creadors dera enciclopèdia, ei fruit d’un crotzament entre eth mot enciclopèdia e era paraula hawaiiana wiki, que vòu díder “brivent”/“rapid”, qu’a passat a designar ua tecnologia entara creacion de pagines web cooperatiues damb era quau ei basada era Wikipèdia. Damb aguest plantejament, cadun pòt enregistrar-se damb un nòm conegut per toti e un senhau que sonque coneisherà er usatgèr. Un còp hèt, ja pòt collaborar en projècte. Bèths utilizaires an er estatus d’administrators, es quaus an eth déuer de moderar eth projècte e intervier en casi de vandalisme, pagines prepausades tà escafar e d’autri conflictes. Arron, es diuèrsi volontaris se pòden coordinar, discutir e compartir coneishements a trauèrs d’espacis de comunicacion coma era Tavèrna e es pagines de discussion.

Amiar endeuant un projècte cooperatiu damb volontaris de tot eth mond que non se coneishen entre eri non ei un shantièr bric aisit. Pòden aparéisher faussades e cau revisar contunhadament era informacion e apraiar aqueres causes que bères persones agen hèt per error o ben damb mala idèia, que passe sovent. A despient des mesures que met en practica era Wikipèdia tà garantir-ne era veracitat e era neutralitat deth punt d’enguarda, diuèrsi critics l’acusen sistematicament de contier errances e incoeréncies en tot sajar de hèr-le pèrder credibilitat. Autres critiques se fondamenten en problèma deth vandalisme e enes informacions ahijudes sense era seguretat que siguen totaument veraies. Pasmens, d’autres arrecèrques an demostrat qu’eth vandalisme se pòt combàter.

Jonathan Dee, deth jornau The New York Times, e Andrew Lih, en 5au Simpòsi Internacionau sus eth Jornalisme en Linha, mentèren era imporatància dera Wikipèdia, non sonque coma referéncia enciclopedica, senon tanben coma hònt de nòves actualizades damb freqüéncia.

Coneishètz era Wikipèdia en ua menuta liegent er article desplegant Wikipèdia.

Eth nòstre projècte ei crear era enciclopèdia en lengua occitana, çò que hèm dempús eth 13 de deceme de 2003. Campatz aciu es estadistiques deth projècte en occitan en grilhes e en grafiques.