Atore

Artìculu in LSC

Rowan Atkinson, atore inglesu.

Un'atore est una persone chi rapresentat o interpretat un'ala o una parte in un'ispetàculu teatrale, tzinematogràficu, televisivu, radiofònicu o de carrera.

Istòria

Sa prus antiga fonte istòrica a pitzu de sos atores est ligada a unu testu de sos Veda, in ue benint frunidas racumandatziones de ritu a unu grupu de atores-satzerdotes chi rapresentaiant su teatru primitivu indianu. Su primu casu documentadu de retzitatzione in su mundu otzidentale fatu dae un'atore torrat a su 530 a.C., cun probabilidade su 23 de santandria, (cando chi sas mudas in su calendàriu in sos annos faghent in manera chi siat difìtzile determinare sa data bera) cando s'atore gregu Tespi est artziadu in su palcu in su Teatru de Atene in ocasione de sas festas de Diònisu e fiat devènnidu su primu a faeddare comente a unu pessonàgiu in una rapresentatzione. Sos espedientes de sa narratzione sunt istados deretu rivolutzionados. Prima de s'imbentu de Tespi, sas istòrias beniant tramandadas cun poemas, mùsica e dantza ma cun narratzione in sa de tres persones: nemos aiat assùmidu s'ala de su pessonàgiu de s'istòria. In onore a Tespi, sos atores sunt istados mutidos Tespiani. Galu oe, in sensu metafòricu, si narat "artziare in su carru de Tespi" referinde·si a chi printzìpiat sa carriera de s'atore. Unu mitu de su teatru tramandat finas a oe chi Tespi esistat comente a ispìritu malu e sos disastros in su teatru a bortas si pensat chi siant cunsighèntzia de s'interventu ispiritescu suo.